Anonim Şirketlerde Pay Senedi , anonim şirketin sermayesinin içinde kaç paya sahip olunduğunu ve payların değerini gösteren senettir. Pay senedi, hisse senedi olarak da bilinmektedir.
Pay senetleri hamiline ve nama yazılı olarak düzenlenebilir. Nama yazılı pay senedinin üzerinde sahibinin ismi belirtilir. Hamiline yazılı pay senedinde ise isim belirtilmez, senedi elinde bulunduran kişi pay sahibi olur.
Anonim şirket payının bedelinin tamamı ödenmemişse hamiline yazılı pay senedi çıkarılamaz. Bu durumda çıkarılan hamiline yazılı pay senetleri geçersiz olur. Böyle bir halde iyiniyetli kişilerin hakları korunur.
Pay türünün değiştirilmesi mümkündür. Anonim şirketlerde payın türü esas sözleşmede yapılacak değişiklik ile dönüştürülebilir. Payların bedelleri tamamen ödenmediği sürece nama yazılı pay senetlerini hamiline yazılı pay senetlerine dönüştürülemez.
Anonim şirketin ticaret siciline tescilinden önce çıkarılmış olan paylar geçersizdir. Hamiline yazılı paylar yönetim kurulu tarafından pay bedelinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren 3 ay içerisinde bastırılır. Yönetim kurulu bastırdığı hamiline yazılı payları sahiplerine dağıtır. Yönetim kurulunun pay senedi bastırma kararı tescil ve ilan edilir ve anonim şirketin internet sitesine konulur. Anonim şirketlerde sermayenin en az 1/10’unu, halka açık anonim şirketlerde ise sermayenin en az 1/20’sini oluşturan pay sahipleri isterlerse nama yazılı pay senetleri bastırılıp sahiplerine dağıtılır.
Anonim şirketlerindeki pay senetleri kanuna göre şunları içermelidir;
Nama yazılı pay senetlerinde belirtilenlerin dışında şunlar da yer almalıdır;
Pay senedi tedavül edilemeyecek derece yıpranmışsa, üzerindeki yazılar ve ayırt edici özellikleri tereddüde düşürüyorsa yeni senet istemek mümkündür. Pay senedinin sahibi giderlerini ödeyerek anonim şirkette yeni bir senet isteyebilir.
Hamiline yazılı pay senetleri kendisini elinde bulunduran kişiyi pay sahibi yapar. Hamiline yazılı pay senetlerinin devri zilyetliğin geçmesiyle beraber anonim şirket ve üçüncü kişiler için hüküm doğurur.
Nama yazılı paylar herhangi bir sınırlama olmadan devredilebilir. Fakat anonim şirket esas sözleşmesi ile sınırlandırmalar belirlenebilir. Hukuki işlemle devir, ciro edilmiş nama yazılı pay senedinin zilyetliğinin devralana geçirilmesiyle yapılabilir.
Nama yazılı payların bedeli tamamen ödenmemişse anonim şirketin onayı ile devredilebilir. Anonim şirket nama yazılı payı devralacak kişinin ödeme yeterliliği şüpheliyse ve şirketin istediği teminat verilmemişse onay vermeyebilir.
Anonim şirket esas sözleşmesinde nama yazılı payların şirket onayıyla devredilebileceği kararlaştırılabilir. Anonim şirket tasfiye halindeyse esas sözleşmeyle getirilen sınırlamalar ortadan kalkar.
Anonim şirketler pay defterine senede bağlanmamış pay sahiplerini, nama yazılı pay senedi sahiplerini ve intifa hakkı sahiplerini ad, soyad, unvan ve adresleriyle birlikte kaydeder. Pay senedi üzerine payın deftere kaydedildiği işaret edilir. Anonim şirketler kurulan ilişkilerde pay sahibi olarak yalnızca defterde kayıtlı olan kişiler kabul edilir.
Anonim şirket pay senedini gösterenin yanlış beyanı sonucu pay defterine yapılan kaydı silebilir. Silme işleminden önce ilgililerin görüşleri de alınır.
Nama yazılı payın bedeli tamamen ödenmeden pay defterine kayıt yapıldıysa, kaydı yaptıran kişi bedelin geri kalan kısmını ödemekle yükümlü olur.
İntifa senedi pay sahipliği hakkı vermez. Fakat İntifa senedi sahiplerine net kâra, tasfiye sonucunda kalan tutara katılma ve yeni çıkarılacak payları alma hakları tanınabilir.
Anonim şirket genel kurulu esas sözleşme ile bedeli uygun olarak yok edilen payların sahipleri ve alacaklılar lehine intifa senedi çıkarılmasına karar verilebilir. İntifa senetleri hamiline ya nama yazılı olarak çıkarılabilir.
Her çeşidi ile tahviller, finansman bonoları, varlığa dayalı senetler, iskonto esası üzerine düzenlenenler de dâhil, diğer borçlanma senetleri, alma ve değiştirme hakkını haiz senetler ile her çeşit menkul kıymetler sadece genel kurul kararıyla çıkarılabilir. Genel kurulun bu yöndeki kararı yönetim kurulu tarafından yerine getirilir.
Anonim şirket genel kurulu menkul kıymet çıkarma yetkisini en fazla 15 aylığına yönetim kuruluna bırakabilir.