Eşlerden her biri duruşma esnasında anlaşmalı boşanmadan vazgeçebilir. Anlaşmalı boşanma davasında, duruşma öncesi protokol imzalanmış olsa dahi hakim tarafları bizzat dinlemek zorundadır. Eşler, hakim huzurunda boşanma ve şartları konusundaki iradelerini beyan etmedikçe anlaşmalı boşanmaya karar verilemez.
Eşlerden birisi anlaşmalı boşanmadan vazgeçtiğini beyan ederse, hakim davacı eşe davaya çekişmeli boşanma olarak devam edip etmeyeceğini sorar. Davacı eşin, boşanma davasına devam etmek istemesi halinde, kendisine süre verilir. Bu süre içerisinde davacı çekişmeli boşanma dilekçesini sunarsa, dava çekişmeli boşanma davası olarak devam eder. Davacı eş, davaya devam etmek istemezse davanın reddine karar verilerek dosya işlemden kaldırılır.
Davadan feragat edilmesi, davacının hakkından kendi isteği ile vazgeçmesidir. Boşanma davasından feragat eden davacı, boşanma dava dilekçesindeki taleplerinden kısmen veya tamamen vazgeçmiş demektir. Boşanma davasından feragat eden davacı aynı sebeplere dayanarak boşanma davası açamayacaktır.
Davadan feragat eden kişi aynı sebeplere dayanarak yeniden dava açamaz. Davadan feragat açık ve şartsız olmalıdır. Davadan feragat şarta bağlı yapılırsa geçerli bir feragatten söz edilemez. Davadan feragat ancak derdest boşanma davasında olur. Boşanma kararı kesinleşmeden davadan feragat edilebilir. Boşanma dava dosyası istinaf veya temyiz aşamasında iken boşanma davasından feragat mümkündür.
Yani dosya Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf incelemesinde iken de boşanma davasından feragat edilebilir. Boşanma dosyası Yargıtay’da temyiz incelemesinde iken de boşanma davasından feragat mümkündür. Davadan feragat yenilik doğuran bir hak olduğu için kural olarak boşanma davasından feragatten dönülemez.
Mahkemeye davadan feragat dilekçesi vererek boşanma davasından feragat eden davacı feragatten dönemez, feragat iradesini geri alamaz. Boşanma davasından feragat eden eş boşanma davası duruşmasında mahkemeye sözlü olarak boşanma davasından feragat ettiğini bildirmeli ya da boşanma davasından feragat dilekçesi yazıp mahkemeye sunmalıdır.
Boşanma davasından feragat edildiği takdirde feragat kesin hüküm gibi sonuç doğuracaktır. Boşanma davasından feragat edilince boşanma davasını açan davacı aleyhine hüküm verilmiş gibi davacı yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. Yani feragat durumunda yargılama giderini kim öder sorusunun yanıtı boşanma davasından feragat edilmesi durumunda avukatlık ücretini ve yargılama giderini davacı ödeyecektir. Boşanma davasından feragat eden davacı boşanma dava harcı, boşanma dava masrafı, boşanma davası avukat ücretini ödemek durumunda kalacaktır.
Yukarıda da ifade etmiş olduğumuz üzere boşanma davalarından da feragat edilebilmesi mümkündür. Ancak bu hiçbir şekilde boşanma davası açma hakkından feragat edilmiş olduğu şeklinde yorumlanamaz. Taraflardan birinin açmış olduğu boşanma davasından feragat etmesi sadece o davada ileri sürmüş olduğu iddialar ve boşanma sebeplerinden vazgeçmek anlamına gelmektedir. Bir anlamda boşanma davasından feragat etmek o boşanma davasında iddia edilen hususların feragat tarihi itibariyle feragat eden tarafça affedilmiş olduğu şeklinde kabul edilecektir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 25.09.2007 tarihli ilamına göre:
- "....Davalı-davacı kadın 20.09.2006 tarihli oturumda birleşen davasından feragat etmiş ve bu tarihe kadar kocadan kaynaklanan boşanmayı gerektirir kusurları affetmiştir." Yargıtay ilamından da açık bir şekilde anlaşılacağı üzere boşanma davasında yapılan feragat affetme olarak işleme alınacaktır. Bu noktada boşanma davasından feragat eden taraf daha sonra yeni bir boşanma davası elbette açabilecektir. Ancak yeni açtığı boşanma davasında daha önceden feragat etmiş olduğu boşanma davasındaki iddia ve sebeplerini ileri süremez, ileri sürmesi halinde o hususlar affedilmiş kabul edildiğinden hiçbir şekilde hükme esas alınamayacaktır. Bu durumda feragatten sonra evlilik birliği içerisinde meydana gelen yeni sebeplere dayanılarak boşanma davası açılabilecektir.
