KAZA YERİ İLKYARDIM ÖNLEMLERİ VE İLKYARDIM ÇANTASI
KAZA YERİ İLKYARDIM ÖNLEMLERİ
KAZA YERİ TRAFİK ÖNLEMLERİ: Bir kaza yerine gelindiğinde ilkyardım uygulamalarına başlanmadan önce hem kendi hem de kazazedenin güvenliğinin sağlaması gerekmektedir.
> İşaret vererek araç sağda durdurulur.
> Dörtlü ikaz sinyaller yakılır.
> Kaza yerinin en az 150 metreden görülebilecek şekilde reflektör veya ışık veren cihaz yerleştirilir.
> Böylece zincirleme kaza önlenmiş olur.
KAZA YERİNİN ZARARSIZLAŞTIRILMASI
> Mümkünse kaza yapan aracın kontağı kapatılarak motoru devreden çıkarılır.
> Aracın yanma olasılığına karşı dikkatli olmalı> Aracın devrilme olasılığı unutulmamalıdır.
UYGUN İLKYARDIM ORTAMININ HAZIRLANMASI
> Taşımaya uygun bir yer olması
> Aydınlatmanın uygun olması
> İlkyardım malzemelerinin kolay ulaştırılabileceği bir yer olması
> Araç ve ambulansın girebileceği yer olması
> İklim koşullarının uygun olduğu ortam olması gerekiyor ki ilkyardımcıilkyardımı rahat, uygun bir ortamda süratle uygulayabilsin.
YARALININ ARAÇTAN ÇIKARILMASI
Herhangi bir yaralı kazazede araç içinde ise yaralıyı çıkarmak için çok dikkatli olunmalıdır.Bilinçsiz şekilde yaralıyı çıkarmaya çalışmak başka bir yaralanma ya da kalıcı sakatlık meydana gelmesine neden olabilir.
> Mümkünse araç içinde sıkışmış olan kazazede en az üç kişi ile dikkatlice çıkarılmalıdır.
> Ancak bir kişiden başka kimse yoksa ve araçta yangın tehlikesi varsa tek kişi ile dikkatli bir şekilde çıkarılabilir.
> Kaza yapan araçta yaralı sıkışmış ve araçta devrilme tehlikesi görülüyor ise kesinlikle araç devrilme tehlikesinden kurtarılıp sabitlendikten sonra yaralıyı kurtarmaya çalışılmalıdır.
> Eğer araçdevrilmiş ve ters duruyor ise açılabilen kapıları açarak aracın yan yatma tehlikesi ortadan kaldırılmalıdır.
İLKYARDIM ÇANTASI
Karayolları Trafik Kanununa ve buna bağlı yönetmeliğe göre tüm motorlu taşıtlarda (motosiklet, motor bisiklet, iş makinesi hariç) ilkyardım çantası bulundurmak zorunludur .İlkyardım çantalarını ortak özelliği yaşam kurtarmada kullanılmalarıdır.
> İlkyardım çantası sürücünün kolay erişebileceği ve gözle görünür bir yerde bulundurulmalıdır.
İLKYARDIM ÇANTASININ MALZEMELERİ
İlkyardım çantasında bulundurulacak malzemelerin miktarı araçta taşınacak olan yolcu sayısına göre ayarlanmak zorundadır.İller arası taşımacılık yapan yolcu otobüslerinde içinde daha fazla malzeme bulunan ilkyardım çantası her 10 kişiye bir ilkyardım çantası düşecek şekilde ayarlanmak zorundadır.
TSE 4019′a göre uygun liste(Her 10 kişi için ) şu şekilde belirlenmiştir.
1 adet Üçgen sargı bezi
3 adet sargı bezi
3 adet gazlı bez 1 adet flaster
1 adet küçük makas
10 adet çengelli iğne
1 adet elastik banda) 10 adet yara bandı1 adet hava yolu borusu.
1 adet solunum maskesi
1 adet açık renk plastik örtü: ( 200 x 150 cm. )
Not defteri, kursun kalem,
1 adet turnike
İlkyardım rehberi
pamuk, amonyak ve aspirin isteğe bağlı olarak bulundurulabilir.
