Bilişim Sistemleri Aracılığı İle Nitelikli Dolandırıcılık

Son zamanlarda internet üzerinden alışveriş kapasitesinin artmasına binaen değişik suçlarda ortaya çıkmıştır. Bu karar incelememizde internet üzerinden gerçekleştirilen satışlarda para transferinin yapılmasına rağmen satın alınan ürünün parayı ödeyene teslim edilmemesi durumunda neler olabileceğini değerlendireceğiz.

TCK 158 madde bu konu hakkında rehberimiz olacaktır.

Bu maddenin 1-f bendi uyarınca internet yoluyla yapılan bu tür bir işlem “Nitelikli Dolandırıcılık” olarak değerlendirilecektir.

Yargıtay bu konuda birçok karar vermiştir. İnternetin sağladığı teknik alt yapı sebebiyle şahıslarla iletişime geçip şahıslara vaat edilen ürünün verilmemesi e-ticaret hukuku bağlamında ayrı bir konu olsa da Türk Ceza Kanunu uyarınca nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturur. Normal dolandırıcılık olmamasının sebebi ise kişiye karşı bilişim sistemleri aracı kılınarak bu dolandırıcılık eyleminin yapılmasıdır.

İş bu suçun maddi ve manevi unsurları , suçun ne şekilde işleneceği , işlendiği takdirde cezasının ne olacağı , hangi durumlarda nitelikli dolandırıcılık vasfını kazanacağına ilişkin YARGITAY kararı aşağıda sunulmuştur.

T.C.YARGITAY
CEZA GENEL KURULU

Esas : 2012/15-1293 Karar : 2013/111
Karar Tarihi : 2.4.2013

• İNTERNET YOLUYLA DOLANDIRICILIK SUÇU
• NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK
• BİLİŞİM SİSTEMİNİN ARAÇ OLARAKKULLANILMASI (Suçun Nitelikli Dolandırıcılık olarak değerlendirileceği)
• DOLANDIRICILIK (Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Sebebiyle Nitelikli Dolandırıcılık Oluşturacağı)

5237 Sayılı TCK Madde 158/1-f

DAVA: Nitelikli dolandırıcılık suçundan sanıklar T K, T B ve EK’ın 5237 sayılı TCK’nun 158/1-f ve 52/2maddeleri gereğince 4 yıl hapis ve 2.400 Lira adli para cezası ile cezalandırılmalarına ilişkin, 9. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 20.10.2010 günve 4-262 sayılı hükmün, o yer Cumhuriyet savcısı, sanık T ve müdafii, sanık Eve müdafii ile sanık T tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 15. Ceza Dairesince 18.01.2012 gün ve 23914-1283 sayı ile;

“… 5237 sayılı Kanunun 53.maddesinde düzenlenen hak yoksunluğuna ilişkin hükümlerin, infaz aşamasında dikkate alınabileceği mümkün görülmüştür…”, Açıklaması ile onanmasına kararverilmiştir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ise 16.04.2012 gün ve 125165 sayıile; “… 5237 sayılı TCK ’nun 243. maddesinin gerekçesine göre, bilişim sistemi, verileri toplayıp yerleştirdikten sonra bunları otomatik işlemlere tabi tutma olanağı veren manyetik sistemler olarak tanımlamıştır. Sanıkların internet sitesi üzerinden bilgisayar satışı ilanı vererek şikayetçiyi dolandırmaları şeklindeki eylemlerinde, ilan verdikleri internet sitesinin herhangi bir veri tabanına sahip olmaması nedeniyle eylemleri TCK’nun 157.maddesinde öngörülen basit dolandırıcılık suçu kapsamında kaldığından mahkeme hükmünün bozulması gerekmektedir…”,

Görüşüyle itriraz kanun yolunabaşvurarak, Özel Daire onama kararının kaldırılmasına ve yerel mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir. CMK’nun 308. maddesi uyarıncainceleme yapan Yargıtay 15. Ceza Dairesince 19.09.2012 gün ve 12192-41658 sayıile, itiraz nedenlerinin yerinde görülmediğinden bahisle, Yargıtay BirinciBaşkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş veaçıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır:

