Avustralya

Ebru ORHAN

İÇİNDEKİLER

Sayfa No.

Sosyal ve Ekonomik Göstergeler

Avustralya Gayri Safi Yurt İçi Hasılası 2010 yılında 1.219 milyar dolara ulaşmış ve ekonomisi %2,7 büyümüştür. 2011 yılında milli gelirin 1.407 milyar dolar olduğu beklenmektedir ve 2010 yılı son çeyreğinde gerçekleşen sel felaketi ve 2011 yılı ilk çeyreğinde gerçekleşen kasırga nedeniyle büyüme bir miktar azalarak %2,5 olarak gerçekleşmiştir. Avustralya, Central Intelligence Agency 2011 yılı tahminlerine göre satın alma gücü paritesine göre dünyada 18. ülkedir.

Avustralya; OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) raporlarına göre, Çin ve Hindistan ile olan ilişkileri sayesinde küresel ekonomik krizlerden en yüzeysel şekilde etkilenen ve en çabuk toparlanan ülkedir.

Ülke doğal kaynaklar bakımından oldukça zengindir. Madencilik sektörünün artan talebi karşılamak için 2011 yılında %17 büyüdüğü tahmin edilmekte olup, ekonomiye olan katkısının önemli ölçüde artması beklenmektedir. İş gücüne katılım oranının %65,9 olduğu Avustralya ekonomisinin %70’i hizmet sektörüne dayalıdır ve iş gücünün %75’i bu alanda, %5’i tarım ve madencilik sektörlerinde, %9’u sanayi sektöründe istihdam edilmektedir.

Tablo 1: Ekonomik ve Ticari Göstergeler

Kaynak: Economist Intelligence Unit, Australia Country Report May 2011, T.C Sidney Başkonsolosluğu Ticaret Ateşeliği *: EIU Tahmini

2. AVUSTRALYA’NIN EKONOMİK ve TİCARİ DURUMU

Avustralya federal hükümeti tarafından ekonomik gelişmeler ve beklentilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi ile hem ulusal hem de uluslararası politikalar formüle edilmekte ve etkili uygulanmasını teminen para ve maliye politikası da dahil olmak üzere makro ekonomik politikalarla güçlü ve dengeli makro ekonomik ortamın geliştirilmesi  sağlanmaktadır.

2.1. Avustralya Ekonomisi

Avustralya ekonomisi, ulusal para ve maliye politikalarının uyarıcı etkilerinin birleşimi yoluyla güçlü ekonomik ve kurumsal yapısı ile global finans krizinde beklenenden daha fazla performans göstererek, en az etkilenen ülkelerden biri olmuştur. Bununla beraber, global durgunluğun kalıcı etkileri hissedilmiş, politika öncelikleri saptanarak, özellikle altyapı ve beceri geliştirme yatırımları ve verimliliğin arttırılması aracılığıyla olası etkiler bertaraf edilmektedir. Ayrıca, güçlü, sürdürülebilir ve dengeli büyüme için G-20, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası ile işbirliği güçlendirilmekte, finansal düzenleme ve denetleme için uluslararası standartların geliştirilmesi, finansal erişim koşullarının iyileştirilmesi için önemli katkı sağlanmaktadır. Diğer taraftan, Avustralya uluslararası arenada giderek önemi artan Çin, Hindistan gibi ekonomilerle var olan ilişkilerin geliştirilmesi ve derinleşmesine istinaden yoğun temaslarda bulunmakta ve Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) ve Asya Zirvesi (EAS), G-20 hedeflerini desteklemeyi sürdürmektedir.

Avustralya gayrisafi yurt içi hasılası 2010 yılında 1.219 milyar dolara ulaşarak %2,7 büyümüştür. 2011 yılında milli gelirin 1.407 milyar dolar olduğu beklenmektedir ve 2010 yılı son çeyreğinde gerçekleşen sel felaketi ve 2011 yılı ilk çeyreğinde meydana gelen kasırga sebebiyle büyüme bir miktar azalarak %2,5 olarak gerçekleşmiştir. Avustralya, Central Intelligence Agency 2011 yılı tahminlerine göre satın alma paritesine göre dünyada 18. ülkedir.