Yeni açılan boşanma davasında feragat edilen boşanma davasındaki sebeplerin dayanak olarak gösterilmemesine dikkat edilmelidir. Yapılan feragatten sonra açılan boşanma davasına tanık bildirilirken bildirilen tanıkların görgüsüne dayanan hususların feragat tarihinden öncesine dayanmaması mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 11.01.2005 tarihli ilamında da açık bir şekilde ifade edilmiş olduğu üzere:
- "...Davacı tanıklarının beyanı feragat tarihinden önceye aittir. Feragatten sonra davalının kusurlu bir davranışı kanıtlanamamıştır. feragatten önceki olaylar ise artık boşanma sebebi yapılamaz. Bu bakımdan davanın reddi gerekirken boşanmaya karar verilmesi doğru görülmemiştir.." Özetle Yargıtay kararlarında da geçtiği üzere önceki açılan davadan feragat edildiğine göre bu tarihten önceki hadiselere dayanılarak boşanmaya karar verilemez. Davadan feragatten sonra açılacak boşanma davası önceden feragat edilen boşanma davasında yer alan sebeplere dayanmamalı ve ortaya çıkan yeni bir sebebe ilişkin olmalıdır.
Çünkü açtığı ilk boşanma davasına ilişkin yapılan feragat ile karşı tarafın kusurlu olduğu ileri sürülen ilk dava konusu iddiaların affedilmiş olduğu sayılacaktır. Yargıtay kararlarında da açık bir şekilde değinilmiş olduğu üzere affedilen konulara ilişkin yeni bir durum meydana gelmediği sürece dava hakkı bulunmamaktadır.
Boşanma Davasından Feragat etmek hususunda, hayata kast edilmesi, zina ve onur kırıcı davranışlar söz konusuyla dava açılmışsa, tekrardan açılabilmesi konusu iyice irdelenmelidir.
Tekrardan bu sebeplerle dava açılabilmesi için karşı tarafın, saydığımız hususlara bağlı olarak affedilmemiş olması gerekir ve eğer davadan vazgeçme affetme olarak sayılırsa, bu sebeplere dayanılarak boşanma davasının tekrardan açılabilmesi mümkün olmamaktadır.
Affedilme durumunun belirlenmesi ise tamamen somut olan davayla ilgilidir yani davadan vazgeçmenin sonrasında tekrar açılabilmesi için gerekçeli olan karar dikkate alınır.
Boşanma Davasından Feragat etmek davasının normal şartlarda tekrar açılmamasının mümkün olmadığını belirtmiştik.
Ancak dava sonrasında bazı şartlara bağlı olarak feragatten vazgeçilmesi söz olabilir örneğin, davadan feragat etmek için belli bir baskı uygulanmışsa ve sonrasında bu baskının yapıldığı ispat edilirse, feragat davasının iptali istenebilir.
Feragat davasının iptal edilebilmesi için hilenin ispat edilmiş olması ve feragatten 1 yıl sonrasına kadar dilekçeyle başvurulması gerekir.
Boşanma davasının geri alınması ile feragat edilmesi arasındaki farklar bu şartlar göz önünde bulundurularak daha iyi anlaşılabilir.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın