Cari açık nedir?
Bir ülkenin aylık veya yıllık olarak ihraç ettiği mal, hizmet veya finansal aracı dış piyasadan ithal etmesi, “Cari açık nedir?” sorusunun yanıtını taşır. Cari açık, ülkenin dış ticaret hesabının negatif farkı olarak da tanımlanır. Başka bir deyişle, ülkenin dışarıya ödediği mal ve hizmet bedelinin, içeriden aldığı mal ve hizmet bedelinden fazla olmasıdır. Cari açık, ülkenin finansal ve ekonomik açıdan güçsüzleşmesine ve ülke para biriminin değer kaybetmesine sebep olabilir.
Cari açık hangi durumlarda oluşur?
Cari açık, bir ülkenin dış ticaret hesabındaki negatif farkı gösterir ve birçok faktöre bağlıdır. Aşağıdaki durumlar cari açığın oluşmasına neden olabilir:
·
İhracat-ithalat dengesi: Ülkenin ihracatının ithalatından düşük olması, cari açığın oluşmasına neden olabilir.
·
Maliyet faktörleri: Ülkenin içerisinde maliyetlerin yüksek olması ve dışarıya rekabet etme kabiliyetinin zayıf olması dışarıdan satın almayı artıracağından cari açığın oluşmasına neden olabilir.
·
Para birimi değerinin yükselmesi: Ülkenin para birimi değerinin dünya ülkeleri para birimlerine göre yükselmesi, ülkenin dışarıya satacağı mal ve hizmetin pahalılaşmasına neden olarak cari açığı oluşturabilir.
·
İç talebin artması: Ülkenin içinde mal ve hizmet talebinin artması, dışarıdan mal ve hizmet ithalatının artmasına neden olabileceğinden, fazla satın alma kaynaklı cari açık oluşabilir.
·
Yatırım ve iş dışı harcamalar: Turizm amaçlı yurt dışına giden ülke vatandaşları ve ülkede çalışan yabancı ülke vatandaşlarının döviz çıkışına neden olması kaynaklı cari açık görülebilir.
Cari açık genelde tek bir sebebe bağlı olarak oluşmaz. Bu faktörlerin bir kombinasyonu, cari açığın oluşmasında etkilidir. Ülkenin ekonomik ve mali durumunun gözden geçirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması, cari açığın azaltılmasına ve ülkenin ekonomik güçlenmesine yardımcı olabilir.
Cari açık artarsa ne olur?
Cari açık ne demek sorusu, ülkelerin ekonomik göstergelerden biri olup cari açığın fazla olması durumunun ekonominin güçsüzlüğünü gösteren bir hesaplama olduğu şeklinde yanıtlanabilir. Cari açık, bir ülkenin yıllık ihracatının ithalatından daha az olduğu durumda oluşur. Cari açık artarsa, ülkenin dış borçları da artar. Ayrıca, para birimi değer kaybedebilir ve enflasyon oranları da artabilir. Bu durum, ülkenin yatırım ortamının bozulmasına ve dış yatırımların azalmasına neden olabilir.
Cari açık artışının uzun vadede ekonomik büyümeyi yavaşlatması ve ülkenin kredi notunun düşmesi gibi negatif etkileri de bulunabilir. Ayrıca, cari açığın artması, ülkenin dış fonlara ihtiyacının artmasına neden olabilir. Dış fonlar, ülkenin ekonomik durumunu kısa vadede desteklemek için kullanılabilir, ancak uzun vadede bu durum ülkenin ekonomik borçlarını artırabilir ve ülkede borçları ödeme güçlüğü yaşanabilir.
Yani cari açığın artması ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir, dış borçların artmasına neden olabilir ve enflasyon oranlarının yükselmesine neden olabilir.
Cari açık nasıl kapanır?
“Cari açık sorunu nedir?”
sorusu, ülkenin dış ticaret fazlasından (içeriye giren mal ve hizmetlerin miktarının dışarıya giden mal ve hizmetlerden daha fazla olması) kaynaklanan ekonomik bir durumdur, şeklinde yanıtlanır. Cari açık, ülkenin yerli üretiminin yetersiz olması, mal ve hizmetlerin ithal edilmesi ve borçların artması gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Cari açığı kapatmak için uygulanabilecek stratejilerden bazıları şunlardır:
·
Yerli üretimi artırmak: Yerli üretimin artması ithalat ihtiyacını azaltacağından cari açığı düşürebilir.
