Bilişsel, fiziksel işlevlerin en iyi şekilde gerçekleşmesi için beyin sağlığının mutlaka korunması gerekir. Günlük yaşamda beslenmeden uyku düzeni, egzersiz alışkanlığı, stresi kontrol edebilme becerisine kadar pek çok unsur beyin sağlığı ile birebir ilişkilidir.
Dr. Yüksel Dede
Nöroloji Uzmanı
Beyin sağlığı yaşam tarzı, alışkanlıklar ve günlük etkinliklerle güçlü ilişkisi olan bir durumdur. Dolayısıyla günlük yaşamda yapılacak küçük değişiklikler beyin sağlığının korunmasına katkı sağlar.
Bilişsel ve fiziksel işlevleri sorunsuz yerine getirebilmenin yanı sıra hayat kalitesini de yükseltmek için sağlıklı beyne sahip olmak gerekir.
Günlük yaşamda beslenmeden uyku düzeni, egzersiz alışkanlığı, stresi kontrol edebilme becerisine kadar pek çok unsur beyin sağlığı ile birebir ilişkilidir.
Akdeniz Tipi beslenme
Sağlığın temelini oluşturan unsurlardan biri olan beslenme beyin için de çok önemlidir.
Özellikle Akdeniz tipi beslenmenin beyin sağlığını korumaya yönelik etkisinin bilimsel olarak da kanıtlandı. Liften zengin meyve ve sebzenin bol tüketilmesi, tam tahıl, kuruyemiş ve protein kaynaklarının dengeli kullanılması, omega 3 yağ asitlerinden zengin balık, ceviz, keten tohumu gibi besinlerin günlük beslenme düzeninde mutlaka olmalıdır.
Aktif bir hayat sürün
Düzenli egzersiz ve fiziksel açıdan aktif hayat beyin sağlığı için olumludur. Egzersiz sırasında kan dolaşımı artar, beyne daha fazla oksijen taşınır. Aynı zamanda egzersiz yapmak stresin de azalmasına katkı sağlar. Bu nedenle mutlaka yaşa uygun egzersiz yapılmalıdır. Yürüyüş, koşu, pilates ya da farklı bir egzersiz. Önemli olan nokta bunu düzenli hale getirebilir.
Günde Mutlaka 7 Saat Uyuyun
Beden uykuyla kendini yenileyip dinlendirebilir. Kaliteli-yeterli uyku beyin sağlığı için olmazsa olmaz bir unsurdur. Günde en az 7 saat uyku uyumak beynin onarım ve dinlenme süreci için gereklidir. Daha kaliteli uyku için öğleden sonra kafein tüketilmemeli, uykudan önce ağır yemekler yememeye çalışılmalı, belirli bir uyku düzeni oluşturulmalı ve karanlık, sessiz, uygun sıcaklıkta iyi bir uyku ortamı sağlanmalıdır.
Stresinizi kontrol etmeye çalışın
Beyin sağlığı için yapılmaması gerekenlerin başında stres gelir. Kronik stresin beyin sağlığını olumsuz etkilediği bilinir. Bu önlemek için yoga, meditasyon, nefes egzersizleri gibi stresle başa çıkma yöntemlerini kullanmak, hobilere vakit ayırmak, doğada vakit geçirmek faydalıdır.
Sosyalleşin ve beyninizi zinde tutacak aktiviteler yapın
Beynin sürekli aktif tutulması, bunu sağlarken de keyif verici, stres azaltıcı aktivitelere yönelmenin her yaşta pozitif etkileri vardır.
Beyni zinde tutmak için düzenli olarak zihinsel aktivite yapmak önemlidir. Yeni bir dil öğrenme, kitap okuma, bulmaca çözme, satranç oynama, yeni beceriler edinme gibi zihinsel aktiviteler beyin sağlığına büyük katkı sağlar. Bununla birlikte sosyalleşme ve farklı insanlarla etkileşimde bulunmak da önemlidir.
Sosyal etkileşimde bulunma, aile-arkadaşlarla vakit geçirme, beyin sağlığını olumlu yönde etkiler. Bu nedenle her yaş ama özellikle ileri yaştaki kişiler yalnız kalmamalı, farklı ortamlara girmeli ve beyinlerini aktif tutacak çalışmalarda bulunmalıdır.
Sigara ve alkolden uzak durun
Sadece beyin değil genel sağlığın korunması için de sigara, alkol, uyuşturucu maddelerden uzak durmak gerekir. Ayrıca kalp-damar sağlığını, uyku, beynin bilişsel fonksiyonlarına da olumsuz etkiler. Bu nedenle bu alışkanlıklar varsa geç kaldım diye düşünmeden hemen bırakılmalıdır.
Kafa travmalarına karşı kendinizi koruyun
Son derece önemli olmakla birlikte zaman zaman gözden kaçan bir durum olan kafa travmalarının da beyin sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken bir konudur. Bu noktada özellikle travmaya neden olabilecek sporları yaparken gerekli-doğru ekipmanların kullanılması, emniyetin sağlanması her yaştaki kişi önemlidir.
Kronik hastalıklar için düzenli kontrollerini ihmal etmeyin
Beyin, genel vücut sağlığı ile çok yakın ilişkidir, iyi ya da kötü olmasının beyni birebir etkiler. Özelikle kronik hastalıkları olan kişiler sağlık muayenelerini düzenli olarak yaptırmalıdır.
Diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği gibi kronik hastalıklar kalp ve damarın yanı sıra beyin sağlığı üzerinde de etkili olabilir. Bu nedenle kronik hastalıkların kontrol altında tutulması gerekir. Aynı zamanda genel sağlığın kontrolü, potansiyel sorunların çözümü için de düzenli hekim kontrolleri sağlanmalıdır.