Avustralya’nın sağlam makro ekonomik yönetimi ve göreceli ekonomik gücüne rağmen, kısa vadeli risk etkenlerini, ekonomik değeri ve gelişimi, global ekonomik ve finansal hassasiyet, emtia fiyatlarındaki hızlı artış oluşturmaktadır. Ekonominin uzun vadeli eğilimlerinin, Çin ve Hindistan gibi gelişen piyasalarla ilişkilerin, yaşlanan nüfus, iklim değişikliği ve teknolojik değişimin belirleyeceği tahmin edilmektedir. Avustralya’nın karşı karşıya olduğu en önemli ekonomik sorunlardan birinin, madencilik sektöründeki talep artışının karşılanması ve Avustralya dolar kuru için uygun makro ekonomik ve yapısal politikaların uygulanması olduğu, ikincisinin ise ekonomik verimliliğin arttırılması, bu sağlanamadığı sürece, ithalatın ve madencilik dışı ekonomik etkinliklerde önemli yapısal uyum gerektiği vurgulanmaktadır.

2.2.   Avustralya Dış Ticaretinin Genel Durumu

Avustralya, Kuzey Amerika ve Avrupa ülkeleri ile mevcut ekonomik,ticari ve stratejik ilişkilerinin yanı sıra, Asya-Pasifik bölgesinde Singapur, Güney Kore, Japonya ve gelişen ekonomiler Hindistan ve Çin ile yoğun ticari ilişkiler içinde bulunmaktadır. Dış ticaret politikalarıyla Batı ve Asya Pasifik bölgesi ülkeleri ile ticari ilişkilerini güçlendirmekle birlikte , Ortadoğu ülkeleri ile ticari ilişkilerini de geliştirmeye önem vermektedir. Avustralya, Dış ticaret hacmi/GSMH oranı %35 ile dışa açık ekonomiler arasında yer almakta ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), IMF, Dünya Bankası ve OECD gibi iktisadi kuruluşların aktif üyesi arasında bulunmaktadır.

Avustralya ekonomisine genel olarak bakıldığında, gelişmiş ve sanayileşmiş bir ülke olmasına rağmen,ihracatının %70-80’lik (temel ürünler %59,imalat sanayi %14,diğer ürünler %9 ,hizmetler %18) kısmı ham madde,doğal kaynaklar,tarım ürünleri ve az işlem görmüş ürünlerden oluşmakta , ithalatının %65-70’lik kısmı (imalat sanayi %58,temel ürünler %16,diğer ürünler %5,hizmetler %21) ise sanayi ürünlerinden oluşmaktadır. Dünyada bu dış ticaret bileşimine sahip gelişmiş ülke bulunmamaktadır.

Tablo 2: Dış Ticaret Göstergeleri                             (Milyar ABD Dolar)

*Kaynak: EIU,Australia Country Report,2012*EUI projeksiyon

Avustralya’nın ihraç ettiği ürünlerin oldukça önemli bir kısmını yer altı madenleri oluşturmaktadır. Bunu takip eden hayvancılık ve tarım ürünleridir. 2010 yılında 211 milyar ABD doları olan ihracat,2011 yılında önemli bir büyüme göstermiş ve 243 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Bu rakamın 2012 yılında 251 milyar dolar olması tahmin edilmektedir. 2010 yılında ülke ihracatının %94’ü Japonya ile Çin’e yapılmıştır.

GATT (General Agreement of Tariffs and Trade) ve DTÖ’ne üye olan Avustralya’nın tarife yapısı, “Uyumlaştırılmış Emtia Kodlama ve Tarife Sistemi”’dir. Avustralya’nın tarife sistemi genel ve tercihli gümrük oranlarını içeren iki kolonlu sistemdir. Tercihli oranlar gelişmiş ülkelerden, Güney Pasifik Adaları (Cook Adaları, Fiji, Kiribati, Niue, Solomon Adaları, Tonga, Tuvalu ve Batı Samoa) gelen tüm ürünlere ve Kanada, Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine’den gelen bazı ürünlere uygulanmaktadır. Genel oranlar ise, bu ülkelerin dışında kalan tüm ülkelere uygulanmaktadır.

2.2.1 İthalat

Avustralya ithalatında ilk beş ürünü, ham petrol,yolcu taşıtları,telekomünikasyon ürünleri,rafine petrol ürünleri,tıbbi ürünler oluşturmaktadır. Diğer bir deyişle, ilk 10 ithal kalemi imalat sanayi ve ham petrol ürünlerinden oluştuğu görülmektedir. 2010 yılında ham petrol ithalatının 14,9 milyar ABD doları değerinde gerçekleştiği, bunu sırasıyla 14,6 milyar ABD doları ile yolcu taşıtları, 9 milyar ABD doları ile rafine petrol ürünleri, 7 milyar ABD doları ile tıbbi ürünler,  6,9 milyar ABD doları ile telekomünikasyon ürünleri izlemektedir.

