Engelli Bakım Aylığı Başvurusu Bilgilendirme Rehberi

Engelli bakım aylığı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü tarafından 2022 sayılı “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanununa” göre bağlanan aylıktır.

“MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunda belirtilen aylıklardan yararlanabileceklerin başvuru şekli, hak sahipliğinin tespiti, kontrolü ve aylıkların ödenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.” [1]

Evde bakım aylığı, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununa 2005 yılında ilave edilen 7. Ek Madde kapsamında ödenmeye başlanmıştır.

Buna göre;

  1. Hane geliri hesabında, tüm gelirler hesaba dâhil edilir. Ramazan ve Kurban Bayramlarında emeklilere ödenen bayram ikramiyeleri hane geliri hesabına dâhil edilmez.
  2. Engelli bireyin, hanede birlikte yaşadığı akrabaları gelir hesabında dikkate alınır.
  3. Gelir hesabında kişi başı aylık gelir, asgari ücretin üçte ikisinden az olmalıdır.
  4. Engelli bireyin “bakıma ihtiyacı olan birey” olması zorunludur. Dolayısıyla engelli sağlık kurul raporunda ağır engellilik ya da yeni Yönetmeliklere göre ağır engelliliğin karşılığı olan ifadelerin yazılı olması evde bakım aylığının bağlanması için yeterli bir şart değildir.
  5. Aynı hanede birden fazla ağır engelli ya da karşılığı olan ifadelerin olduğu rapora sahip engelli birey varsa, birinci engelliden sonraki her engelli kişi, iki kişi sayılır.
  6. Evde bakım aylığı, engelli bireyin evde bakımı için ödenen bir sosyal yardımdır.
  7. Resmi (Bakanlığa bağlı) veya özel bakım merkezlerinde bakım hizmeti (yatılı bakım hizmeti) alan engellilerin ailelerine aylık ödenmez.

Başvuru Bilgileri: Evde bakım aylığı başvurusu; illerde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne, ilçelerde sosyal hizmet merkezlerine yapılır. Başvuru mutlaka dilekçe ile yapılmalıdır.

Evde bakım aylığında gerekli belgeler: Engelli bireye bakım verecek kişi mevcut engelli sağlık kurul raporu ile birlikte başvuruyu başlatabilir. Sosyal hizmet yetkilileri, başvuru yapan kişiden gerekli belgeleri isteyecektir. Eğer başvuru olumsuz sonuçlanırsa, hangi nedenle olumsuz sonuçlandığının yazılı olarak istenmesi, itiraz ve diğer başvuru mekanizmalarına başvuru için gereklidir.  Müracaat için gerekli belgeler şunlardır:

  1. Başvuru dilekçesi,
  2. Engelli kişinin engelli sağlık kurulu raporu,
  3. Engelli kişinin ve bakım verecek kişinin kimlik fotokopilerinin asılları,
  4. Adrese dayalı sistemde hanede kimlerin yaşadığının beyanı (ikametgâh adres belgesi).
  5. Hanede yaşayanların gelir durumunu gösterir aylık bordrosu, varsa kira gelir beyanı, mal durumunu gösterir belgeler,
  6. Engelli kişiye ait iki adet resim,
  7. Engelli kişi okuyorsa öğrenim belgesi,
  8. Engelli birey için varsa vasi kararı belgesi,
  9. Anne ve baba boşanmış ise mahkeme kararı.

Boşanma davası devam edenlerden ebeveynlerden biri ayrı evde yaşıyor olsa da ayrı yaşayan ebeveynin geliri de beyan edilecektir.

Evde bakım aylığı bağlanması için gerekli şartlar: Evde bakım aylığının bağlanması için raporun uygunluğu ya da gelir durumunun uygunluğu tek başına yeterli değildir. Aşağıdaki tüm şartların sağlanması gerekir. Bunlar:

  1. Eski Yönetmeliğe göre alınmış engellilik raporunda; ağır engelli, yeni Yönetmeliklere göre erişkinler için; “tam bağımlı”, çocuklar için; “çok ileri düzeyde özel gereksinimi var”, “belirgin düzeyde özel gereksinimi” var ya da “özel koşul gereksinimi var” ifadelerinden birinin olması,
  2. Haneye giren tüm gelirlerin toplanıp hanedeki kişi sayısına bölünmesi halinde aylık kişi başı gelirin; asgari ücretin üçte ikisinden az olması,
  3. Başvuru sonrası, sosyal hizmetler yetkililerin evde yapacağı inceleme sonucunda engelli kişi hakkında “bakıma ihtiyacının olduğu” hakkında karar vermesi gerekir.

Bakıma ihtiyacı olan engelli ifadesi: Engellilik ve ÇÖZGER raporunda ağır engelli/tam bağımlı ya da ÇÖZGER’in ağır engellilik karşılığı olan ifadelere sahip olanlar hakkında doğrudan “bakıma ihtiyacı vardır” kararı verilmez. Engellilik sınıflandırmasına göre ağır engelli olduğu belgelendirilenlerden; günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olduğu bakım raporu ile tespit edilenler, bakıma ihtiyacı olan bireylerdir.

Hane geliri hesabına dâhil edilecek aile üyeleri ve diğer önemli hususlar: Burada önemli olan bakmakla yükümlü olunan bireylerin kim olduğudur. Bakmakla yükümlü olunan bireyler tanımı iki bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölüm; üveyler de dâhil olmak üzere engelli kişinin kendisi ve kendisi ile birlikte aynı evde yaşayan eşi, çocukları ile ana ve babası, çocuklarının eşleri, evli olmayan torunları, ana ve babasının ana ve babası, evli olmayan kardeşleri, eşinin ana ve babası, eşinin evli olmayan kardeşleri, başka bir adreste bulunsa dahi evli olmayan ve eğitimini devam ettiren çocukları ile aynı durumdaki kardeşleri ve eşinin kardeşleri, aynı evde yaşamakta iken er veya erbaş olarak askere gitmiş olan babası, çocuğu ve kardeşi, ayrı adreslerde ikamet etse dahi engelli üzerinde velayeti devam eden anne ve babası,

İkinci bölüm ise “kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunamayan özürlü ile aynı evde yaşayan ve bakım hizmeti vermeyi yazılı olarak taahhüt eden akraba, vasi ve bunlarla birlikte aynı evde yaşayan kişileri,” kapsamaktadır (2010/13 Sayılı Bakmakla Yükümlü Olunan Bireyler konulu Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Genelgesi). [2]

Kaynakça
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=17049&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
https://www.downturkiye.org/engelliler-icin-saglanan-maddi-ve-sosyal-yardimlar
http://www.sahimsen.org.tr/evde-bakim-ayligi-baglanma-sartlari-icerik-260
https://kasder.org.tr/engelli-ayligi/
https://www.zicev.org.tr/engelli-haklari/engelli-ayligi-nasil-alinir