KARAR : Suçun sübutuna ilişkinbir uyuşmazlık bulunmayan olayda, Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gerekenuyuşmazlık, suç niteliğinin belirlenmesine ilişkindir. İncelenen dosya içeriğinden;

Mersin ili Erdemli ilçesindeikamet eden sanık T. K.’ın “…” adlı internet sitesinden R… Şirketler Topluluğu isimli işyeri adına HP marka dizüstü bilgisayarların satışı için ilan verdiği,Giresun’da ikamet eden şikâyetçinin ilanda belirtilen “İzmir” alan kodlutelefon numarasını araması üzerine, telefonu açan ve kendisini şirket yetkilisiolarak tanıtan şahıs tarafından T. B. adına Akbank Şirinyer Şubesinde bulunanhesaba 1.100 TL havale göndermesi gerektiği ve dizüstü bilgisayarın aynı günkargoya verileceğinin söylendiği, bu beyan üzerine şikâyetçinin 08.08.2008tarihinde sanık T B adına 1.100 TL parayı “diğer” açıklaması ile Akbank ATM’denhavale ettiği, bilgisayarın gönderilmemesi üzerine internet sitesinde yazılıtelefonu birkaç kere daha aradığı, her seferinde telefona farklı kişilerinçıktığı, ilgisiz cevaplar verilerek şikayetçinin oyalandığı, şirket yetkilisiile görüşmek istediğini bildirmesine rağmen çeşitli bahanelerlegörüştürülmediği, bilgisayarın gönderilmediği ve havale edilen paranın da iadeedilmediği, Sanık T. K.’ın başka bir suçtan Konya’da M. T. kimliğiyle tutukluiken soruşturma başladıktan sonra diğer sanıkların ifadeleriyle gerçekkimliğinin belirlendiği,

İzmir Emniyet Müdürlüğünce düzenlenen raporda M. T.ile T.’ın parmak izlerinin aynı olduğunun tespit edildiği, Yankesicilik ve DolandırıcılıkBüro Amirliğince düzenlenen 15.210.2008 günlü rapora göre, internet sitesindeR… Şirketler Topluluğu adresi olarak belirtilen yerde sözkonusu şirketinbulunmadığı, beş yıldır Renault servisinin bulunduğu, Kemeraltı’ndaki ikinciadresin ise Şadırvan Camii altında olduğu ve sokağın on yıldır iptaledildiğinin belirlendiği, Sanıklar hakkında benzer suçlardan çok sayıda kamu davasınınaçıldığı,

Şikâyetçinin; Giresun’dayken “…” internet adresinden R… ŞirketlerTopluluğu adlı işyerinden HP marka dizüstü bilgisayar almak istediğini,belirtilen telefonu aradığında Tolga Bahçıvancı’ya ait Akbank hesabına parayatırmasının söylendiğini, aynı gün bilgisayarın kargo ile gönderileceğibelirtilmesine rağmen gönderilmediğini söylediği, Sanık E K.’ın aşamalarda;amcası olan T. K.’ın telefonla arayarak Erdemli’de şirketinin olduğunu,bankalara borcu olması nedeniyle üçüncü bir kişinin banka hesabına ihtiyaçduyduğunu söylediğini, arkadaşı T B’yı amcası ile tanıştırdığını, T.’nınİzmir’de değişik bankalarda hesap açtırdığını, müşterilerin T. K.’a siparişverdiklerini, paraların da T. B.’ya ait hesaba yatırıldığını, T. B. ilebirlikte yatan paraları çekip T. K.’a verdiklerini, fakat soruşturma aşamasındasipariş edilen ürünlerin gönderilmediğini öğrendiklerini savunduğu,

