Af yasası çıktı mı? Af yasasından kimler yararlanabilecek? Uyuşturucu Ticareti suçlarından yargılananlar af yasasından faydalanabilecek mi? Cezada indirime mi gidildi? Denetimli serbestlik süresi kaç yıl oldu ? koşullu salıverilme süresi değişti mi? Af yasası hangi tarihte işlenen suçlar için geçerli? 30 Mart 2020 tarihinden sonra işlenen suçlarda af yasası geçerli olacak mı? Bu ve benzeri pek çok soru cezaevinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin kafasını karıştırmaktaydı. Bu soruların cevapları ve infaz yasasında meydana gelen değişiklikler resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
15 Nisan 2020 tarihinde coronavirus tedbirleri kapsamında Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Bu değişiklikleri özellikle uyuşturucu dosyaları kapsamında cezaevinde hükümlü olan birçok mahkum beklemekteydi. Ancak bu değişiklikler her suç için geçerli olmayacağı gibi denetim süresi açısından her zaman için de geçerlilik arzetmeyecektir. En önemli değişiklikler de denetim süresinin 3 yıla çıkarılması ile infaz oranının değiştirilmesidir.
Coronavirus tedbirleri kapsamında infaz sürecine ilişkin getirilen değişikliklerin belki de en önemlilerinden birtanesi süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanların cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde artık koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilecekleri oluşudur. Peki bu değişiklikten önce bu hüküm nasıldı? Değişiklik sonrası nasıl oldu?
15 Nisan 2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 48. maddesine göre 5275 sayılı kanunun 107. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “üçte ikisini” ibaresi “yarısını” şeklinde değiştirilmiştir. Buna göre örneğin hırsızlık suçundan ceza alan bir kişi aldığı toplam cezanın yarısını cezaevinde geçirmesi sonrasında koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilecektir. Yapılan yeni değişiklikle infaz yasasına göre genel infaz oranı 1/2 olarak belirlendi. Ancak kanunda istisna getirilerek bazı suçların işlenmesi durumunda 1/2 oranının uygulanmayacağı belirtilmiştir. Buna göre aynı kanunun yine 48. maddesi ile getirilen ve 5275 sayılı infaz yasasının 107. maddesinde güncel haliyle yer alan değişikliğe göre aşağıda maddeler halinde sayılan suç türlerinde 1/2 ‘lik oran değil 2/3‘lük oran uygulanacaktır:
Bazı suçlarda ise ne 1/2 ne de 2/3 koşullu salıverilme oranı uygulanmaktadır. Aşağıda sayılan suçlarda koşullu salıverilme oranı 3/4 tür:
5275 sayılı Kanunun geçici 6. maddesinin ilk fıkrasına göre 30 mart 2020 tarihinden önce işlenen suçlarda uygulanan 1 yıllık denetim süresi 3 yıl olarak düzenlenmiştir. Denetimli serbestlik kavramından anlaşılması gereken husus ise kişinin cezaevi dışında kalan cezasının infaz edilmesidir. Kişi, sosyal hayatı içerisinde kendisine uygulanan denetim ile cezasını tamamlayabilmektedir. Bu şekilde dış dünya ile bağlantısını yeniden sağlayabilmektedir.
Denetim süresinin 3 yıla çıkarılmasının yalnızca 30 mart 2020 tarihinden önce işlenen suçlarla ilgili olduğu unutulmamalıdır. Kişi 30 Mart 2020 tarihinden önce suç işlemiş ancak 1 nisan 2020 tarihinde bu suça ilişkin var olan dosyanın karara bağlanmış olması önemli değildir. Yani suç tarihi 30 Mart 2020 tarihinden önce olmak koşulu ile bu tarihten sonra karara bağlanan veya kesinleşen kişilerin cezalarında da 3 yıllık denetimli serbestlik süresi uygulama alanı bulacaktır. Yeni düzenleme ile birlikte örneğin 20.12.2018 tarihinde hırsızlık suçunu işleyen ve toplamda 5 yıl ceza alan bir kişi için 1/2 koşullu salıverilme süresi ve 3 yıllık denetimli serbestlik süresi uygulandığında bu kişinin doğrudan tahliye olabileceği anlaşılmaktadır. Ancak 3 yıllık denetimli serbestlik süresinin uygulanmayacağı yani istisna tutulan bazı suç türleri de kanun kapsamında sayılmıştır. Buna göre;
Bu yeni düzenleme karşısında önemli olan birkaç husus unutulmamalıdır:
5275 sayılı Kanunun değişiklikle güncellenen 108. maddesine göre; Tekerrür durumunda 1/2 infaz oranı değil 2/3 oranı uygulama bulacaktır. Buna göre mükerrirlere özgü infaz rejimine göre cezası infaz olunan bir hükümlü mahkum olduğu süreli hapis cezasının 2/3 ‘ünü infaz ettiği takdirde koşullu salıverilme hükümlerinden faydalanabilecektir. Peki bu kişi 3 yıllık denetimli serbestlik süresinden faydalanabilecek mi? Suç tarihinin 30 Mart 2020 tarihinden önce olması koşuluyla yararlanabilecektir.
Ancak “ikinci kez tekerrür” hükümleri uygulanacak ise bu durumda hükümlü 5275 Sayılı kanunun 108 maddesinin 3. fıkrası gereğince koşullu salıverilmeye ilişkin hükümlerden faydalanamayacaktır. Aynı zamanda denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasına da hak kazanamayacaktır.
Sonuç olarak uzun bir süredir beklenen af yasası olarak nitelendirilen infaz yasasında meydana getirilen değişikliğe ilişkin yasa uygulanmaya başlanmış ve ceza ve infaz kurumlarında bulunan ve bahsettiğimiz koşulları sağlayan kişilerin tahliyesi mümkün olmuş ve gerçekleşmiştir. Yeni değişikliklerin her suç ve tarih için geçerli olmayacağı unutulmamalıdır.