Catrin Jones’a göre; Çin ekonomisinin zorluklarla mücadele etmek için kısıtlamaları genişletmesinin bir yardımı dokunmadı ancak yeni girişimler ve altyapı yatırımları büyümeye teşvik ediyor.
Çin hala artan koronavirüs vakalarıyla karşı karşıya. Bu durumla mücadele etmek isteyen hükümet, ülke genelinde altyapı projelerini durduran ve halk protestolarına yol açan bir dizi önlem aldı. İnşaat sektörü, ülkenin sıfır Covid politikasının neden olduğu zorluklara ek olarak mülk geliştiricilerin kaldıraçlarını azaltmaya ve sürdürülebilirliği daha da teşvik etmeye yönelik politikalardan kaynaklanan artan bir baskıyla karşı karşıya kaldı. Bu da inşaat sektörü büyümesinin %2’ye düşmesine neden oldu. 2022’deki inşaat faaliyetinin yaklaşık %3’ü altyapı ve uygun fiyatlı konut yatırımı ile oldu. Ayrıca Hollanda merkezli ING, 2022’de bazı gayrimenkul geliştiricilerin sıkı likidite, tahvil ve kredi piyasalarındaki finansman güçlükleri nedeniyle, yeni inşaatları finanse edemeyeceği için konut inşaatı faaliyetinin daralacağını tahmin etti.
İyimser görünüm
Çin pazarının 2023’teki dengesi, önümüzdeki yıl 2022’ye kıyasla daha az ve daha kısa sokağa çıkma yasağı olacağı varsayımına bağlı. Ülke pazarının geleceğine ilişkin değerlendirmelerde bulunan XCMG Başkan Yardımcısı ve XCMG İthalat Ve İhracat Genel Müdürü Bay Jiansen Liu, “Çin’de inşaat sektörünün toparlandığını düşünüyorum. Piyasa beklenenden biraz daha yavaş toparlanıyor ama toparlanıyor. Gelecek yıl, Çin’deki işimizi büyütmek için iyi bir fırsatımız olacak” dedi. Liu açıklamasının devamında, Çin dışındaki pazarların yılın ilk yarısında etkileyici bir ihracat geliri elde etmelerine yardımcı olduğunu da sözlerine ekledi. Yılın ilk yarısında ihracat gelirinin yıllık %157’lik bir artışla 12.488 milyar CNY’ye (1.8 milyar Dolar) ulaştığını ifade eden Liu, “Özellikle Afrika, Amerika ve Avrupa güçlüydü. Ortadoğu biraz yavaş ama petrol ve gaz fiyatları nedeniyle değişiyor. Körfez bölgesi için petrol ve benzin fiyatlarının artmasından çok faydalanabilirler” şeklinde konuştu.
Yeni bir büyüme türü
China Railway Construction Heavy Industry Corporation Limited’in (CRCHI) Genel Müdür Yardımcısı Bay Shuang Song, Çin pazarındaki büyümenin yavaşladığı ancak ülkenin yeni büyüme çabalarının cesaret verici olduğu hakkında Liu ile hemfikir. CRCHI, tünel açma ekipmanı ile demiryolu ray sistemleri üretiyor ve son zamanlarda hızlı bir büyüme yaşadı. Çin pazarı hakkında değerlendirmelerde bulunan Song,
“On yıl öncesine kadar 40’tan fazla şehirle gelişen bir iç pazarımız vardı. O zamanlar Çin’in yeraltı inşaatı, küresel inşaat hacminin %70’ini alıyordu ve bu bize şu anda sahip olduğumuz teknolojiyi geliştirmemiz için iyi bir fırsat verdi. Çin pazarının yavaş olmasına rağmen özellikle demiryolları ve yer altı inşaatları yoluyla yeni projeler geliştirerek güç kazandık” ifadelerini kullandı. Çin, ekonomiyi desteklemek için mega altyapı projelerinin yerel işletmeleri canlandıracağı ve daha fazla istihdam yaratacağı umuduyla devlet öncülüğündeki girişimlere yöneldi. Buna, 2006 yılında Qinghai ile bir bağlantının başlatılmasından sonra Tibet ve Hinterland eyaletleri arasındaki ikinci demiryolu bağlantısı olan Sichuan-Tibet demiryolu örnek gösterilebilir. Sichuan eyaletinin başkenti Chengdu ile Tibet özerk bölgesinin başkenti Lhasa’yı birbirine bağlayan projenin seyahat süresini 36 saatten 13 saate indirmesi bekleniyor. Devlete ait China Railway Group, bunu önemli bir stratejik proje olarak listeledi. Başkan Xi Jinping, projeyi Çin’in demiryolu altyapısı önemli bir adım olarak görüyor. 2022 sonunda 319,8 milyar CNY (50,6 milyar Dolar) tutarında planlanan yatırımla başlayan projenin 2026 yılında tamamlanması bekleniyor.
