Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 8 Eylül tarihinde İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Birinci Bilim ve Teknoloji Zirvesi’ne katılmak amacıyla ve resmi ziyaret gerçekleştirmek için Kazakistan’ın Başkenti Astana’ya gitti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı Astana Uluslararası Havalimanı’nda Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Kazakistan Yatırım ve Kalkınma Bakanı Jenisbeg Kasımbek, Astana Vali Yardımcısı Sergey Haraşun, Türkiye’nin Astana Büyükelçisi Nevzat Uyanık, Türkiye’nin İslam İşbirliği Teşkilatı Daimi Temsilcisi Büyükelçi Salih Mutlu Şen ve diğer yetkililer resmi törenle karşıladı. Bangladeş’ten Astana’ya geçen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya da karşılama töreninde yer aldılar. Kazakistan ziyaretinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü eşlik etti. Ziyarette özetle ikili ilişkiler, bölgesel ve uluslararası sorunlar konuşuldu. Ziyaretinin ikinci gününde Erdoğan, Hazret Sultan Camisi ve Astana EXPO 2017 fuar alanını ziyaret etti. Özel defteri imzalayan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a burada cübbe giydirildi. Erdoğan, bu ziyaret sonrasında Astana EXPO 2017 fuar alanına geçerek Kazak ve Türk sergi alanlarını inceleyip yetkililerden bilgi aldı. Sevenleriyle hatıra fotoğrafı çektirmeyi ihmal etmeyen Cumhurbaşkanı Erdoğan burada, Karadeniz’e özgü yöresel halk oyunları ekibini izledi. Kazak sergi alanında da incelemelerde bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kazak Türkleri tarafından seslendirilen ‘Dombra’ adlı türküyü alkışla ritim tutarak dinledi. Aynı gün Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Kazakistan ziyaretinde eşlik eden eşi Emine Erdoğan ise Astana Valiliği’ne bağlı çocuk evi ve yetimhaneyi ziyaret edip çocuk ve gençlerle bir araya geldi. Emine Erdoğan, 4-18 yaş aralığında toplamda 104 çocuk ve gencin barındığı yetimhanede çocuklar ve gençlerle yakından ilgilendi. Emine Erdoğan ayrıca, TİKA’nın koordinesi ile gönderilen okul eşyası ve diğer yardımları ilgililere teslim etti. Emine Erdoğan’ın ziyaretinden büyük memnuniyet duyduklarını ifade eden yetimhane yetkilileri bu ziyaretinden dolayı Emine Erdoğan’a teşekkürlerini iletti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise aynı dakikalarda Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ile Akorda Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda baş başa görüşme gerçekleştirdi. Resmi karşılamanın ardından görüşmeye geçildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmenin basına açık bölümünde konuştu. Erdoğan’ın konuşması; “Türk Dünyasının aksakalı, Cumhurbaşkanı Sayın Nursultan Nazarbayev’in daveti üzerine buradayız. Resmi ziyaretimizi tamamlamış bulunuyoruz. Gerek EXPO gerek İslam İşbirliği Teşkilatı zirvesiyle inanıyorum ki Astana çok hareketli günler geçiriyor. Şahsımıza ve heyetimize gösterilen misafirperverlikten dolayı özellikle kalbi şükranlarımı arz ediyorum. Sayın Nazarbayev’in tarihi ziyaretinden bir yıl sonra Kazakistan’da bulunmaktan ötürü büyük memnuniyet duyuyorum. Kendisine, hain darbe girişiminden hemen sonra ülkemize gerçekleştirdiği ziyaret için bir kez daha teşekkür ediyorum. Türk Dünyası’nın aksakalı Nazarbayev Türk Milleti’nin gönlündeki müstesna yeri perçinlemiştir” şeklindeydi. Türkiye-Kazakistan arasındaki ticaret hacmini 2 milyar dolardan 5 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini de belirten Erdoğan, “Bunu yeterli bulmuyoruz. Azmimiz bunu bir an önce, süratle daha önce görüştüğümüz gibi 5 milyar dolara ulaştırmak. Kazakistan ve Türkiye’de bu potansiyel mevcutur. Bölgesel sorunlar noktasında özellikle Aksakalımızın gösterdiği gayretlere teşekkür ediyoruz” diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan sözlerine şöyle devam etti: “İnşallah Sayın Nazarbayev’i önümüzdeki