Tentürdiyot ve oksijenli su uygulama yanlışlıkları yüzünden malzemeler listesinden çıkarılmıştır.
Tentürdiyot Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından çanta muhteviyatından çıkarılmıştır.
AİRWAY – HAVA YOLU HORTUMU
SOLUNUM SAĞLANMASI
SOLUNUMUN DURMASI
> Soluk yolunun yabancı cisim nedeni ile tıkanması
> Kaburga kemiklerinin kırılması
> Boyun omurlarının kırılması
> Aşırı kanama
> Göğüs kafesinin dış etkilerle sıkışması
> Zehirleyici gazlar
> Suda boğulma
> Dilin gevşeyerek soluk yolunu tıkaması
SOLUNUM DURMASI BELİRTİLERİ
> Baş dönmesi
> Nefes darlığı
> Düzensiz ve hızlı nabız
> Bilinç kaybı
> Boyun damarlarında şişme
> Elin boğaza gitmesi
> Yüzün kızarması
> Dudakların morarması
Yaralıda solunum durmasının gözlenmesi ve kontrolü
> Göğüs hareketleri varmı BAK
> Kazazedenin ağzına ve burnuna yaklaşarak kulağınla soluk sesi olup olmadığını DİNLE
> Elini ada yanağını ıslatarak kazazedenin ağzına yaklaştır sıcak havanın gelip gelmediğini kontrol ederek HİSSET
Solunumu kolaylaştırmak için verilebilecek pozisyonlar
> Çeneyi göğüsten uzaklaştırarak dil kontrol edilir ve baş geriye çekilir.
> Yan yatış pozisyonuna getirilir.
> Solunum zorluğu göğüs yaralanmasına bağlı ise bu durumda oturtulur veya yarı oturtulur.
Boğulmalarda ilkyardım
Boğazdan Yabancı Cismin Çıkarılması
Heimlich Yöntemi: Soluk yoluna yabancı cisirn kaçan kişinin arkasına geçilir. Sol el yumruk yapılarak göbekten biraz yukarı yerleştirilir, sağ el ile sol bilek tutulur. Daha sonra aniden sertçe arka arkaya 4–5 kez basınçla birlikte solunum zorluğu çeken kişi ilkyardımcıya doğru çekilir. Bu sırada kişinin ağzının açık olmasına dikkat edilmelidir. Solunum yolu tıkanan kişi yan yatırılarak yine iki kürek kemiğinin ortasına 5 kez vurulabilir.
Çocuk ise yüzü yere doğru gelecek şekilde dizin veya kolun üzerine yatırarak 2 kürek kemiğinin ortasına 4 kez vurulur.
Elin ayası göbek çukurunun 3 parmak üstüne konur ve 5–6 kez ani basınç yapılır.
Bebek ise ayak bileklerinden sarkıtılarak yine sırtına vurulur.
SUDA BOĞULMA
Sudan kurtarmanın temel kuralı
At (Can simidi ya da yeleği )
Çek ( ağaç dalı ya da ip )
Kürek çek (sandal ya da bot )
Yüzerek git
Suda boğulma tehlikesi geçiren bir kazazedeye arkadan ve yandan yaklaşarak koltuk altından tutarak sırtını omzunuzun üzerine getirin böylece baş yukarıda kalacaktır. Sırtüstü veya yan yüzerek kişiyi karaya çıkarınız.
Hemen sırtüstü yatırarak başını yan çeviriniz.
Başka bir kişi bacakları yukarı kaldırarak suyun boşalmasını sağlar ya da boğulanın karnından iki elle tutularak bel yukarı doğru kaldırılır.
Vücut ters V şeklinde olmalıdır.
Çocuk İse, ayak bilekleri tutularak yukarıya kaldırılır, bu pozisyonda suyun boşaldığı görülecektir.
Ağızdan ağza suni solunum yapılır ve her defasında baş yana çevrilerek varsa suyun çıkması sağlanır.
Bu işlem 5–6 kez yapılmalıdır.