Demiryolu ağı genişlemeye devam edecek
Çin, tahmini 38 bin kilometre ile açık ara dünyanın en büyük yüksek hızlı demiryolları ağına sahip. Hükümet, ülkenin pandemi sonrası ekonomik büyümesini desteklemek için son zamanlarda demiryolu projelerinin onaylarını hızlandırıyor. Çin Devlet Demiryolları, eylül ayında bir toplantı yaptı ve şu anda yapımı devam eden demiryolu projelerinin hızlandırılmasına, yeni projelerin de bir an önce onaylanmasına karar verdi. Basında çıkan haberlere göre, eylül sonu itibarıyla yapım aşamasında olan yaklaşık 20 demiryolu projesi var ve yıl bitmeden başlanacak yeni projelerle bu sayı toplam 1,4 trilyon CNY (195 milyar Dolar) yatırımla 30’u aşacak. Ülkenin batısındaki 653 kilometrelik Chongqing-Xi’an demiryolunun Ankang-Chongqing bölümü önümüzdeki birkaç ay içinde çalışmaya başlayacak. İnşaatına geçen yıl haziran ayında başlanan hattın son bölümünün Ekoloji ve Çevre Bakanlığı tarafından onaylandığı söyleniyor. Önümüzdeki birkaç ay içinde başlayacak olan diğer projeler arasında Şanghay ile komşu Jiangsu ve Anhui eyaletleri arasındaki Kuzey Chang Jiang bağlantısı ve güneybatı Sichuan eyaletini Çin’in merkezindeki Chongqing’e bağlayan Chengdu-Dazhou-Wanzhou demiryolu yer alıyor. Ulusal Demiryolu İdaresi’nden alınan rakamlar, Çin’in demiryolu sektöründeki sermaye yatırımının 2021’de %4,2 düşerek sekiz yılın en düşük seviyesi olan 107 milyar Dolara düştüğünü gösteriyor. 2022’de ocak ve ağustos arasında yıllık harcamalar %4,4 daha düştü.
Yol ve otoyollar
Demiryolu altyapı projeleri hızla devam ederken, benzer şekilde yol ve otoyol inşaatları da sürüyor. Ulaştırma Bakanlığı’na (MOT) göre yılın başından bu yana ülke genelinde uzunluğu 9 bin 645 km olan toplam 299 yeni otoban, ulusal ve il otoyollarının başladığı bildirildi. MOT yetkilisi Gu Zhifeng, bu projelerin toplam yatırımının 882,6 milyar CNY’ye (123 milyar Dolar) ulaştığını belirtti. Zhifeng bakanlığın, ekonomik operasyonları istikrara kavuşturmada kilit projelerin rolünden daha iyi yararlanmak için etkili yatırımı genişletme ve ana yol projelerinin uygulanmasını hızlandırma çabasında olduğunu ifade etti. Çin’deki Pekin Doğu Altıncı Çevre Yolu Yeniden İnşa Projesi, yakın zamanda CRCHI’nin ‘Jinghua’ adlı mega tünel açma makinesi (TBM) ile bir atılım gerçekleştirdi. Bu makinenin, maksimum 16,07m kazı çapıyla Çin’deki en büyük kalkan makinesi olduğu bildirildi. 150 m uzunluğa ve 4 bin 300 ton ağırlığa sahip TBM, 4 bin 772 m kazdı ve ara hava şaftına sadece 16 metrede ulaştı. TBM, ilk kazısından aylar sonra, sığ örtülü kazı ve yüksek yoğunluklu kum katmanlarının uzun mesafeli geçişi gibi teknik zorlukların üstesinden geldi. Bir ay içerisindeki kazı rekoru 542 m olan TBM, ara hava şaftında inceleme ve bakımdan sonra ikinci bir kazı yapacak ve 2.6 km ileriye doğru kazıya devam edecek. Çin ekonomisi, yeni projelerle pandeminin etkilerinden kurtulmaya başlıyor. 2023’e bakıldığında, ING inşaat sektörü katma değerinin 8,75 trilyon CNY’ye (1,2 trilyon Dolar) yükselmesi gerekiyor. Hükümet tarafından demiryolu ve karayolu altyapısına yoğun bir şekilde yatırım yapılıyor. Bununla beraber, eskisi kadar hızlı olmasa da “Kuşak ve Yol Girişimi” sınırları dışında büyümeye teşvik ediliyor. ING, gelecek yıl büyüme görse de yıl için yaklaşık %7,9’luk nominal GSYİH büyümesiyle önceki yıllara göre daha yavaş olacağını ekliyor.