Genellikle başarı standardı olarak görülen zengin batı ülkeleri, Mutlu Gezegen Endeksi’nde üst sıralarda yer almıyor. Bunun yerine, Latin Amerika ve Asya Pasifik bölgesindeki birkaç ülke, çok daha küçük Ekolojik Ayak İzleri ile yüksek yaşam beklentisi ve refah elde ederek listeye öncülük ediyor.
Bu noktada Mutlu Gezegen Endeksi, uluslara rehberlik edecek bir pusula sağlıyor ve dünyayı tüketmeden iyi hayatlar yaşamanın mümkün olduğunu gösteriyor.
Mutlu Gezegen Endeksi, farklı ülkelerde yaşayanların uzun ve mutlu bir yaşam sürmek için çevresel kaynakları ne kadar verimli kullandığını göstermek adına dört unsuru birleştiriyor. Bu unsurları tanımlayalım.
İyi Oluş (Refah): Gallup Dünya Anketinin bir parçası olarak toplanan verilere göre, her ülkenin sakinlerinin sıfırdan ona kadar bir ölçekte genel olarak yaşamdan ne kadar memnun oldukları.
Yaşam Beklentisi: Birleşmiş Milletler tarafından toplanan verilere göre bir kişinin ortalama yaşam ömrü.
Çıktıların Eşitsizliği: Her ülkenin yaşam beklentisi ve iyi oluş verilerinin dağılımına dayalı olarak, bir ülkedeki insanlar arasındaki eşitsizlikler.
Ekolojik Ayak İzi: Küresel Ayak İzi Ağı (GFN) tarafından hazırlanan verilere dayanarak, bir ülkenin her bir bireyinin çevre üzerinde yarattığı ortalama etki.
Yakın zamana kadar, dünyanın giderek daha iyi bir yer haline geldiğine dair yaygın bir inançla yaşadık. Giderek istikrarsızlaşan küresel ekonomi, artan eşitsizlikler ve iklim değişikliği bu inancı yıkmaya başladı. Son anketler, hem ABD’de hem de Avrupa’da çoğunluğun artık hayatın daha iyiye gitmediğini düşündüklerini ortaya koyuyor.
Birbiriyle bağlantılı krizlerin bir nedeni ekonomik büyümenin, hükümetin merkezi hedefi olarak inatla önceliklendirilmesi ve diğer tüm hedeflerin önüne geçmesi gibi görünüyor. İnsanlar, güçlü bir ekonomi sağlama konusunda en yetenekli olduğunu düşündükleri siyasi partilere oy veriyor ve politikacılar bunun sonucunda Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’yı (GSYİH) arttıran politikalara öncelik veriyor. Bunu yapmak, kısa vadeciliğe, kötüleşen sosyal koşullara ve iklim değişikliğine yol açıyor.
Aslında, GSYİH büyümesi tek başına, özellikle zaten zengin olan ülkelerde herkes için daha iyi bir yaşam anlamına gelmiyor; çünkü bir ülkedeki insanlar arasında oluşan maddi eşitsizlikleri yansıtmıyor. Sosyal ilişkiler, sağlık veya boş zamanlarını nasıl geçirdikleri gibi insanlar için gerçekten önemli olan şeyler, ikinci hatta üçüncü planda kalıyor. En önemlisi de her zamankinden daha fazla ekonomik büyüme, karşı karşıya olduğumuz gezegenin sınırlarını zorluyor.
“Barış bir rüya değil, zor bir görevdir. Etrafımızdaki insanlarla günlük çatışmalara barışçıl çözümler bularak başlamalıyız. Barış diğer kişiyle başlamaz; her birimizle başlar.” – Oscar Arias Sanchez
Mutlu Gezen Endeksine dahil edilen 152 ülke arasında 2009, 2012 ve 2016 yıllarında birinci olan Kosta Rika 2020 yılında da birinciliği elden bırakmıyor. Çarpıcı plajları, yağmur ormanları ve biyolojik çeşitliliğiyle bilinen Kosta Rika küçük bir Orta Amerika ülkesi ama bunlardan daha önemlisi istikrarlı demokrasisi ve eğitimli nüfusuyla tanınıyor.
Başkanı Carlos Alvarado Quesada, 2019’da şunları söylüyor: “Yetmiş yıl önce Kosta Rika orduyu ortadan kaldırdı ve bu sayede GSYİH’mızın yüzde sekizini eğitime yatırıyoruz çünkü orduya harcama yapmak zorunda değiliz. Dolayısıyla gücümüz insan yeteneği ve insan refahı.” (Dünya Bankası verileri ABD’nin GSYİH’sının %5’inden daha azını eğitime harcadığını gösterirken, dünya ortalaması sadece %4,8.)
Başkan Alvarado aynı zamanda silahlı kuvvetlere harcama yapmamanın ülkesinin çevreyi korumasına da izin verdiğini söylüyor. Kosta Rika, elektriğinin %99’undan fazlasını yenilenebilir kaynaklardan (çoğunlukla hidroelektrik barajlardan) üretiyor.
Düşünme mesaisine, her birimizin bu sorulara cevap aramasına ihtiyacımız var… Belki de küçük bir Orta Amerika ülkesinden öğreneceğimiz çok şey vardır. Değişim diğer kişiyle başlamaz; her birimizle başlar.
Kaynaklar:
http://happyplanetindex.org/about
https://worldmapper.org/happy-planet-index/
Ek Kaynak:
Ted Talk: https://www.youtube.com/watch?v=M1o3FS0awtk
Ekolojik(Karbon) Ayak İzi: https://www.semtrio.com/ekolojik-ayak-izi