Tablo: 3 Avustralya’nın ithalatında ilk 20 ürün (Milyon ABD$)

Kaynak: Avustralya İstatistik Bürosu

Tabloda kullanılan veriler, İstatistik Bürosundan aylık Avustralya Doları bazında temin edilmiş,, aylık ortalama döviz  kurları esas alınarak, Amerikan dolarına çevrilmiştir. Avustralya’da ithal edilen mallar için, Gümrük Giriş Beyannamesi doldurma zorunluluğu bulunmaktadır. Ayrıca Avustralya’ya giren bir çok mal gümrük ve/veya satış vergisine tabidir. Bu vergi oranı ithal edilen malların cinsine ve ülkeye göre değişmektedir. Az gelişmiş ülkelere ise daha düşük gümrük vergileri uygulanmaktadır.

İthalat mevzuatında şahıslar ve şirketlerin ithalat lisansına sahip olmaları zorunluluğu yoktur. Ancak bazı ürünlerin ithalinde, değerleri ne olursa olsun, izne gerek vardır. İthal edilen malların türüne ve menşe ülkeye göre oranlar değişmektedir. Az gelişmiş ülkelere ise daha düşük gümrük vergileri uygulanmaktadır.

2.2.2 İhracat

Avustralya ihracatının ilk beş kalemi, Tablo 5’ten de görüleceği gibi demir cevheri konsantreleri, kömür, altın, ham petrol ve doğal gazdan oluşmaktadır. Diğer bir deyişle Avustralya’nın ilk on ihraç ürünleri madencilik ve hayvancılık ürünlerinden oluşmaktadır. 2010 yılında demir cevheri konsantreleri ihracatı 45 milyar ABD doları değerinde gerçekleşmiş, bunu sırasıyla 39 milyar ABD doları ile kömür, 13 milyar ABD doları ile altın, 9,6 milyar ABD doları ile ham petrol izlemektedir.

Tablo: 4 Avustralya’nın ihracatında ilk 20 ürün (Milyon ABD$)

Kaynak: Avustralya İstatistik Bürosu

Tabloda kullanılan veriler, İstatistik Bürosundan aylık Avustralya Doları bazında temin edilmiş,, aylık ortalama döviz kurları esas alınarak, Amerikan dolarına çevrilmiştir.

Her yıl bir milyondan fazla ihracat işleminin yapıldığı Avustralya’da Savunma Bakanlığı tarafından verilen izinlerle ve çeşitli Bakanlık ve Kurumlar tarafından verilen lisanslarla bu ihraç işlemlerinin yaklaşık %40’ı kontrol edilmektedir. İhracatçılar, mallarını sevk edebilmek için sevkten önce İhracat Çıkış Numarası almak zorundadırlar. İhracat çıkış numaraları, nakliyeciler tarafından sağlanan ihraç bilgisine dayanılarak Gümrük İdaresi tarafından verilmektedir. İhraç edilecek mallar gerekli izin veya lisanslar için bilgisayarla kontrol edilmektedir. Kargo “ihracat çıkış numarası almadan” Avustralya’yı terk etmez.

2.3.   Başlıca Ülkelere Göre Dış Ticaret

Avustralya’nın ithalat yapısı incelendiğinde,2010 yılında esas itibariyle Almanya dışında bölge ülkeler ile olduğu görülmektedir. Aynı dönemde Avustralya’nın ithalatında yer alan 10 ülke sıralamasında Çin 36,2 milyar ABD dolarlık payla ilk sırada, 20,9 milyar ABD doları ile ABD ikinci,16,7 milyar ABD doları ile Japonya üçüncü sırada yer almaktadır. Yaklaşık beşte dördü tüketim ve imalat sanayi ürünlerinden oluşan ithalatta da Çin, ABD, Japonya, Singapur ve Tayland öne çıkan ülkelerdir.

Tablo 5: Avustralya’nın İthalatında İlk 10 Ülke (milyar ABD $)

Kaynak: Avustralya Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı

Tabloda kullanılan veriler, İstatistik Bürosundan aylık Avustralya Doları bazında temin edilmiş, aylık ortalama   döviz kurları esas alınarak, Amerikan dolarına çevrilmiştir.