yıl ülkemizde ağırlayacağız. Kazakistan Orta Asya’da önem ve öncelik verdiğimiz ülke. Astana’nın inşası başta olmak üzere Kazakistan’da birçok proje Türk firmaları tarafından hayata geçirilmektedir. Sayın Cumhurbaşkanına firmalarımıza gösterdiği itina için teşekkür ediyorum. Firmalarımızın da bu güvene layık bir performans sergilediklerine inanıyorum. Türkiye 15 Temmuz 2016 tarihinde çok ciddi bir badire atlattı. Fetullahçı Terör Örgütünün anayasal düzenimize kastettiği hain darbe girişimi milletimizin cansiperane duruşuyla engellendi. Çıkarları için kan dökmekten çekinmeyen bu karanlık yapıyla mücadelemiz kararlı bir şekilde sürüyor. Ülke olarak FETÖ ile mücadelemizi aynı zamanda dost ve kardeşlerimizin güvenliği için de yürütüyoruz. Bu süreçte Aksakal’ımızın verdiği desteğe teşekkür ediyorum. Kazakistan’ın dünyanın rekabet gücü en yüksek ülkeler sıralamasına gireceğine eminim. Bu kapsamda Kazakistan’a her anlamda yardımcı olmaya hazırız. Görüşmemizde bölgesel ve küresel konuları ele aldık. Bu dayanışmamızı çok daha ilerilere taşımanın arzusu içerisinde olacağız. Benzer görüşleri paylaştığımızı memnuniyetle gördük. EXPO fuar alanında Türkiye ve Kazakistan reyonlarını ziyaret edeceğiz. Yarın başlayacak olan İslam İşbirliği Teşkilatı Teknolojisi zirvesine katılacağız. Kazakistan BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine seçilen ilk Orta Asya ülkesi olmuştur. Kazakistan’ın bu kazanımları bizleri de ziyadesiyle sevindiriyor. Kazakistan’ın dünyanın rekabet gücü en yüksek 50 ülke arasına gireceğine inanıyorum” dedi. Nursultan Nazarbayev ise zor zamanlardan geçildiğini, bu gibi durumlarda görüşmelerin sıklaşması gerektiğini belirtti ve “Geçtiğimiz 25-26 yıl içinde Türkiye ile Kazakistan arasında sadece kardeşlik ilişkileri oldu” ifadelerini kullandı. Nazarbayev ayrıca, iki ülke arasındaki ilişkilerin önceki görüşmelerde masaya yatırıldığını söyleyip “Şu anda yapılan işler çok. Birlikte yaptığımız projeler var. Bölgesel sorunlar ve başka meseleler var. Bunları görüşebiliriz” diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan EXPO 2017 Türkiye Standını Gezdi Cumhurbaşkanı Erdoğan ‘Geleceğin Enerjisi’ temalı EXPO’yu ziyaret etti. Türkiye pavyonunda horon ile karşılanan Erdoğan, buradaki ziyaretinde ‘Dombıra’ şarkısının bestecisi Kazak sanatçı Arslanbek Sultanbekov’un konserini de dinledi. EXPO 2017 Astana’ya 115 ülke ve 22 uluslararası kuruluş katıldı. Türkiye ise alandaki en büyük pavilyonu kurdu ve ‘Sürdürülebilir Enerji İçin Küresel Sinerji’ temasını kullandı. İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi ise 10 Eylül’de yapıldı. Zirvede söz alan Cumhurbaşkanı Erdoğan, İslam dünyasında eğitime yeteri kadar önem verilmediğini, eğitime ayrılan payların artırılması gerektiğini ve ilimin ve felsefesinin ikinci plana alındığı her dönemde İslam dünyasının geriye gittiğine işaret etti. Konuşmasında Arakanlı Müslümanlara yönelik yapılan katliamlar konusunu da göz ardı etmeyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Myanmar’da Müslüman kardeşlerimizin çektiği zulümlerin son bulması için hep birlikte çalışmalıyız. Bölgede yaşanan insani dramın önüne geçmek için Myanmar ve Bangladeş hükümetleri ile çalışmak istiyoruz. Baskı ve katliamlardan kurtulmak için topraklarına sığınan Müslümanlara gerekli kolaylığın gösterilmesi beklentisi ve yardım teklifimizi Bangladeş makamlarına ilettik. Uluslararası kuruluşlar, bilhassa da İslam ülkeleri olarak bizler elimizden gelen tüm imkânlarla bu zulmün son bulması için birlikte mücadele etmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu. Konuşmasında internet ve sosyal medyaya da dikkat çeken Erdoğan dikkate değer uyarılarda bulunup “İnternetin ve sosyal medyanın İslam düşmanlığına aracı olma yanında terör örgütleri tarafından etkin şekilde kullanıldığını biliyoruz. İslam ülkeleri olarak vatandaşlarımızı