Sanık T. B.’nın aşamalarda;internet üzerinden satış yaptığını ve elemana ihtiyacı olduğunu söyleyen T.K.’ın yanında çalışmaya başladığını, onun isteği ile dört ayrı bankada hesapaçtırdığını, müşterilerin telefonla T. K.’a sipariş verdiklerini, paraların isekendi hesabına yatırıldığını, Ersen ile birlikte yatan paraları çekip T K’averdiklerini, dolandırıcılık yaptığını bilmediklerini beyan ettiği, Sanık T. K.’ın soruşturmaaşamasında M. T. olduğunu, atılı suçla ve T. K.’la bir ilgisinin bulunmadığınıifade ederken, yargılama aşamasında önce suçlamayı inkar ettiği, sonrakianlatımlarında ise iddianamede anlatılan hususların doğru olduğunu ifadeettiği, Anlaşılmaktadır. Türk Dil Kurumu’ nun BüyükTürkçe Sözlüğü’nde, “elektronik beyin” veya “bilgileri otomatik işleme tabitutmuş sistem” olarak adlandırılan bilgisayar; “çok sayıda aritmetiksel veyamantıksal işlemlerden oluşan bir işi önceden verilmiş bir programa göre yapıpsonuçlandıran, bilgileri depolayan elektronik araç, elektronik beyin” anlamınagelmektedir.

İnternet ise, dünya üzerindeki milyonlarca bilgisayarınbirbirlerine bağlanmaları ile oluşan global bir bilgisayar ağları sisteminiifade eder. Bilişim de; “insanoğlunun teknik, ekonomik ve toplumsal alanlardakiiletişiminde kullandıgı ve bilimin dayanağı olan bilginin özellikle elektronikmakineler aracılığıyla düzenli ve akla uygun bir biçimde işlenmesi bilimi,bilginin elektronik cihazlarda toplanması ve işlenmesi bilimi” olaraktanımlanmaktadır. Yerleşmiş yargısal kararlar ve öğretideki baskın görüşleregöre de, bilişim sisteminin, verileri toplanıp yerleştirdikten sonra otomatikişleme tabi tutma imkanı veren manyetik sistemler olduğu kabul edilmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ndabilişim suçları; “Bilişim alanında suçlar” bölümünde düzenlenmekle beraber,ayrıca çeşitli bölümlerde de bilişim sistemleriyle işlenmesi mümkün olan suçtiplerine yer verilmistir. “Bilişim alanında suçlar” bölümünde yer alan 243.maddesinde bilişim sistemine girme, 244. maddesinde sistemi engelleme, bozma,verileri yok etme veya değiştirme, 245. maddesinde banka veya kredi kartlarınınkötüye kullanılması suçları düzenlenmiştir.

Bunun yanında, “Özel hayata vehayatın gizli alanına karşı suçlar” bölümünde yer alan 135. maddesinde kişiselverilerin kaydedilmesi, 136. maddesinde kişisel verileri hukuka aykırı olarakverme veya ele geçirme, 138. maddesinde ise verilerin yok edilmemesi suçlarıbilişim suçu olarak nitelendirilebilecek şekilde düzenlenmiştir. Öte yandan,132. maddesinde haberleşmenin gizliliğini ihlal, 124. maddesinde haberleşmeninengellenmesi, 125/2. maddesinde hakaret, 142/2. maddesinin ( e ) bendindehırsızlık, 158/1. maddesinin ( f ) bendinde dolandırıcılık, 226. maddesindemüstehcenlik, 163. maddesinde karşılıksız yararlanma suç tiplerinin bilişimsistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmeleri mümkün kabul edilmiştir. Uyuşmazlığın sağlıklı birçözüme kavuşturulabilmesi açısından dolandırıcılık suçu üzerinde durulmalıdır. 5237 sayılı TCK’ nun“Dolandırıcılık” başlıklı 157. maddesi; “Hileli davranışlarla bir kimseyialdatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına biryarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlîpara cezası verilir” şeklinde düzenlenmiş, suçun daha fazla ceza verilmesinigerektiren nitelikli hallerine ise 158. maddede yer verilmiştir. Malvarlığının yanında iradeözgürlüğünün de korunduğu dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; 1 ) Failin bir takım hilelidavranışlarda bulunması, 2 ) Hileli davranışların mağduru aldatabilecek nitelikte olması, 3 ) Failin hileli davranışlarsonucunda mağdurun veya başkasının aleyhine, kendisi veya başkası lehine haksızbir yarar sağlaması,

Şartlarının birliktegerçekleşmesi gerekmektedir. Fail kendisi veya başkasınayarar sağlamak amacıyla bilerek ve isteyerek hileli davranışlar yapmalı, budavranışlarla bir başkasına zarar vermeli, verilen zarar ile fiil arasındauygun nedensellik bağı bulunmalı ve zarar da, nesnel ölçütler göz önündebulundurularak belirlenecek ekonomik zarar olmalıdır.