Bilinci yerine gelmişse sıcak içecekler verilir.
SUNİ SOLUNUM UYGULAMALARI
İlkyardımın öncelikli hedefi solunumu sağlamaktır. Eğer bu sağlanamaz ise 3. dakikadan başlayarak beyin hücreleri kandaki oksijen yetersizliği sebebiyle ölmeye baslar, dışarıdan hava takviye edilmezse 4–6 dk. sonra ölüm meydana gelebilir. Yetişkin bir insan dakikada 15–20 defa çocuklar ve bebekler ise dakikada 30–40 defa nefes alıp verirler.
Suni Solunum
Herhangi bir dış etken ya da bir kaza sonucu kendi kendine soluyamayan hastaya dışardan hava etmeye suni solunum adı verilir.
> Ağızdan ağza suni solunum yöntemi en etkili suni solunum yöntemidir.
Yaralı sırt üstü yatırılarak ilkyardımcı yaralının yan tarafına geçer.
Ağız boşluğu kontrol edilerek varsa takma dişler veya diğer yabancı cisimler çıkarılır.
İlkyardımcı ellerinden birini (yaralının ayak tarafındaki) yaralının ensesinden altına sokar, diğer eli ile alından bastırarak bası geriye doğru getirir.
Alından bastıran elin baş ve işaret parmakları yaralının burnunu kapatır.
ilkyardımcı derin bir nefes alarak yaralının ağzından üfler ve göğsün kabarmasını kontrol eder.
Ağız yaralıdan çekildiğinde göğüs aşağı doğru iner.
Bu işlem yetişkin bir kişide dakikada 15–20 kez olmak üzere kendiliğinden soluyuncaya kadar tekrarlanmalıdır.
Maske ile suni solunum
İlkyardım çantasında bulunması zorunlu malzemelerden birisi de solunum maskesidir. Özellikle bebeklerde suni solunum hem ağızdan hem burundan aynı anda az fakat sık hava üfleyerek yapılacağından maske uygun malzemedir.
Holger- Nielsen (Sırttan bastırma dirseklerden kaldırma ) Metodu
Ağızdan , burun çevresinden kan geliyorsa, yüzde büyük yaralanma var ise ağızdan, burundan suni solunum yapılamayacağından Holger- Nielsen yöntemi uygulanmalıdır.
Bu yöntem göğüs ve omurga yaralanmalarında uygulanmaz .
> Yaralı, yüzüstü yatırılarak başı yana çevrilir.
>Kollar dirsekten bükülerek başın altına konur.
>İlkyardımcı yaralının başucunda bir diz kalkık diğer diz yerde olacak şekilde durur.
>İlkyardımcının iki el bas parmağını omurgayı bulacak şekilde, diğer parmaklarını kürek kemiğinin üzerine yerleştirir ve basınç uygular.
Böylece kirli hava dışarı atılır.
> Sonra ellerini kaydırarak dirseklerinden esnetir ve hava girmesini sağlamış olur.
Silvester Yöntemi ( Göğüsten bastırma kolları kaldırma ) Metodu
Yine ağız ve burunda kanama varsa tercih edilmesi gereken yöntemlerden birisidir.
> Yaralı sırtüstü yatırılır
> Omzunun altı desteklenerek baş yana çevrilirken biraz geriye doğru çekilir.
> İlkyardımcı yaralının başucunda iki diz de yere gelecek şekilde diz çöker
> Yaralının dirseklerinden tutarak kolları yukarı ve kendine doğru çeker.
> Sonra dirsekleri yere doğru bastırarak akciğerin genişlemesini sağlar.
> Son hareket ise yaralının kolları ile kendi göğsüne baskı yaptırmaktır.
SUNİ SOLUNUM UYGULANAN YARALININ İZLENMESİ
Suni solunum yöntemlerine yaralı kendiliğinden soluyuncaya kadar (kalbi çalışıyor ise) devam edilir. Solumaya başlamış ise , solunumu rahatlatıcı pozisyonlardan biri olan yan yatış pozisyonu verilerek sevk edilmelidir.