Avustralya’nın 2010 yılında,, bölgeler itibariyle en fazla ithalatı ise; 110 milyar Avustralya doları ile Doğu Asya bölgesinden, 42 milyar Avustralya doları ile Avrupa bölgesinden, 31,5 milyar Avustralya doları ile Amerika bölgesinden, 10,6 milyar Avustralya doları ile Okyanusya bölgesinden, 4,4 milyar Avustralya doları ile Orta Doğu bölgesinden, 2,4 milyar Avustralya doları ile Güney Asya bölgesinden yapıldığı görülmektedir.

Tablo 6: Avustralya’nın Ülke Gruplarına Göre İthalatı (Milyon ABD$)

Kaynak: Avustralya İstatistik Bürosu Verileri

Diğer taraftan, toplam ithalatta bölgelerin yüzde paylarını sırasıyla % 52 ile Doğu Asya bölgesi,  % 20 ile Avrupa, % 15 ile Amerika, % 5 ile Okyanusya, % 8 ile diğerleri almaktadır. Bölgeler itibariyle en fazla ithalat Asya Pasifik İşbirliği ülkelerinden (APEC) yapılmıştır. Toplam mal ithalatının % 71’i (136,7 milyar ABD doları) APEC ülkelerinden, % 49’u  (94 milyar ABD doları) OECD ülkelerinden, % 18’i (35 milyar USD) AB ülkelerinden, % 19’u (37,3 milyar ABD doları) ise Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkelerinden yapılmıştır.

Avustralya’nın ülke gruplarına göre ihracatı incelendiğinde, Avustralya’nın en fazla ihracatı % 77’i oranı ile APEC ülkelerine yapılmıştır. Toplam mal ihracatının %8’i AB ülkelerine, % 45’i OECD ülkelerine, % 9’u ise ASEAN ülkelerine yapılmıştır. Sözkonusu verilerden APEC ülkelerinin, Avustralya’nın dış ticaretinde yaklaşık 2/3’ünden daha fazla pay aldığı görülmektedir. 2010 yılında APEC ile yapılan toplam ihracat, bir önceki yıla göre, % 14 oranında artış ile 164 milyar ABD dolarına yükselmiştir. Aynı dönemde gelişmekte olan ülkelere olan ihracatı ise 131 milyar ABD doları değerinde gerçekleşmiştir.

Tablo 7: Avustralya’nın Ülke Gruplarına Göre İhracatı                         (milyon  ABD $)

Kaynak: Avustralya İstatistik Bürosu Verileri

Avustralya’nın dış ticareti esas olarak bölge ülkeleriyledir. Avustralya’nın toplam ihracatında 53,7 milyar ABD dolarıyla Çin almaktadır. İkinci olarak, 40,1 ABD dolarıyla Japonya, üçüncülüğü ise 18,8 milyar ABD doları ile Güney Kore almaktadır. İhracatında İngiltere ve ABD dışında , ilk 10 ülkenin bütününü Asya Pasifik ülkeleri oluşturmaktadır. Diğer bir deyişle, ham madde alıcısı konumundaki Japonya, ABD, Güney Kore, Çin Avustralya’nın en önemli ihraç pazarlarıdır.

Tablo 8- Avustralya’nın İhracatında ilk 10 Ülke (Milyar ABD $)

Kaynak: Avustralya Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı

Tabloda kullanılan veriler, İstatistik Bürosundan aylık Avustralya Doları bazında temin edilmiş, aylık ortalama döviz kurları esas alınarak, Amerikan dolarına çevrilmiştir.

2.AVUSTRALYA’NIN DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ’NE ÜYELİĞİ

Avustralya, uzun zamandan beri açık, şeffaf ve kurallara dayanan küresel ticaret sisteminin savunucusu olmuştur. Avustralya’nın en yüksek ticaret öncelikleri, Doha Round’unu başarılı sonuca getirmek ve çok taraflı ticaret sistemini korumaktadır. 1947 yılında GATT ve 1995 yılında DTÖ’nün kurucu üyesi ve Cairn’s Grubu Tarım İhracatçıları Başkanlığı olarak, Avustralya’nın çok taraflı ticaretin serbestleşmesi için küresel pazardaki bozuklukları gideren ve tüm DTÖ üyelerine yeni ticari faydalar sağlayan uzun süredir devam eden bir bağlılığı vardır.

3.1.Doha Roundunun Sonuçlandırılması

Avustralya, bugüne kadar görüşülmüş konuları açıklığa kavuşturmak ve gelişim sağlamak için, çabalarının ardındaki itici güç olmuştur. Başarılı Avustralyalı ticaret bakanları, diğer ticaret bakanlarıyla, Doha Roundunu sonuçlandırmak adına gerekli siyasi iradeyi ve esnekliği ortaya koymuşlardır.

3.2.    Doha Roundunda Avustralya’nın Amaçları

Avustralya, 2001 yılında Doha Roundunu başlatmayı fazlasıyla destekledi. Avustralya’nın temel hedefleri daha açık küresel ticaret ortamı, öncelikle pazarı genişletme ve tarım, sanayi ürünleri ve hizmet sektörlerinde yeni ticaret akışlarını yaratmak, aynı zamanda sübvansiyonları azaltarak DTÖ kurallarını güçlendirmektir. Bu amaçlar, Avustralya için her zaman önemlidir.

2.AVUSTRALYA ve G-20 Ülkeleri

Avustralya’nın güçlü, sürdürülebilir ve dengeli büyümeyi desteklemesi, G20 liderlerinin gündeminde en önemli unsurdur. Avustralya, G20 liderlerinin korumacı olmayan ve G20 liderlerine yatırım veya mal ticaretinde ve hizmetlerde 2013 yılı sonuna kadar korumacı önlemlerden kaçınacakları vaatleri yenilemeleri gereken anlaşmayı son derece destekledi ve gelişmiş ülkelerin ticaret serbestisinden fazlasıyla yararlanmalarına imkan tanımak için ticari girişimlerine yardım sağlamaya yönelik ivmeyi sürdürdü.

Avustralya, Doha Roundunu, hızlı bir şekilde başarılı, zahmetli, kapsamlı ve dengeli sonuca getiren, 2011 yılının kritik bir fırsat dönemi olduğunu kabul eden G20 liderlerinin Kasım 2010 Seul Zirvesi’ndeki güçlü bağlılıklarını memnuniyetle karşıladı.

Avustralya, Doha müzakerelerinde kritik bağlantının siyasi iradeyi seferber ederek gerçekleşeceğine ve G20 liderleri ve ticaret bakanlarının Doha ile ilgili daha sonuç elde etmek için önemli katkı yapacaklarına inanmaktadır.

2.AVUSTRALYA VE OECD

Avustralya’nın OECD’nin Paris’teki devamlılık arz eden delegasyonu da dahil olmak üzere, Ticaret Komisyonu ve iştirakleriyle yaptığı düzenli toplantılar ve 2010 yılında çalışan parti başkanı tarafından Avustralya OECD’nin çalışmalarını desteklemektedir. DTÖ, OECD’yi Avustralya’nın tarife dışı kalan , bölgesel ticaret anlaşmalarında ve ticaret ortamındaki işlerini bile üstlenmesi hususunda cesaretlendirmektedir.

DTÖ, ticaret ekonomisindeki rolünü derinleştirmesi, işçi alımını büyütmesi, G20’ye cevap vermesi konularında, OECD Ticaret Komisyonu’nu desteklemektedir. Buna ilavaten, kriz döneminde ayakta durabilmiş, ticaret ve yatırım çalışmalarındaki rolünü büyüterek istemektedir.

OECD’nin global değerler zinciri, ticaret dengeleri ve ticaretteki kazançlar konusunda ileri düzeyde bilgi sahibi olma çabası da DTÖ tarafından takdir edilmektedir.

6. TÜRKİYE-AVUSTRALYA TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ

6.1. Anlaşma ve Protokoller

Avustralya ile Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin son yıllarda önemli bir ivme kazandığı görülmektedir. Bu gelişmede iki ülke arasındaki üst düzey ziyaretlerinin artması ve ikili anlaşmaların imzalanmasının önemli bir etken olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda iki ülke arasında imzalanmış olan Anlaşma ve Protokoller aşağıda belirtilmektedir:

·Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması (21/11/1988, Ankara)

·Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (16/06/2005, Canberra)( 29 Haziran 2009 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.)

·Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (28 Nisan 2010, Ankara’da imzalanmış, henüz yürürlüğe girmemiştir.)

6.2. Ekonomik ve Ticari İlişkiler

Avustralya ile Türkiye arasındaki ilişkiler ilk kez 1915 yılında Gelibolu’da I.Dünya Savaşı sırasında yaşanmış olmakla beraber, ekonomik ve ticari ilişkiler dahil olmak üzere, iki taraf arasındaki ilişkiler 1970’lere kadar yavaş gelişmiştir.  Taraflar arasındaki ilişkiler 1968 yılında resmi Türk göçünün başlamasıyla daha kapsamlı ve gelişen bir döneme girmiştir.

Avustralya’ya 1960’ların sonlarından itibaren gelmeye başlayan Türkler, günümüzde birinci, ikinci ve üçüncü kuşağın temsil ettiği 150 bin kişilik bir Türk topluluğunu oluşturmaktadırlar. Avustralya’ya yerleşen vatandaşlarımız ilk zamanlarda daha çok emek yoğun sektörlerde çalışmışlardır. Günümüzde Türk toplumu Avustralya ekonomisinde esnaf, işadamı ve sanayici olarak çok çeşitli alanlara yayılan etkin bir rol almakta ve önemli katkı sağlamaktadırlar. Türk işadamları işveren olarak, gıda, inşaat, toptan perakende ticaret, boyacılık, iletişim hizmetleri,restoran işletmeciliği, otomobil tamiri ve taksicilik gibi alanlarda faaliyet göstermektedir. İşçi olarak ise tarım, madencilik, bankacılık, eğitim, sağlık, inşaat ve hizmet sektörlerinde çalışmaktadırlar.

6.2.1 Dış Ticaret

Türkiye, 2010 yılı Avustralya’nın dış ticaretinde ilk 40 ülke arasında yer almaktadır. Ülkemiz Avustralya’nın toplam ihracatında %0,2 pay ile 36.sırada, ithalatında %0,2 pay ile 39. sırada, toplam ticaret hacminde %0,2 pay ile 38.sırada bulunmaktadır. Aynı dönemde, Avustralya’nın ülkemize belli başlı ihraç ürünleri, kömür, canlı hayvan, eczacılık ürünleri, alüminyum; ithal ürünleri ise otomotiv yedek parçaları, meyve ve kuruyemişler, gemi ve tekneler, elektrikli makine ve parçalarından oluşmaktadır. Ülkemizden ithalatta belli başlı ürünler ise; kuruyemiş, kurutulmuş meyve ve sebzeler, eşya taşımaya özgü  taşıtlar ve aksamları, rafine edilmiş petrol ürünleri, inşaat malzemeleri, elektrikli makine ve ev eşyalarından oluşmaktadır.

Avustralya İstatistik Bürosu tarafından 2010 yılında Avustralya’nın Türkiye’ye toplam ihracatı 458 milyon Avustralya doları, ithalatı ise 486 milyon Avustralya doları olarak açıklanmıştır. İki ülke arasındaki toplam ticaret hacmi 944 milyon Avustralya dolarıdır. Taraflar arasında 2010 yılı ticareti Amerikan doları bazında; Avustralya’nın Türkiye ihracatı 430 milyon ABD doları, Türkiye’den ithalatı ise 448 milyon ABD doları düzeyindedir. Bu dönemde iki ülke arasındaki ticaret hacmi 878 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu verilerden ticaret dengesinin 19 milyon dolar olarak Türkiye lehine olduğu görüşmektedir.

Avustralya ile Türkiye’nin ticari ilişkileri dalgalı bir seyir izlemekle beraber, Türkiye devamlı ticaret açığı vermektedir. Ancak 2009 yılından beri ihracat artmaktadır. 2010 yılında 336 milyon dolar olan bu rakam 2011 yılında oldukça artarak 410 milyon dolara ulaşmıştır.

Tablo 9: Türkiye-Avustralya Dış Ticareti ( Milyon ABD$)

6.2.2 Yatırımlar

Türkiye’nin yeni pazarlar bulma çabası, Avustralya ile olan ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesine temel oluşturmakta, karşılıklı görüşmelerin yanı sıra, taraflar arasında, yatırım ve ticaret ortamının hukuki alt yapısını oluşturan temel anlaşmaların imzalanmasıyla, ekonomik ve ticari ilişkiler giderek artış göstermektedir. Türkiye’nin ekonomik yapısı ile karşılaştırıldığında her iki ülke ekonomilerinin birbirlerini tamamlayıcı bir özellik taşıdığı, ekonomik ve ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi bakımından elverişli bir ortam oluşturulduğu değerlendirilmektedir.