Görüldüğü gibi, dolandırıcılıksuçunu malvarlığına karşı işlenen diğer suç tiplerinden farklı kılan husus,aldatma temeline dayanan bir suç olmasıdır. Birden çok hukuki konusu olan busuç işlenirken, sadece malvarlığı zarar görmemekte, mağdurun veya suçtan zarargörenin iradesi de hileli davranışlarla yanıltılmaktadır. Madde gerekçesindede, aldatıcı nitelik taşıyan hareketlerle, kişiler arasındaki ilişkilerde varolması gereken iyiniyet ve güvenin bozulduğu, bu suretle kişinin iradeserbestisinin etkilendiği ve irade özgürlüğünün ihlâl edildiği vurgulanmıştır.

Bilişim sistemlerinin araçolarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık suçu ise TCK’nun 158/1-fmaddesinde; “ ( 1 ) Dolandırıcılık suçunun; … f ) Bilişim sistemlerinin, bankaveya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle, … işlenmesihalinde, iki yıldan yedi yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî paracezasına hükmolunur. Ancak, ( e ), ( f ) ve ( j ) bentlerinde sayılan hâllerdehapis cezasının alt sınırı üç yıldan, adlî para cezasının miktarı suçtan eldeedilen menfaatin iki katından az olamaz” şeklinde düzenlenmiştir.Maddeningerekçesinde de; “Dolandırıcılık suçunun, bilişim sistemlerinin, banka veyakredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi de, birincifıkranın ( f ) bendinde bu suçun bir nitelikli unsuru olarak kabul edilmiştir.

Bilişim sistemlerinin ya da birer güven kurumu olan banka veya kredikurumlarının araç olarak kullanılması, dolandırıcılık suçunun işlenmesiaçısından önemli bir kolaylık sağlamaktadır” açıklamalarına yer verilmiş olup,bu bentte bilişim sistemleri ile banka veya kredi kurumlarının araç olarakkullanılması suretiyle dolandırıcılık olmak üzere birden fazla nitelikli halkabul edilmiştir. Günümüzde bilişim sistemleri ile sesli-görüntülü haberleşme,elektronik imzanın kabulü, yeni ticari ilişkiler, internet bankacılığı hizmetiile para transferleri ve bunlar gibi pek çok yenilik toplumsal hayata girmiş,bilişim gerek iş, gerekse günlük hayatta vazgeçilemeyecek kadar önemli birnoktaya ulaşmış, bilişim teknolojileri daha hızlı ve ucuz bir nitelik arzetmesi nedeniyle, klasik yöntemlere nazaran daha fazla tercih edilir durumagelmiştir. Bu sistemlerin güvenle kullanılması, aynı anda hızlı ve kolaycabirçok kişiye ulaşılması ve bu tür suçların işlenmesinde faile kolaylıksağlaması nedeniyle nitelikli hal sayılmıştır.

Bilişim sistemininaldatılmasından söz edilemeyeceği için, ancak bu sistemin araç olarakkullanılarak bir insanın aldatılması, yani dolandırılması halinde bu bendinuygulanması mümkündür. Aksi halde, yani sisteme girilerek bir kişialdatılmayıp, sistemden yararlanılarak çıkar sağlanmışsa bilişim suçu veyabilişim sistemi kullanılmak suretiyle hırsızlık suçunun oluşması sözkonusuolacaktır. Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde;

Bilişim sistemlerinin aynı andabirçok kişiye ulaşmasındaki çabukluk ve sağladığı kolaylığa dayanarak “…” adlıinternet sitesinden R… Şirketler Topluluğu isimli işyeri adına HP marka dizüstübilgisayarların satışı için ilan veren sanıkların, Giresun’da ikamet eden veilanı görerek bildirdikleri telefon numarasını aradıktan sonra hesaplarına paraaktaran şikâyetçiye sözde alışverişe konu bilgisayarı göndermemeleri şeklindegerçekleşen olayda; bilişim sisteminin araç olarak kullanılması suretiylegerçekleştirilen eylemlerin TCK’nun 158. maddesinin 1. fıkrasının ( f ) bendiuyarınca nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturduğu kabul edilmelidir. Bu nedenle, sanıkların bilişimsisteminin araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık suçundanmahkûmiyetlerine ilişkin yerel mahkeme hükmü ve bu hükmün onanmasına dair ÖzelDaire kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır.

