Dolar artışı sürüyor ! Araştırmacı Yazar Turhan Bozkurt, 26 Haziran tarihinde kendi Youtube kanalı üzerinden “Doları bir de bayramdan sonra görün!” başlıklı bir video paylaştı.
Yayınladığı videoda doların 25, euronun ise 28 lirayı geçtiğini dile getiren Turhan Bozkurt “Faizin 650 baz puan tek celsede artırıldığı bir haftada olup bitenleri gerçekten anlamak mümkün değil. 27 ay sonra faiz artışına başlayan Merkez Bankası 3-4 gündür adeta Türk lirasının mum gibi erişini seyrediyor. Bu daha fazla ne kadar devam edecek Merkez Bankası bir yerde müdahale edecek mi yoksa “serbest piyasada olabildiğince nereye gidiyorsa gitsin, yeni denge noktasına kadar seyredeceğiz” mi diyecek Yeni Merkez Bankası başkanı Hafize Gaye Erkan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek. Şimdiden söyleyeyim birkaç adım daha kaldı, bBir kaç adımdan sonra Türkiye ekonomisinde başka yerlerden patırtı çıtırtı sesleri gelecek. Duman kokuları, yanık kokusu gelecek ve çaresiz bütün bu konuşulanlar birkaç aydır tasavvur edilen yeniden eski Ortodoks politikalara dönme yolunda atılan adımlar akim kalabilir Çünkü kredi muslukları kapanmaya başladı, birazdan anlatacağım, bankalarla Merkez Bankası arasında kafa karışıklığı ve bankaların taleplerine cevap vermeyen yeni bir Merkez Bankası başkanı var. Doları bir de bayramdan sonra görün başlığını yarın arefe günü, çarşamba kurban bayramının ilk günü, yarın öğleden sonar, Türkiye saati ile 13’te Borsa İstanbul ve diğer piyasalar kapanacak ve pazartesi gününe kadar Türkiye’de ekonomi deyim yerindeyse duracak. Şimdi bu dönemde dışarıda piyasalar açık ve Londra’daki swap piyasasında; TL faizlerinin, swap faizlerinin sıfırın altına gerilediğini görüyoruz ki bu aslında yabancılara “Gelin döviz bozdurun TL alın” yönünde uzatılan bir zeytin dalı gibi dursa da maalesef yabancılar mevcut faiz artışıyla gelinen %15 seviyesini yeterli bulmuyorlar. Onlar daha önce de aslında gönüllerinden geçen oranları Barclays’ten, Bank of America’ya Citi’den Deutsche Bank’a kadar %20 ile %40 arasında değişen oranlarda bir nihai faiz oranı beklediklerini, ve bunun da öyle 3-5-6 ay sonra değil, hemen 22 Haziran’da ve 20 Temmuz’da en geç Ağustos ayında bu seviyelere ulaşılmasını bekliyorlardı. O açıdan ilk toplantıdan çıkan mesaj gerçekten hayal kırıklığına yol açtı. En azından Mehmet Şimşek’in beklediği yolunu gözlediği, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da bu faiz oranına çıkarsak getirebiliriz ikna edebilirim dediği, sıcak para baronlarını ikna etmemiş görünüyor. Dolayısıyla olup bitenleri anlamak için önce Merkez Bankası başkanının adımlarını ve ne yapmak istediğini anlamamız, dikkatle takip etmemiz lazım.” Diye konuştu.