·
İhracatı artırmak: Ülkenin ihracatının artması ülkeye para girişi sağlar ve alış-satış arasındaki farkın azalmasına yardımcı olur.
·
İthalatı azaltmak: Ülkenin ithalatını azaltması ülke dışına çıkan paranın azalamasını sağlayarak cari açığı düşürebilir.
·
Fiyatların düzenlenmesi: Ülkedeki fiyatların düzenlenmesi, ithalatı azaltabilir ve cari açığı azaltabilir.
·
Borçların kontrol edilmesi: Ülkenin borçlarının kontrol edilmesi, cari açığı azaltabilir.
Bu stratejilerin uygulanması,
“Cari açık nasıl kapatılır?”
sorusunda etkilidir ve ekonomik dengenin sağlanmasına yardımcı olabilir. Yine de ülkelere göre sebeplerin değişken olduğu ve stratejilerin duruma uygun belirlenmesi gerektiği unutulmamalı.
Cari açık nasıl hesaplanır?
Cari açık, bir ülkenin dış ticaret dengesinin negatif olarak hesaplanması anlamına gelir. Bu durumun varlığı, ülkenin aylık ihracatının ithalatından daha az olduğu anlamına gelir. Cari açığın hesaplanması, ülkenin aylık dış ticaret verilerini içeren bir fonksiyonun kullanımını gerektirir. Bu veriler, ülkenin ihracatının ve ithalatının değerlerini içermelidir.
Açığın hesaplanması, ülkenin dış ticaret dengesinin negatif olarak hesaplanmasını gerektirir. Cari açığın hesaplanması sonucu, ülkenin mal ve hizmet içeriğindeki eksikliği gösterilir ve ülkenin ekonomik durumunu yansıtır. Cari açığın hesaplanması, bir ülkenin aylık, yıllık veya dönemsel olarak ihracat ve ithalat verilerinin karşılaştırılması yoluyla yapılır.
Daha kolay anlaşılması için cari açık hesaplamasını basite indirgeyerek haneye giren maaşlar toplamı ve hanenin harcamaları arasındaki farkın negatif olması şeklinde açıklayabiliriz.
Türkiye’de yıllara göre cari açık
Türkiye’de cari açık yıllara göre değişkenlik gösterir ve bu durum farklı ekonomik ve siyasi faktörlerin etkisi altındadır. Türkiye’deki ekonomik büyüme, döviz kuru, enerji fiyatları, turizm gibi sektörlerin performansı gibi faktörler cari açık oranını etkiler. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre
Türkiye’de cari açık
oranları şu şekildedir.
2022 yılı cari açık oranı
Türkiye cari açık 2022
rakamları 110,2 milyar dolar seviyesinde olarak açıklanmıştır. Önceki yıllın verileri değerlendirildiğinde, 2022 yılında
Türkiye cari açık
miktarının bir önceki yıla göre %137 arttığı belirlenmiştir.
2021 yılı cari açık oranı
2021 cari açık
, aralık ayı itibariyle kesin olarak belirlenmiştir. Bu verilere göre Türkiye’de
cari açık 2021
verileri 46 milyar 211 milyon dolar seviyesindedir.
2020 yılı cari açık oranı
Türkiye ekonomisinin
2020 cari açık
miktarı
35,5 milyar dolar
olmuştur.
2019 yılı cari açık oranı anı
Türkiye’de 2019 yılının cari açık miktarı 31,2 milyar dolar olarak gözlenmiştir.
2018 yılı cari açık oranı
TCMB verilerine göre yıllık cari açık tutarı 40,9 milyar dolar olmuştur.
2017 yılı cari açık oranı
Türkiye’de
cari açık 2017
yılında 47,1 milyar dolar olarak belirlenmiştir.
2016 yılı cari açık oranı
Türkiye cari açık 2016
yılında 32,61 milyar dolar tutarındadır.