Beyin tümöründe hedeflere göre tedavi tanı koymak için kullanılan son teknoloji ve yeni yöntemler sayesinde artık planlanıyor. Bir terzinin üzerinize özel bir giysi dikmesi gibi, tedaviler de artık kişiye özel. Bu da tedavideki başarıyı artırıyor.
Prof. Dr. Önder Öngürü
Patoloji Uzmanı
Beyin tümörü tanı ve tedavisinde hedefe yönelik tedavi ile başarıyı artırıyor. Gelişen teknoloji ve sistemler sayesinde patoloji uzmanları sadece kanser tanısı koymakla kalmıyor, aynı zamanda doğru tedavinin de uygulanmasında önemli katkılarda bulunuyor.
Özellikle beyin tümörlerinin tanı ve tedavisinde önemli gelişmeler 2000’li yıllarda tümörlerin gen dizilimlerinin tümüyle (yani bir tümörün DNA içerisindeki bütün genetik değişikliklerinin) ortaya konması önemli bir aşama oldu. Bu genetik değişiklikleri saptamada yeni nesil gen sekanslama (NGS) önemli rol oynadı. Beyin tümörlerinin DNA’sı da bu şekilde incelenerek çok farklı bulgular saptandı, sınıflandırılması neredeyse tamamıyla değişti. Böylece bazı beyin tümörlerinin davranışı çok daha iyi anlaşıldı. Moleküler genetik değişikliklerin ortaya konmasıyla birlikte artık tümörleri daha iyi tanır hale geldik. Patolojinin sağladığı tüm bu bilgiler tedavinin daha etkili olmasına katkı sağladı.
Tanı koyma ortalama 2 gün sürüyor
Hasta ve yakınları patoloji sonuçlarını olabildiğince çabuk öğrenmek ister. Özel boyama yöntemleri hatta moleküler analizler de dahil çoğu vakanın incelemesini ortalama iki gün içinde tamamlayarak raporlama sağlıyor. Gerekli görüldüğünde ek moleküler tetkikler de yapılır.
Hastanın öyküsü, radyoloji sonuçları, ışık mikroskobundan alınan bilgi ve bunlara eklenen bulguların hepsinin birleştirilerek tanı konur. Artık bunlara tümörün moleküler genetik değişikliklerini de ekleniyor. İnceleme pek çok parametre dikkate alınarak yapılır. Beyin tümörleri için tüm ekibin deneyimi ve merkezin de beyin tümörleri konusunda özelleşmiş olması önemli. Özellikle kanser konusunda pek çok branşın işin içinde olduğu bütüncül yaklaşım çok önemli. Özellikle beyin kanserlerinin tanı ve tedavisinde rol oynayan ekipte radyolog, nörolog, patolog, cerrah, radyasyon onkoloğu ve tıbbi onkolog yer almalıdır.
Beyinden tanı için biyopsi alma riski artık çok düşük
Beyin özellikli bir yapıya sahiptir. Tümörün yerleşim yeri önemlidir. Eğer tümör beyin sapındaysa buradan biyopsi almak zor olabilir. Ancak tümör beyni örten zarların dış yüzündeyse doku almak veya tümörün çıkarılması daha kolay olabilir. Patolojiye beyin tümörlerinden doku genelde iki şekilde gelir. Cerrahi işlem ile tümör çıkarılarak gönderilebilir veya tümör çıkarılamayacak bir yerdeyse stereotaktik biyopsi alınabilir. Stereotaktik biyopside görüntüleme sistemiyle beyne girilip, küçük doku parçaları alınır, incelenmesi için patoloji bölümüne iletilir. Gelişen teknoloji sayesinde hibrit ameliyathane şartlarında özel nöronavigasyon sistemleri kullanılarak tüm bu işlemler gerçekleştirilir. Hata payı ve risk çok düşük seviyede.
Metastatik kanserler beyinde daha sık görülür
Beyinde en sık metastatik tümörler görülür. Beyinde metastatik, yani vücudun başka yerindeki kanserin beyne sıçramasıyla ortaya çıkan tümörlere sık rastlanır. Akciğer ve meme kanseri beyne en çok giden tümörler. Metastatik tümörler dışında bir de ‘primer’ adı verilen beynin kendine ait olan tümörleri vardır. Bunlar içinde de beyin zarlarından gelişen tümörleri ve beynin içerisindeki nöronlara desteklik yapan hücrelerin tümörleri sık görülür.
Tüm beyin tümörleri kötü huylu değil
“Beyin tümörü” denildiğinde çoğu insan korkar. Oysa gelişen tanı ve tedavi yöntemleri sayesinde artık beyin kanserleri de başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Bu korku aslında hem doğru hem de değil. Beyin zarlarından gelişen tümörlerin çoğu ameliyatla çıkarılabilir veya radyoterapi ile tedavi edilebilir. Hastaların birçoğu da hayatını normal bir şekilde sürdürebilir. Bunların nüksetme ihtimali düşüktür. Nüksetse de tekrar ameliyatla çıkarılabilir veya radyoterapiyle tedavi edilebilir. Çocukluk çağı beyin tümörleri içerisinde de pilositik astrositomlar var, bunlar da genellikle iyi seyreder. Ancak kötü huylu tümörler de var maalesef. Glioblastoma denilen ve yaşlı hastalarda pratikte sık karşılaşılan tümörler çok hızlı seyreder.