Dijital Yetkinlik ne değildir?
Daha önce yayınladığımız “Geleceğin Yetkinlikleri” yazımızda “Dijital Yetkinlikler” ‘e ayrı bir parantez açıp, çok kısaca değinmiştim ve daha ayrıntılı ayrı bir yazı yazacağımı paylaştım. İşte o yazı bu yazıdır ☺
Bu yazıya başlarken amacım, temelde Dijital Yetkinliklerin ne olduğunu çok genel de olsa anlatabilmek ve bunların yakın gelecekte artacak öneminden biraz bahsetmek olacak.
Aslında hepsi ayrı bir makale konusu olabilecek, aşağıdaki 2 soruya cevap bulmaya çalışacağız. Bu yazının sonrasında ise, Dijital Yetkinliklere daha teknik anlamda baktığımız başka bir yazı daha gelecek. Şimdiden keyifli okumalar ☺
1) Dijital Yetkinlik ne değildir?
Şaşırmayın ☺ Çünkü bazen bir şeyin ne olduğunu en iyi şekilde anlatabilmek için, aslında ne olmadığını anlatmak gerekiyor. Ben de bu sefer böyle yaptım.
2) Dijital Yetkinlikler neleri etkileyecek ve hangi alanlarda belirleyici olacaklar? Kısaca neden önemli olacaklar?
1) Dijital Yetkinlik ne değildir?
Öncelikle, şunu söyleyerek başlayalım. Henüz dijital yetkinliğin net ve herkes için geçerli, stabil bir tanımı yok. Taradığımız tüm kaynaklarda gördüğümüz şu: Özellikle AB tarafında 90’lı yılların başından itibaren, dönem dönem tanımı yapılmaya çalışılmış ve belli tanımlar ortaya konmuş. Fakat özellikle internet ve bilgisayar teknolojilerinde son 15-20 yıldır süregelen hızlı gelişmeler nedeniyle, yapılan tüm tanımlar sık sık güncelliğini yitirmiş ve değiştirilmiş.
İşte bu nedenle de ben, bu kavramın insanlar tarafından nasıl tanımlandığına bakmak istedim. Bu yazıyı yazmadan önce çevremdeki 13 kişiye (ofis ve eğitim ortamındaki kişilerdi) “Dijital Yetkinlik Nedir?” diye sordum. Aldığım en popüler cevabı paylaşıyorum. Hatırı sayılır sayıda kişi (9 kişi) soruya “ Sistem kullanımı ” başlığı altında toparlayabileceğim cevaplar verdi. Diğer 4 kişiden 3 kişi “Sosyal medya kullanım becerisi” olarak tanımlarken, 1 kişi de cevap vermedi.
Zaten ben de bundan sonra “Nedir?” yerine “Ne değildir?” üzerinden gitmenin daha doğru olabileceğini düşünmeye başladım. Verilen yanıtlar tamamen yanlış olmamakla birlikte, dijital yetkinlik kavramını sadece tek boyuta indirgeyen cevaplar oldu. Ama daha geniş bir kitlelere sorsak da, ben yine benzer şekilde cevaplar alacağımıza eminim.
Dijital yetkinlik konusu öyle bir konu ki, aslında hem iş hayatının, hem sosyal hayatın, hem de özel hayatlarımızın içinde. Bu nedenle de tanımlamak zorlaşıyor. İş hayatında dijital yetkinlikten anlaşılan “Bilgi teknolojileri sistemlerini kullanmak” olurken, özel hayatımızda “sosyal medya kullanım becerisi” dijital bir yetkinlik olabiliyor. Sınırları çok geniş, duruma ve alana göre çeşitlilik ve farklılık gösterebilen bir konu. Sınırlandırmak zor ve belki de doğru değil. Böyle bakınca da, gelecekte bu denli önemli bir konuya nasıl hazır olacağımız ve çocuklarımızı bu anlamda nasıl eğiteceğimiz de başka sorular olarak akla geliyor.
Peki bu kavramı nasıl incelemek lazım?
Belki de en temeline inerek incelemek en doğrusu. Gelin öyle bakalım.
Dijital Yetkinliğin en temelinde olan şey aslında “Bilgi (Knowledge)” . Doğru bilgiye, doğru zamanda ve doğru şekilde ulaşmak ve bu bilgiyi en iyi şekilde kullanarak üretkenliğe, yaratıcılığa dahil etme sürecinden bahsediyoruz. Aslında bu noktada, birkaç farklı aşamadan bahsetmiş oluyoruz. Kısaca özetleyelim.