Bu itibarla; YargıtayCumhuriyet Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir. Çoğunluk görüşüne katılmayanGenel Kurul Üyesi S. Bakıcı; “Bir internet sitesinde bilgisayar satış ilanıgören şikayetçinin, ilanda verilen telefon numarasını arayıp sipariş verdiği,aradan zaman geçmesine rağmen bilgisayar gelmeyince birçok kez telefonlaaradığı ve parasını veya bilgisayarı alamadığı olayda; çözümlenecek sorun,dolandırıcılık suçunu niteliğine ilişkindir. Bilişim sisteminden amaç,verileri toplanıp yerleştirdikten sonra, bunlar otomatik işleme tabi tutmaolanağı veren manyetik sistemlerdir. Bilişim alanı ise, bilgileri depo ettiktensonra otomatik olarak işleme tabi tutan sistemlerden oluşan alanlardır.

Bilişim suçları, Türk CezaKanununda; a- Doğrudan bilişim ( gerçek bilişim suçları ), b- Dolayısıyla bilişim suçu (bilişim bağlantılı suçlar ) olarak düzenlenmiştir. CezaKanununun 2. Kitap, 3. Kısım, 10. Bölümünde ‘Bilişim Alanında Suçlar’ başlığıaltında 243. maddede ‘Bilişim Sistemine Girme’, 244. maddede ‘SistemiEngelleme, Bozma, Verileri Yok etme veya Değiştirme’, 245. maddede ‘Banka veyaKredi Kartlarının Kötüye kullanılması’ suçları yer almıştır. Bilişim sistemineyapılan müdahale ile sistemin çalışması, veri işleme fonksiyonu engellenmeli,bozulmalı, sisteme veri yerleştirilmeli veya veriler başka yeregönderilmelidir.Dolayısıyla bilişim suçları ise, klasik suçların bilişimsistemlerinden yararlanılarak işlenmesi olup, bu suçların nitelikli halleriolarak o suçla ilgili bölümlerde yer almaktadır.

Dolandırıcılık suçu, birkimseye karşı aldatıcı hareketlerde bulunularak çıkar sağlanması ile oluşur. Ohalde, aldatılmasından söz edilmeyeceği için bilişim sistemine karşıdolandırıcılık suçu işlenemeyecektir. Ancak, bilişim sisteminin kullanılarakbir insanın aldatılması halinde TCK’nun 158/1-f maddesinde yazılı ‘bilişimsistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık’ suçuoluşacaktır. Diğer bir anlatımla, bilişim sistemi, karşıdaki kişininkandırılmasında bir vasıta olarak kullanılmalıdır. Bu sistem kullanılarakmuhatap kandırılmalı, menfaat sağlanmalıdır.

Yapılan aldatıcı hareketler,bilişim sistemi kulanılarak mağdura ulaştırılmalı, mağdur sistemle yapılanhileye kanmalı, faile menfaat sağlamalıdır. Somut olayda, sanıklarinternette yer alan bir sitede bilgisayar satışına dair bir ilan yayınlamış veirtibat için bir telefon numarası vermişlerdir. Bu ilanın, kandırıcı nitelikteolduğu, fiyatının emsallerine göre çok ucuz gösterildiği, özellikllerininabartıldığı, ilanı okuyanda satın alma isteği oluşturduğuna dair bir iddia veyadelil bulunmamaktadır. Verilen ilan, basit bir satış ilanıdır ve bu ilan, suçununsuru olan ‘hileli hareketleri’ oluşturmamaktadır.

Yani, genel kurul gündeminegöre satış ilanı, mağduru kandıracak nitelikte değildir. Kaldı ki, mağdur builanla yetinmemiş, ilanı okuyunca telefon ederek sanıklarla görüşmüştür. Bugörüşme sırasında doğal olarak bilgisayarın özellikleri hakkında bilgi almış,bedelini sormuş ve büyük bir olasılıkla da pazarlık yapmış ve satın almıştır.Satın alma kararı, ilan üzerine değil sanıklarla yapılan telefon görüşmesindensonra alınmıştır. Ayrıca verilen ilan, çok sayıda kişiye ulaşılmasına yöneliktir.Böyle bir ilanla, sokaklara afiş asılması, ağaçlara ilan yapıştırılmasıarasında fark bulunmamaktadır.

