Kişilik bozukluğu, kişinin sağlıksız bir düşünme ve tutum tarzına sahip olduğu zihinsel bir bozukluk türüdür. Kişilik bozukluğuna sahip olan kişi, insanları ve durumları algılamakta güçlük çeker. Olayları ilişkilendirmekte zorlanır. Kişilik bozukluğuna sahip kişiler ilişkilerinde, sosyal faaliyetlerinde, okul ve profesyonel yaşamında kritik sorunlara ve sınırlamalara sebep olur.
Bazı kişiler kişilik bozukluğunun farkında değildir. Düşünce ve davranışları kendilerine normal gelir. Bu durumda terapi ve iyileşme süreci daha zorlu ve uzun olabilir. Kişi, etrafındaki insanları suçlamaya meyillidir. Kişilik bozuklukları çoğunlukla erken yaşlarda ortaya çıkar. Birçok farklı kişilik bozukluğu vardır.
Antisosyal kişilik bozukluğu, dramatik kişilik bozukluklarındandır. Dramatik kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler dengesiz duygulara sahiptir ve dürtüsel davranma eğilimindedirler. Antisosyal bozukluğu olan kişiler sosyapat ve psikopat olarak da adlandırılır. Bu kişiler başkalarına aldırış etmezler ve toplum kurallarına uymazlar. Sorumsuz ve agresif davranışlar sergilerler. Bu bozukluğa sahip olan kişiler sıklıkla suç işler ve davranışları için pişmanlık duymazlar.
Sosyopat ve psikopat hakkında daha fazla bilgi almak için https://www.mutluyasam.com.tr/psikopat-ve-sosyopat-farki-nedir/ yazımızı okuyabilirsiniz.
Antisosyal kişilik bozukluğu, kişinin çeşitli etmenlere maruz kaldıktan sonra çocuklukla birlikte geliştirmeye başladığı düşünce ve davranış bozukluğuna verilen addır. Bu bozukluk birçok faktöre bağlı olarak oluşabilir. Aile içinde ve yakın çevrede görülen problemler, sosyoekonomik olarak yetersiz bir ailede büyüme, sürekli ekonomik problemlere maruz kalma, kalabalık bir ailede yetişme, baba figürünün suç işlemesi, annede psikolojik rahatsızlıkların olması çocuklarda dikkat eksikliğine ve hiperaktiviteye sebep olur. Çocuklukta gelişen dikkat eksikliği ve hiperaktivite ilerleyen süreçlerde kişilik bozukluklarına ve psikopat bir yapıya zemin hazırlar.
Bu sebeplerin yanı sıra antisosyal bozukluğa neden olan farklı sebepler de bulunur. Bozukluğun sebepleri arasında kalıtsal genetik ve sosyal çevre oldukça büyük rol oynar. Hem biyolojik nedenler hem de sonradan öğrenilen şiddete meyil kişilerin sosyal yaşantıdan kopuk büyümelerine sebep olabilir. Genetik, biyolojik, psikodinamik ve psikososyal etmenlerin bir araya gelerek oluşumuna zemin hazırladığı antisosyal kişilik bozukluğu, psikolog desteği ile tedavi edilebilir. Kendi başına, terapi görmeden düzelmez. Kendinizde ya da çevrenizde bu antisosyal bozukluk belirtileri görürseniz psikoloğa danışmanız tavsiye edilir. Yetişkinler için psikolog veya çocuk psikoloğu için Mutlu Yaşam’ı tercih edebilirsiniz.
Psikolojik rahatsızlıklar kendilerini belirtiler yardımıyla ortaya koyar. Bu anlamda yıllardır süregelen araştırma ve gözlemler sonucu ölçüt sayılabilecek belirtiler oluşur. Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip olan kişilerde belirtiler çocukluk ya da ergenlik döneminde baş gösterir. Gelişim süreçlerinde başlayan belirtiler okul yaşamında, profesyonel ve sosyal hayatta devam eder. Bozukluğa sahip kişiler kriminal davranışlar sergileyebilirler. Bozukluğun kriminaliteyle olan alakası nedeniyle diğer kişilik bozukluklarına nazaran daha fazla üzerinde durulur ve çalışmalar gerçekleştirilir.
Peki, antisosyal kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir? Bu kişilik bozukluğuna sahip kişilerdeki en büyük belirti pişmanlık duymamalarıdır. Davranışları ya da davranışlarının sonuçları insanlara zarar verse dahi pişmanlık hissetmezler. Başka kişilerin haklarını ihlal etmekten çekinmezler. Verilen görev ve sorumluluklarla ilgilenmezler. İkili ilişkilerde düzenli bir iletişim sağlayamaz, karşı cinsle sağlıklı bir ilişki yürütemezler. İyi ve ilgili bir ebeveyn olamazlar. Dürtüsel hareket ederler, saldırganlığa yatkınlardır. Sonucunda iyi bir şey elde edecek olsalar dahi acı ya da sıkıntı içine girmek istemezler. Sıklıkla yalan söylerler. Bu belirtiler çocukluk döneminde ortaya çıkar. Diğer çocukların temel haklarına saygı duymayan ve sosyal kuralları reddeden bir yapıya sahiptirler. Yaptıklarından pişmanlık duymazlar, çocukluk döneminde bu hal pişman olunması gereken tutumu tekrarlamayla devam eder.