Bununla beraber, iki ülke arasındaki karşılıklı yabancı sermaye yatırımları çok düşük düzeyde bulunmaktadır. Bu bağlamda, Avustralya İstatistik Bürosu verilerine göre Avustralya’nın Türkiye’deki doğrudan yatırımı 511 milyon (toplam yatırımı 686 milyon) Avustralya doları, Türkiye’nin Avustralya’daki toplam yatırımı (doğrudan yatırımı yok) ise 27 milyon Avustralya doları düzeyindedir. Fakat Avustralyalı şirketler özellikle enerji, alt yapı ve madencilik sektörleri başta olmak üzere Türkiye’de yatırım fırsatlarını araştırmaktadırlar. Hali hazırda, Chesser Resources şirketinin çeşitli arama ruhsatları kapsamında Türkiye’de altın arama yatırımları devam etmektedir. Otto Energy’nin , Edirne Gaz Petrol Arama ruhsatı çerçevesinde yatırımları bulunmaktadır. Avustralya’nın borsaya kota olmuş en büyük endüstriyel gayrimenkul yatırım fonu Goodman Group’un , İzmit’te 140.000 metrekarelik endüstriyel gayrimenkul yatırımı (lojistik merkezi)  bulunmaktadır.

Diğer taraftan, gerek Türk şirketlerinin gerekse Avustralyalı firmaların karşılıklı görüşmeleri, yatırım ortamının ve potansiyelinin yerinde incelenmesi ve değerlendirilmesi, ülkeler hakkında bilgi tazelemeleri, geleceğe yönelik ticaret ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi açısından önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

6.2.3.Çifte Vergilendirmenin Önlendirilmesi Antlaşması

Türkiye ile Avustralya arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması 28 Nisan 2010 yılında imzalanmıştır. İmzalanan bu anlaşma ile her iki ülke yatırımcıları açısından Türkiye ve Avustralya’nın daha cazip hale getirilmesi amaçlanmaktadır.

Anlaşma iki ülke parlamentosu tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girecektir. Anlaşma ile genel olarak vergilendirme hakkı, geliri elde eden kişinin yerleşik olduğu ülkeye verilmekte, gelirin elde edildiği ülkenin vergilendirme hakkı kar payı, faiz ve gayri maddi hak bedellerinde belli oranlarla sınırlandırılmaktadır. Ayrıca bir ülke teşebbüsünün, diğer ülkede 6 aydan kısa süren inşaat, yapım,montaj veya kurma projesi ile bunlarla ilgili gözetim faaliyetlerinin, faaliyetin icra edildiği ülkede vergilendirilmemesi öngörülmektedir.

Diğer taraftan, anlaşmada yer alan Bilgi Değişimi maddesi sayesinde iki ülkenin vergi kayıp ve kaçağı ile daha etkin bir mücadele yürütmeleri mümkün olacaktır.

6.2.4.Ekonomik İşbirliği Komitesi Kurulması

Türk-Avustralya İş Konseyi’nin Avustralya tarafının oluşturulması için ticari ataşelik tarafından yapılan çalışmalar devam etmektedir. Yeterli miktarda firmadan olumlu geri dönüş alındığında Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu ile temasa geçilecektir.

6.2.5. Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi

·Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi I.Dönem Toplantısı 18.07.1990, Canberra

·Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi II.Dönem Toplantısı 28.01.1992,Canberra

·Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi III.Dönem Toplantısı 27.04.1995, Ankara

·Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komitesi IV.Dönem Toplantısı 04.10.1997, Sydney

Sydney’de 2-4 Ekim tarihleri arasında toplanan Türkiye-Avustralya Karma Ekonomik Komisyonu Toplantısı’sunda mutabakat zaptına geçen konular özetle aşağıda belirtilmiştir:

1) Ticari ilişkiler :   İki ülkenin arasındaki ticaretin dengeli olarak geliştirilmesi

2) Bölgesel İşbirliği: İki ülkenin üyesi olduğu bölgesel anlaşmalar

3) Yatırımlar: İki ülkenin yatırım konusunda işbirliğinin arttırılması

4) İkili Anlaşmalar: Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasını sonuçlandırılması için çaba gösterilmesi ve Yatırımların Teşviki Anlaşmasının ele alınması

5) Tarımsal İşbirliği: Türkiye ile çeşitli projelerde işbirliğinin arttırılması

6) GAP: Avustralya’lı firmaları GAP bölgesinde yatırıma teşvik

7) Enerji ve Madencilik: Madencilik alanında işbirliği ve Türkiye’ye LNG satışı

8) Sağlık: Sağlık sektörü projelerine Avustralya katkısı

9) Eğitim: Eğitim alanındaki mutabakat zaptının süresi dolmuştur. İlişkiler ilgili makamlarca devam ettirilecektir.