İnternette yayınlanan ilan, suçun işlenmesinikolaylaştırmadığı, hileli hareketlerin gerçekleştirilmesinde veya mağdurunkandırılmasında etkili olmadığı ve vasıta olarak kullanıldığının kabulü mümkünolmadığı cihetle, TCK.nun 158/1-f maddesinde yazılı dolandırıcılık suçununnitelikli hali oluşmadığından sanığın fiili; TCK.nun 157/1. maddesineuygundur”, Çoğunluk görüşüne katılmayan Genel Kurul Üyesi K. Taşdemir;“Dolandırıcılık suçunun bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarınınaraç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi, 5237 sayılı TCK’nun 158/1-fmaddelerinde nitelikli hal olarak belirtilmiştir.

Bilişim kelimesi, fransızca‘bilgi’ ve ‘otomatik’ kelimelerinin birleşiminden türemekte ve bilgininotomosyona tabi tutulması sonucunda işlenmesi yani verilerin saklanması,organize edilmesi, değerlendirilmesi, nakledilmesi, çoğaltılması anlamlarınıiçermektedir. Günümüzde bütün bu işlemleri yapabilme özelliğine sahip cihazlarise bilgisayardır. 765 sayılı TCK’ nun ‘bilişim alanında suçlar’ başlığı altındaki525-a, 525-d maddelerinde yer alan hususlar ‘bilgileri otomatik işleme tabitutan sistem’ tanımı üzerine kurulmuştu. Bilişim suçlarının çok geniş vesürekli ilerleyen bir alan olması nedeniyle 5237 sayılı TCK’da öğretide görüşbirliğiyle bilgisayara karşılık geldiği belirlenen ‘bilgileri otomatik işlemetabi tutmuş sistem’ yerine bu tür araçlarla işlenen suçları da kapsayabilmesive yeni teknolojik ilerlemelere açık olması amacıyla ‘bilişim sistemi’ terimikullanılmıştır.

İster ‘bilişim sistemi’ isterse ‘bilgileri otomatik işleme tabitutmuş sistem’ kavramı kullanılsın bununla ifade edilmek istenen genel amaçlıkullanıma uygun bilgisayarlardır. Teknik olarak bilgisayar,belleğindeki programa uygun olarak aritmetik ve mantıksal işlemler yapabilenkarar verebilen, yürüteceği programı ve işleyeceği verileri ezberindetutabilen, çevresi ile etkileşimde bulunabilen araçtır. Bilişim özelliğinesahip bilgisayarı diğer aygıtlardan ayıran unsur da budur, yani genelkullanılabilme özelliğine sahip bir araç olmasıdır. Her ne kadar ‘bilişim’ ve‘bilgisayar’ kavramları aynı anlamda kullanılmaktaysa da gerçekte bunlar aynışey değildir.

Zira ‘bilişim’ sözcüğü, ‘bilgisayar’ kelimesine oranla daha genişkapsamlıdır. Bilgisayar aritmetik ve mantık işlemi dizileriyle oluşturulmuşprogramlara göre verileri ( bilgileri ) otomatik işleme tabi tutan sistemlereverilen ortak isim iken, bilişim ise, bilgisayardan da faydalanmak suretiylebilginin saklanması, iletilmesi ve işlenerek kullanılır hale gelmesine konuolan akademik ve mesleki disipline verilen addır; başka bir deyişle, bilgisayarkullanma ilmidir. 5237 sayılı TCK’nun 243. maddesinin gerekçesinde bilişim sistemi; verileritoplayıp yerleştirdikten sonra bunları otomatik işlemlere tabi tutma olanağınıveren manyetik sistem olarak tanımlanmıştır.Bilişim sistemi; Bilgisayar çevrebirimleri iletişim alt yapısı ve programlarından oluşan veri işleme, saklama veiletmeye yönelik sistem’dir.¹ ( ¹ Av. Özgür Eralp, Hukukçular için Bilişimterimleri Sözlüğü Ankara 2007, s.32 )