Antisosyal kişilik bozukluğu 18 yaşının üzerindeki yetişkin bireyler için konulan bir tanıdır. Çocukluk ya da ergenlik sürecinde bu durum için davranım bozukluğu tanısı ile kişiye terapi verilebilir. Etrafındaki diğer kişilere özellikle akranlarına saldırgan tavırlar sergiliyorsa, hayvanlara zarar veriyor ya da işkence yapıyorsa, eşyalara hasar vermekten hoşlanıyor ve kurallara uymayı reddediyorsa çocuğa davranım bozukluğu tanısı konulabilir. Online psikolog desteği alarak sürecin takipçisi olabilir, bozukluktan kaynaklı olan davranışların etkisini minimalize edebilirsiniz. Günlük hayatın temposunda terapi için uygun zaman bulamayan yetişkinler de online psikolog desteği alarak kendilerini daha iyi hissedebilirler.
Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip kişileri davranışlarından tanımanız mümkündür. Bu kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler, toplumsal değerleri önemsemezler. Başkalarının haklarına saygı duymazlar, duygularını yok sayarlar. Olumsuz bir davranışın sonucundan suçluluk ya da pişmanlık duymazlar. İsteklerine ulaşmak için başka insanları kullanabilirler. İnsanlara karşı kaba ve duyarsız davranırlar. İnsanları kandırmaya meyillidirler, sürekli yalan söylerler. Geçmişteki hatalardan ders çıkarmazlar.
Genellikle saygısız ve kaba olmalarına karşın yalnızca istediklerini elde etmek için kibar ve sevimli davranışlar sergileyebilirler. Kendini beğenmiş bir tutum sergilerler, en doğru fikrin kendi fikirleri olduğundan emindirler. Değişim ve yenilik gereği duymazlar. Başladıkları eylemlerin sonuçlarını öngöremezler. Dürtüsel yaşarlar, bu sebeple gelecek planları yoktur. İstedikleri şey istedikleri anda gerçekleşsin isterler, sabır ve tahammül gösteremezler. Kendilerini koruma içgüdüleri zayıftır. Yaptıkları eylemlerde güvenlik önlemi alma gereği duymazlar.
İkili ilişkilerde karşısındaki insanı sömürürler ve uzun vadede ilişki sürdüremezler. Doyum hissini yalnızca aşırı uçlarda bulabildiklerinden tehlikeli sporlara ilgi duyarlar. Pişmanlık duymadıkları için vicdan azabı çekemezler. Ayrıca, insanlarla empati de kuramazlar. Öfkelerini denetim altında tutamazlar, bu da saldırgan tavırlar sergilemelerine yol açar. Kendi yaptıkları davranışlardan dolayı hep başka kişileri suçlarlar. Alkol, uyuşturucu madde kullanma eğilimleri vardır. Toplum kurallarını kabul etmek istemezler. Kuralları çiğneme ve suça meyil eğilimleri vardır.
Psikolojik rahatsızlıklarla ilgili tanı koyarken birçok farklı yöntemden yararlanılır. Danışana uygulanan testler bu yöntemlerden biridir. Antisosyal kişilik bozukluğu testi alanında uzman bir psikolog tarafından uygulanmalıdır. Test ile kişinin bozukluğa ne derece yatkınlığının bulunduğu, semptomları ve davranış örüntüsü tespit edilmeye çalışılır. Bu test uzmanın rahatsızlığı doğru teşhis etmesine yardımcı olur. Bazı danışanlarda test ve pratik uygulamalar tanı koyma noktasında kısa yoldan sonuca ulaştırabilir. Böylece, kişiye en uygun terapi en kısa sürede oluşturulabilir.
Kişilik bozukluk testi uygulamasında tercih edilen testlerden Minnesota Çok Yönlü Kişilik Testi oldukça popülerdir. Testte 550 madde bulunur. Ayrıca, test 10 adet alt ölçek ve 3 geçerlik ölçeğinin birleşiminden oluşur. Testin içerisindeki maddeler yalnızca bir ölçek için değildir. Bir madde birden fazla ölçekte kullanılır. Testin içerisinde bulunan geçerlik ölçekleri, bireyin kendi ile ilgili olan durumları realist bir şekilde maddelere yansıttığını gösterir. Kişi soruları cevaplarken doğru, yanlış ve bilmiyorum seçeneklerinden bir tanesini işaretlemelidir.
Minnesota Çok Yönlü Kişilik Testi bireylerin kişisel ve sosyal uyumlarını ölçmeye yarar. Test, psikolojik rahatsızlıkların tanısında ve patolojik hastalık gruplarına göre vakaların ayrıştırılması amacı için kullanılır. Bu sebeple antisosyal bozukluğu tanısını koyarken sıklıkla kullanılan testlerden biridir. Testin ölçekleri ile danışanın genel durgunluk hali, ilgisizlik boyutu ve düşünce bozuklukları değerlendirilir. Testi uyguladıktan sonra uzman psikolog kişide görülen bozukluğa neden olan sebepleri araştırır ve terapi yöntemini belirler. Online psikolog desteği alarak istediğiniz ortamda terapiye devam edebilirsiniz.
Bir önceki yazımız için https://www.mutluyasam.com.tr/fibromiyaljinin-psikolojik-boyutu/ linkine tıklayabilirsiniz.
İçerikler