1.Bilgiye Ulaşmak
Aranılan doğru bilgiye doğru zamanda, doğru kaynakta ve güvenilir şekilde erişmek
2.Bilgiyi Kullanmak
Ulaşılan bilgiyi en iyi şekilde kullanmak ve bunu kullanarak başka yaratıcı ve üretici süreçleri gerçekleştirmek (iletişim, öğrenme, eğitim, iş geliştirme, ürün geliştirme vb.)
3.Bilgiyi Yönetmek
Elde edilen ve kullanılan bilgiyi sorumluluk bilinci ve etik değerler çerçevesinde hareket ederek yönetmek
4.Bilgiyi Paylaşmak
Bilgiye ihtiyaç duyan diğer insanların da buna ulaşmasını sağlamak amacıyla, uygun kaynaklar üzerinden kullanıma açmak
5.Yeni Bilgi Yaratmak
Tüm bu süreç sonunda, elde edilen deneyimleri sentezleyerek, yeni ve farklı, başka bilgiler yaratabilme süreci.
Bilginin ilerlediği ve aşama kaydettiği tüm bu süreci düşünürsek, aslında “Dijital Yetkinliğin ne olduğu da” kendiliğinden ortaya çıkmış oluyor.
Doğru bilgiye ulaşmakla başlayan ve yeni bilgiler yaratmaya giden bir yolculuk bahsettiğimiz. Bu aşamaları deneyimlerken kullandığımız tüm bilgi, beceri, tutum, davranış ve en önemlisi farkındalık bütünlüğüne de “Dijital Yetkinlik” diyoruz.
Tabi bir de işin kaynak boyutu var. Üzerinde Dijital Yetkinlikleri kullandığımız kaynaklar, sistemler neler? dersek, işte orada aslında Nedir? Sorumuza verilen cevaplar doğruluk kazanıyor.
Bilgi teknoloji (IT) Sistemleri, Bulut (Cloud) Sistemleri, Bilişim Sistemleri, Sosyal Medya Kanalları, İletişim Teknolojileri, Dijital Medya ve İnternet vb. gibi kaynaklar bizim dijital yetkinliklerimizi kullandığımız ve geliştirdiğimiz platformlar olarak önem kazanıyor.
Dijital yetkinliğin ne olduğunu ve ne olmadığını tanımladıktan sonra şimdi 2. Sorumuza geçebiliriz.
2) Dijital Yetkinlikler neleri etkileyecek ve hangi alanlarda belirleyici olacaklar? Kısaca neden önemli olacaklar?
Bu sorunun spesifik bir cevabı yok. Kısaca her şey denebilir.Çünkü uzak değil, sadece birkaç sene sonra iş dünyasında yaşayacağımız tüm süreç ve deneyimler çok büyük ölçüde “dijital” odaklı olacak.
Çünkü artık her türlü işimizi ve sürecimizi internet ve diğer teknolojik platformlar üzerinden yaptığımız ve ileride de daha çok yapacağımız için Dijital yetkinlikler her alanda, her sektörde önem kazanacak.
Hatta sektör bağımsız özel hayatımızda da etkili olacaklar. En basitinden Sosyal medya hesaplarımızı bile kullanırken, bir şey paylaşırken “İçerik Yönetimi ve Paylaşımı” yaptığımızın farkında mısınız? Bu yazıyı okurken düşünün lütfen. Hangimiz kendimizi daha iyi, daha mutlu, hatta belki bir miktar daha cool gösterecek paylaşımlar yapmak için uğraşmıyoruz? İşte bu da zaten dijital bir yetkinlik, hem de günlük hayatın ta içinden ☺
İş hayatına gelirsek de, şimdiye kadar Dijital yetkinlikler daha teknik içerikli değerlendirilip, teknik profillerin ya da Dijital işler yapan ekiplerin ihtiyaç duyduğu ve onlardan beklenen yetkinlikler olarak görüldü. Ama bu bakış açısı artık bir miktar değişmek zorunda. Çünkü bir şirkette belli bir ekibin ortalama dijital yetkinliklerinin olması, o şirketin dijital anlamda ilerlemesine yetmeyecek. Tüm çalışanların “Dijital” anlamda “yetkin” olması gereken bir döneme çoktan girdik bile ve etkisini kendi iş yaşamlarımızda da giderek daha çok hissedeceğiz. En kısa sürede hepimizin bunlara hazır olmasında fayda var.
Peki bu noktada da, akla gelen ilk soru. Hazır olmamız lazım, ok. Bunun için ilk olarak hangi temel dijital yetkinliklere sahip olmalıyız? Hikaye nereden başlamalı?
Önümüzdeki haftanın yazısı işte tam da buradan başlayacak.
Bir sonraki yazıda buluşmak üzere,
Burcu Karaağaç Mutlu – Digital Institute