10) Çevre: İşbirliği ve Türkiye’deki orman projelerine katılımın teşviki

11) Ulaştırma : Deniz yoluyla daha ucuz ve kolay ulaşımın temini için araştırma ve hava ulaşımında Türkiye ile direkt hat kurulması için Avustralya teklifi

6.2.6. Türkiye’nin İhracatı

Türkiye’nin başlıca maddelere göre ve yıllar itibariyle Avustralya’ya ihracatı değişkenlik göstermektedir. Tablo 9’dan da görüleceği üzere 2011 mali yılı verilerine göre Türkiye’nin Avustralya’ya ihracatının en büyük kalemini 30,4 milyon Avustralya doları ile üzüm ihracatı oluşturmaktadır. Avustralya’nın diğer önemli ihraç kalemleri arasında 22,8 milyon Avustralya doları değeri ile kurutulmuş meyveler, 22,1 milyon Avustralya doları değeri ile yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar,19,8 milyon Avustralya doları değeri ile otomobil steyşın vagonlar, yarış arabaları, 18,1 milyon Avustralya doları değeri ile eşya taşımaya   mahsus motorlu araçlar başta gelmektedir.

Tablo 10: Türkiye’nin Avustralya’ya İhracatında Başlıca Ürünler (1000 ABD Doları)

Kaynak: TUİK

6.2.7. Türkiye’nin İthalatı

Türkiye’nin başlıca maddelere göre Avustralya’ya ithalatı Tablo 10’da ayrıntılı olarak verilmektedir. 2011 mali yılı verilerine göre, en fazla ilk üç ithalat kalemi;  Taş kömürü; taş kömüründen elde edilen briketler, topak vb. katı yakıtlar, canlı sığır, altın (ham, yarı işlenmiş , pudra halinde)  ürünlerinden oluşmaktadır.  Diğer bir ifadeyle, Avustralya, aynı dönemde, 270 milyon Avustralya doları değerinde Taş kömürü; taş kömüründen elde edilen briketler, 112,8 milyon Avustralya doları değerinde canlı sığır, 67,4 milyon Avustralya doları değerinde altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)  ithalatı gerçekleştirmiştir.

Tablo 11: Türkiye’nin Avustralya’dan İthalatında Başlıca Ürünler (1000 ABD Doları)

Kaynak: TUİK

SONUÇ

Avustralya’nın Türkiye ile karşılıklı ticaret ilişkilerinin devamını veya iş hayatını etkileyecek siyasi ve ticari sorunlar bulunmamaktadır. Ancak Avustralya’ya ihracatının daha fazla arttırılması önündeki en büyük engel, Avustralya’nın Çin, Tayland , Hindistan gibi ucuz mal üreten ülkelere yakın olması ve bölge ülkeleri ile ticarete ağırlık vermesi olduğu düşünülmektedir. Türkiye için önemli bir dezavantaj oluşturan bu durumun giderilmesi için Türkiye’nin ve Türk ürünlerinin kapsamlı bir şekilde tanıtımının yapılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

Türk ihracatçıları tarafından Avustralya, artık mesafe faktörü bir tarafa bırakılarak, ciddi bir pazar olarak görülmesi gereken bir ülkedir. Mesafe faktörünün her iki ülkenin ticari potansiyellerini karşılıklı olarak değerlendirmelerini önlediği ve kendi bölge ülkeleriyle ekonomik ve ticari ilişkileri geliştirmeye öncelik verdiği bir gerçektir. Bununla birlikte, karşılıklı ziyaretlerin artırılması, ülkemizin ve Türk ürünlerinin tanıtımının yapılması, firmalarımızın fuarlara ve ticaret heyeti organizasyonlarına etkin katılım sağlaması, coğrafi uzaklığın günümüzde artık bir dezavantaj olmaktan çıktığı idrakinde olması gerekmektedir. Ayrıca, Avustralya’nın sahip olduğu büyük alım gücü ve tüketim eğiliminin, Asya-Pasifik Bölgesindeki stratejik konumunun yarattığı büyük potansiyelinin görülmesi, pazarı doğrudan hedefleyen stratejilerin geliştirmesinin iki ülke arasında ticaret hacmini artıracağı değerlendirilmektedir.