Video içerisinde kurban bayramından sonra doların, borsanın, altının ne kadar olacağı sorusuna cevap arayacaklarının altını çizen Bozkurt, “Resmi Gazete’de her gece yeni bir karar yayınlanıyor. Yeni bir tebliğ yayınlanıyor. Merkez Bankası Şahap Kavcıoğlu döneminde; kur korumalı mevduat kalesini tahkim etmek için bankalara paranızın mevduatınızın önce %40’tı sonra %50 sonra %60 en son %70’ini Türk Lirası mevduatında tutacaksınız şartı koşmuştu. Eğer döviz mevduatınız bu oranlardan fazla ise sizden ilave para alırım, size ilave yükler getiririm. Hem menkul kıymet oranınızı arttırırım hem de munzam karşılıklar üzerinden, yine diğer komisyon kesintileriyle, size cezalandırırım demişti Tabii burada banka genel müdürleriyle bir araya gelmişti. Burada bir geri adım bekleniyordu, Resmi Gazete’de bunun tebliği yayınlandı fakat mevduatın %70’i TL olacak muhtırası aynı şekilde kaldı. Bu cumartesi günü yayınlanan Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğe göre hedefi tutturamayan bankaların menkul kıymet tesisi yükünde göstermelik bir indirime gidildi. Bankaların bilançolarındaki TL ağırlığı yükümlülüğü %60’tan %50’ye çekildi, zaten döviz kurundaki artış sebebiyle buradaki denge zaten bu %57’ye çekilmişti. %10 olan menkul kıymet tesisi oranı bu oranların altında kalındığında yani %57’sini TL mevduat yapamayan banka için döviz mevduatının %10’u kadar 10 yıllık düşük faizi ne tahlil alma mecburiyeti %10’dan %5’e indirildi. Bu gerçekten şaşırtıcı, eğer siz bir değişiklik düşünüyorsanız nasıl faiz %8,5’dan %15’e keskin bir şekilde arttırdıysanız radikal bir şekilde Şahap Kavcıoğlu’nun koyduğu bu kuralları rafa kaldıracaksınız. Daha önceden de söylemiştim, sadece faiz arttırmakla olacak mı? Bankalara makro ihtiyati tedbir adı altında ambalajında getirilen şunu yapmayın, bunu şu adıma atarsanız canınızı yakarım, 11’den sonra döviz satmayın, günlük dövizimi satış limitini müşteri başına kurumsal müşterilerinizde bile 5000 doları geçmeyeceksiniz, şu kadar munzam karşılık isterim bunu yapmazsanız şu cezayı keserim diyen Merkez Bankası bunlara devam edecekse ne hükmü var demiştim ve maalesef devam ettiğini görüyoruz. Helalleşme stratejisi, para politikası kurulu toplantı metninden çıkarılmıştı. Ancak gerçekte yaşamaya devam ediyor Şahap Kavcıoğlu gitti kuralları kaldı. Şahap Kavcıoğlu’nun hayaleti Merkez Bankası koridorlarında dolaşmaya devam ediyor. Zaten para politikası kurulundaki Hafize Gaye Erkan’ın haricindeki 4 isim; Mustafa Duman, Emrah Şener, Taha Çakmak ve Profesör Doktor Elif Haykır Hobikoğlu, Şahap Kavcıoğlu döneminde orada bu faiz indirimlerine karar veren isimlerdi.” Dedi.
Yabancıların fazla beklentiye girdiğini ve yavaş yavaş gerçekler ile yüzleştiklerini açıklayan Turhan Bozkurt şunları söyledi, “Dolara tosluyorlar ve Londra swap piyasasında eksi faize rağmen TL’ye rağbet göstermiyorlar. O yüzden döviz kuru yükseliyor, o yüzden her şey allak bullak olmuş vaziyette. Eski dönemden en azından “Merkez Bankası arkadan satarak bir müdahalede bulunur mu?” diye bu alışkanlıkla olup biten anlamaya çalışan piyasa aktörleri de şaşkın. 29 Mayıs’tan bu yana bir ay dolmamış olmasına rağmen dolar 20 liradan 26 liraya geldi, euro ise 21 buçuk liradan 28 liranın üzerine çıktı. Şimdi böyle bir devalüasyona bir ayda kontrollü de olsa, sinsi de olsa %30 devalüasyona can dayanmaz. Haziran ayının enflasyonunu TÜİK’in kaç açıklayacağını oranını merak ediyor. %4-5’in altında açıklamaması lazım aylıkta. Tekrar yukarı döndü, enflasyonu azdıran bir kur var, kur geçişkenliği böyle devam ederse siz yıl sonunda nasıl düşüreceksiniz bu enflasyonu. Dolayısıyla hepsi aslında bu kontrollü devalüasyonu fark ettirmemek için, tartışılmamaması için. Muhalefet zaten hak getire, onlar koltuk derdinde. Küçük koltukların etrafında koltuk kapma oyunu vardır ya, müzik bitince, sandalye sayısı azaldıkça, herkes kalan sandalyeye oturmaya çalışır. Şu an muhalefetin hazin hali bunu andırıyor. Diğer tarafta da bu kur, hükümetin planladığı, sarayın planladığı şekilde kademe kademe 25 liranın üzerine getirildi.”
Seçim öncesinde de kazanan taraf farketmeksizin doların önünün açılacağını söylediğini hatırlatan Bozkurt “Recep Tayyip Erdoğan faizi kerhen artıracak ama istediği kadar arttıracak. Türkiye’de krediyi alışmış yüzdürülen 600-700 milyar liralık kredi var 180 milyar liralık batık kredi var bunların hepsini allak bullak edecek bir faiz oranına izin vermez ama kerhen de olsa bir ruhsat verir demiştim. İşte o ruhsat Temmuz için, Haziran için %15 muhtemelen Temmuz ve Ağustos ile beraber de 250’şer baz puanla muhtemelen 24 Ağustos’ta %20’ye çıktığını göreceğiz. %30’a çıksa ne olur. Enflasyonunun o aylarda %40’ın üzerinde %50’ye doğru yol aldığını göreceğiz. Dolayısıyla burada Merkez Bankası tamamen vaziyeti idare ediyor. Kendisine verilen rolü oynuyor” diye konuştu. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)