internetin tüm nimetlerinden yararlandırırken zararlarından da korumalıyız” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Körfez’de yaşanan krize de değindi ve Katar sorununu da vurgulayarak “Barış ve istikrar olmadan kalkınma olmaz. İslam ülkelerinin şu günde ayrışmaya değil, birleşmeye ihtiyacı var. Körfez bölgesinde yaşanan kriz hepimizi derinden üzdü. Bu krizin bir an önce çözüme ulaşmasını diliyoruz, arabulucu olmayı sürdüreceğiz. Kudüs ve Haremi şerifin kutsiyetinin ihlal edilmesine asla izin veremeyiz. Provokasyonların önüne geçilmesi için çok daha kararlı bir tutum ortaya koymalıyız” diye konuştu. Bu arada Arakan Müslümanları ile ilgili nihai rapor da İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi’nde kabul edildi. Rapor kabul edildikten sonra konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirveye katkılarından dolayı Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev’e ve Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Daimi Komitesi Başkanı Pakistan Cumhurbaşkanı Memnun Hüseyin’e teşekkür ederek “Burada alınan kararların kalıcı olması ve gelecek kuşaklar için önemli izler bırakması hepimizin gayretlerine bağlıdır. Türkçemizde ‘Söz uçar, yazı kalır’ şeklinde bir deyim var, bu masa etrafındaki tüm kardeşlerimin bu zirvede alınan kararların uygulanmasının takipçisi olacağına inanıyorum” dedi. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın 19 Maddelik Arakan Bildirisi *İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Arakan eyaletinde Müslüman azınlığa baskı uygulayan Myanmar hükümetine, uluslararası hukuktan ve insan hakları sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerine uyma çağrısı yaptı. *Arakan eyaletinde Müslüman topluluğa yönelik uygulanan sistematik baskılar ve sivillere yönelik zorbaca eylemlerden kaygı duyulduğu belirtildi. *Myanmar hükümetine uluslararası hukuktan ve İnsan Hakları Sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerine uyma çağrısı yapıldı. *Arakan Danışma Komisyonu’nun tavsiyelerine uyma çağrısında bulunuldu. *Liderlerin Myanmar hükümetinden, Arakanlı Müslümanlara uyguladığı sürgün siyasetinin son bulması gerektiği ifade edildi. *Müslüman azınlığın İslami kültür ve kimliğini silmeye yönelik girişimlerine son vermesi gerektiği vurgulandı. Türkiye-Kazakistan Arasında İmzalanan Anlaşmalar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Kazakistan ziyaretinde bazı anlaşmalara imza atıldı. İki ülke arasında ve iki Cumhurbaşkanının huzurunda imzalanan anlaşmalar içinde; -‘Türkiye-Kazakistan Karma Ekonomik Komisyonu Onuncu Dönem Toplantısı Protokolü’ bulunuyor. Anlaşmaya, Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu ile Kazakistan Başbakan Birinci Yardımcısı Askar Mamin imza attı. -Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile Kazakistan Yatırım ve Kalkınma Bakanı Jenis Kasımbek ise ‘Yeni Sinerji- Ortak Ekonomi Programı’ 2017-2020 Dönemi Eylem Planı Protokolü’nü imzaladı. -‘Büyük Almatı Çevre Yolu İnşası ve İşletmesi’ ile ilgili anlaşma ise Alsim Alarko Başkanı Ayhan Yavrucu ile Kazakistan Yatırım ve Kalkınma Bakanı Jenis Kasımbek tarafından imzalandı. Görüşmeler sırasında ayrıca birçok Kazak ve Türk şirketi arasında toplam 590 milyon dolarlık yatırım anlaşmaları yapıldı. Bahsi geçen bu anlaşmalar, Kazakistan’da inşaat malzemeleri, makine üretimi, kimya işletmeciliği, metalürji ve enerji üretimini kapsıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyetin Kazakistan ziyareti için verimli, ılımlı ve olumlu geçtiği yorumunu yapmak yanlış olmaz. Kazakistan ile ilişkilerin gün geçtikçe daha da gelişip hızlanacağı ve liderlerin anlayışlı tavırlarıyla ikili ticari ilişkilerin ivme kazanacağı şimdiden aşikâr. Eğer böyle devam ederse hedeflenen 5 milyar dolarlık miktarın zaman kaybetmeden her iki ülkeye de yatırım ve kazanç olarak dönebilmesi olası.