Özetle bilişim, hem verilerinişlenmesini, hem de bu işlem sonuçlarının aktarılmasını yani veri iletişiminide içeren bir kavramdır. O halde, veri-işlem ve veri-iletişim unsurlarınıtaşıyan araçların bütününe bilişim sistemi denilmektedir. Bilişim suçu da, verilere karşıve/veya veri işlemle bağlantısı olan sistemlere karşı bilişim sistemleriaracılığı ile gerçekleştirilen suçlardır. Bilişim sistemleri bu eylemleringerçekleştirilmesi için araçtır. Bilişim sistemlerinin araçolarak kullanıp, gerçek bir kişinin hileli hareketlerle kandırılıp çıkarsağlanması halinde bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle dolandırıcılıksuçu oluşacaktır.

Bu şekilde işlenen suçlara örnek olarak, banka veya ticarişirketlere ya da kuruluşlara ait internet sitelerinin benzerini oluşturarak,üçüncü kişilerin sms ya da maillerini bu sitelere yönlendirerek, bu siteleraracılığı ile şifre, kişisel bilgilerin ele geçirilmesinden sonra kullanılarakya da üçüncü kişilere, şifresi kırılmış mail hesaplarından mail göndererek,haksız yarar sağlama gibi eylemleri gösterilebilir.

Başka bir örnek verecekolursak; ağ üzerinden rezervasyon imkanı sunan ve aynı sistemle ödemeleri kabuleden bir otelin bilişim sistemine birisi girse, hafta sonu için rezervasyonyaptırsa, sonra da otelin bilişim sistemine yapılan rezervasyonun ödemelerininyapılmış olduğuna dair gerçeğe aykırı veri yerleştirse, akabinde otele gitse,otel yetkilisi kendi bilişim sistemlerine girdiklerinde rezervasyonu ve ayrıcaödemenin yapıldığına ilişkin fail tarafından yerleştirilen verileri görerekaldansa ve failin kalmasına izin verse, bu olayda bilişim sistemlerinin araçolarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık suçu işlenmiş demektir.² ( ²Levent Kurt, Açıklamalı-İçtihatlı, Tüm Yönleriyle Bilişim Suçları ve Türk CezaKanunundaki Uygulaması, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005, s.277 )

Somut olayda ise, sanıklarıninternet sitesi üzerinden bilgisayar satış ilanı vererek şikayetçiyidolandırmaları şeklindeki eylemlerinde, söz konusu ilanın başka araçlarla dayapılacak ( radyo, televizyon, gazetede duyuru yapma hatta duyuru asma, elilanı ile dağıtma gibi ) aynı sonucun alınması olanaklıdır. Bu nedenle deeylem, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itirazında belirtildiği gibi TCK’nun158/1-f maddesinde hükme bağlanan nitelikli dolandırıcılık suçunu değil, aynıyasanın 157. maddesinde öngörülen basit dolandırıcılık suçu kapsamındakalmaktadır.

Diğer taraftan, sanıkların eylemi, TCK’nun 158. maddesinin 1/9bendine giren Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmaksuretiyle işlenen dolandırıcılık suçunu da oluşturmaz. Çünkü bu bend, Basın veyayın araçlarının kitlelere ulaşmadaki yoğun etkisi ve bu kuruma duyulan güvengözetilerek düzenlenmiştir. Basın ve yayın aracı, Basın Kanunu gereğincebelirlenecektir. Bendte geçen basın deyimi; gazete, dergi gibi belirli zamanlardaçıkan yayınların bütünü, matbuat, yayın ise; basılıp satışa çıkarılan kitap,gazete gibi okunan veya radyo, televizyon aracılığıyla halka sunulan duyurular,iletilen şey, neşriyat olarak tanımlanmaktadır.3 Bilgisayarı ise bu kapsamdadeğerlendirmek olanaksızdır.

