Aft ya da bir diğer bir deyişle “aftöz ülser”, ortası beyaz kenarları kırmızı yuvarlak şeklinde “delinmiş” görünümüne sahip ağız içinde meydana gelen ve bazı durumlarda ağız dışına yayılan ağrılı yaralar aft olarak tanımlanır. Ağızda dil, diş eti, yanak, damak gibi hassas bölgelerde meydana gelir ve kişinin yemek yemesini zorlaştırır. Aft, en sık rastlanan ağız hastalıkları kategorisinde yer alır.
Zayıf bağışıklık sistemi, vitamin ve mineral eksikliği, ergenlik döneminde hormonal değişimler ve
çölyak hastalığı
aft yaralarının sebebi olabilir. Aft, bulaşıcı ağız yarası değildir.
Aftlar Büyüklüğüne göre 2 türe ayrılır;
Yarım santimden küçük olanlara minor aft,
Yarım santimden büyük olanlara ise majör aft olarak tanımlanır. Minörler kendiliğinden 10 günde yok olurlar.
Aftın Nedenleri Nelerdir?
Aft nedeni tam olarak bilinmemektedir, aftın nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Bağışıklığın düşük olması
Vücut direncinin düşük olması
Genetik ve çevresel faktörler
Hormonal değişimleri ve hormon düzensizlikleri
Gıdalara yönelik alerjik reaksiyon
Alkol ve sigara gibi alışkanlıklar
Behçet hastalığı, Çölyak hastalığı vb. hastalıklar
Stres, depresyon ve kaygı gibi psikolojik hastalıklar
C vitamini ve D vitamini eksikliği
Asitli meyve ve aşırı baharatlı gıdaların tüketilmesi
Bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkileri
Yanak ve dil ısırma davranışları
Demir, folik asit ve B12 vitamin eksikliğinden kaynaklı ağız içinde aft söz konusu olabilir.
Aftın Belirtileri Nelerdir?
Aft ağız içi yarası anlamına gelir. Ancak aft ilerlerse sadece ağız içinde görülmez, dudak kenarlarında ağız dış kısmında da aft görülebilir. Aft belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Dil üzerinde, ağzın içinde ve yumuşak damakta meydana gelen şiddetli ağrı ve yaralar,
Yara oluşumundan önce ağız içinde karıncalanma ve sızlama hissi,
Kenarları kırmızı renkli olan, beyaz, gri ve sarı renkli, şekli yuvarlak olan yaralar,
Konuşurken hissedilen ve gittikçe artan ağız içi ağrıları,
Ağzın dış bölümüne yayılan yaralar aft belirtileri arasındadır. Eğer aftlar erken teşhis ve tedavi edilmezse ilerle ve ilerleyen aft durumlarında lenf bezleri şişer, ateş ve yorgunluk meydana gelir.
Aft Nasıl Geçer?
Aftlar herhangi bir ilaçla tedavi edilmese dahi genelde 7 gün ila 10 gün içinde kendiliğinden yok olur. Doktor birlikte karar verilen tedavi türünde asıl amaç, ağrıyı kontrol edebilmek ve iyileşme sürecini hızlandırmaktır. Ancak doktor ile karar verilen tedavi yöntemindeki birincil amaç ağız içi aft yaralarının tekrarlanmamasıdır.
Aftın durumuna göre anestezik, antiseptik, anti-inflamatuar topikal ilaçlarla tedavi yöntemleri hekim tarafından önerilir ve uygulanır. Topikal ilaçlarla tedaviler yardımıyla istenen sonuç alınmazsa yani, aftlar iyileşmezse inatçı majör ülserlerde tablet veya enjeksiyon formunda sistemik ilaçlarla tedavi planı oluşturulabilir.
Ağrıları doğal yollarla azaltmak isterseniz aşağıdaki yöntemler tercih edilebilir;
Sıcak, asidik, tahriş edici besinlerden uzak durmak gerekir.
Su ve karbonat karıştırarak hazırlanan bir krem formundaki karışımı aft üzerine sürülmesiyle bir tedavi yöntemi uygulanabilir.
Misvak, diş ve diş etlerini temizlemede doğal yöntemlerden sadece bir
Afta Neler İyi Gelir?
Ağız içi yaralarına tuzlu veya karbonatlı su ile gargara yapmak iyi geldiği gibi bu gargara aft içinde oldukça yararlıdır. Tuzlu ya da karbonatlı su ile gargara yapmak aftların ağrılarını azaltabilir. Aft yaralarında önemli amaç bu yaraların bir daha meydana gelmemesidir. Aft yaraların oluşmaması için aşağıdaki yöntemler tercih edilebilir;
Asitli, baharatlı, aşırı sıcak besinler tüketilmemelidir.
Dengeli beslenerek bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek gerekir.
Bol miktarda meyve ve sebze tüketilmelidir
Afta karşı genetik yatkınlık bulunuyorsa, sert kabuklu ve dişi, diş etlerini ve ağız içini tahriş edici gıdaları tüketmemeye özen göstermek gerekir.
Her yemekten sonra dişler düzenli fırçalamalıdır. Diş fırçalamadan önce muhakkak diş ipi kullanılmalıdır.
Ağızda kronik travmaya yol açabilen protez,
diş teli,
diş hastalıkları tedavi edilmesi gerekir.