Yukarıda açıklanan nedenlerleitirazın kabulü yerine reddine ilişkin sayın çoğunluğun kararınakatılamıyorum”, Çoğunluk görüşüne katılmayan Genel Kurul Üyesi S. Tarhan;“Sanıklardan T. K.’ın internet sitesi üzerinden verdiği bilgisayar satışıilanını gören müştekinin 1 adet leptop almak istediği, bildirilen telefonuarayıp bedeli olan 1100 TL’yi diğer sanık T. B.’nın Akbank Şirinyer Şubesindekihesabına yatırdığı, paranın T. B. ve sanık E. K. tarafından çekildiği ancakleptopun gönderilmemesi üzerine şikayette bulunduğu ve mağdurun bu şekildedolandırıldığı olayda: Yerel mahkemece suç vasfı 5237 sayılı TCK’nın 158/1-f madde vebendindeki bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması olarak kabul edilmiş,Yüksek Dairece hüküm onanmış,

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ise eylemin basitdolandırıcılık suçunu oluşturduğu gerekçesiyle itiraz yoluyla dosya yüce kurulagetirilmiştir. Bilişim sistemi ‘verileri toplayıp yerleştirdikten sonra bunlarıotomatik işlemlere tabi tutma olanağı veren manyetik sistemlerdir.’ şeklindetanımlanmış ve ilk kez 5237 sayılı TCK’da dolandırıcılık suçunun nitelikli haliolarak düzenlenmiştir. Bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyledolandırıcılık suçunun işlenebilmesi için, öncelikle bilişim sistemikullanılmalı bunun içinde sistemin işleyişinin engellenmesi, bozulması,verilerin yok edilmesi veya değiştirilmesi ve erişilmez kılınıp verilerin başkayere gönderilmesi gerekir.

Örneğin; sistem vasıtasıyla haberleşilirken karşıdaki muhatapkandırılıp kontor ve para sağlanması, elektronik posta gönderilip çıkar eldeedilmesi, bankadan aranılıyormuş gibi şifre değişikliği, güncelleme vs. gibibahanelerle mağdur yanıltılıp banka ekranına girdiğini sanıp hesap bilgilerihakkında detay verip parasının başka yere transferi sağlanmaktadır ve mağdur busurette bilişim sistemi araç olarak kullanılarak dolandırılmaktadır.

Somut olaya gelince; sanıklarhiçbir şekilde bilişim sistemine girmemiş, bir veri elde edip bu yolla mağduruyanıltıp menfaat sağlanmamıştır. İnternetteki satış ilanının sokakta direklere,ağaçlara ve duvarlara yapıştırılan el ilanlarından bir farkı yoktur.İnternetteki ilana ulaşmak herhangi bir beceriyi gerektirmemekte sistememüdahale edilmeden bir tıklama ile herkesin yapabileceği bir iş olup basit birilan niteliğindedir.

Çoğunluk görüşüne katılmayan iki Genel Kurul Üyesi de;“sanıkların eylemleri 5237 sayılı TCK’nun 157/1. maddesinde hüküm altına alınanbasit dolandırıcılık suçunu oluşturduğundan itirazın kabulüne karar verilmesigerektiği” düşüncesiyle, Çoğunluk görüşüne katılmayan beş Genel Kurul Üyesi ise;“sanıkların eylemleri 5237 sayılı TCK’nun 158/1-g maddesinde hüküm altınaalınan basın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyledolandırıcılık suçunu oluşturduğundan itirazın değişik gerekçe ile kabulünekarar verilmesi gerektiği” düşüncesiyle karşı oy kullanmışlardır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;

1- Yargıtay CumhuriyetBaşsavcılığı itirazının REDDİNE, 2- Dosyanın, mahallinegönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 02.04.2013 günüyapılan müzakerede oyçokluğuyla karar verildi.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın

Avukatlarımızca Hazırlanan Makalelerimiz

Gaziantep aile hukuku	Gaziantep velayet avukatı
Gaziantep boşanma avukatı	Gaziantep en kısa sürede boşanma
Gaziantep anlaşmalı boşanma avukatı	Gaziantep aile mahkemesi
Gaziantep çekişmeli boşanma avukatı	Gaziantep online danışman

Gaziantep Adliyesi İletişim Bilgileri
( 0342 ) 321 36 36
Gaziantep Adalet Sarayı Ana Hizmet Binası : Zeytinli Mah. Turgut Özal Bulv. No:1/1 27500