Dijital ortamda herhangi bir özgün eser sahibi misiniz ? O halde sizler için zaman damgasının yasal boyutu ile ilgili hazırlamış olduğumuz bu makaleyi dikkatle okumanızı tavsiye ederiz. Bildiğiniz gibi Fikir ve Sanat Eserlerinin korunmasında tercih edilen ilk yöntem noter tasdikidir. Bunun haricinde “Zaman Damgası” adı verilen ve “Elektronik Sertifika Hizmetleri Sağlayıcıları” tarafından gerek bireysel gerekse kurumsal müşterilere sunulmuş olan bir yöntem daha bulunmaktadır. Ancak bu yöntemin noter tasdiki gibi yayımcının haklarını koruyup korumayacağı noktasında çeşitli görüşler bulunsa da zaman damgası özellikle internet ortamındaki fikri eserler için en büyük kanıt niteliğindedir. Günümüzde pek fazla kişi tarafından kullanılmasa da ilerleyen zamanlarda “zaman damgası”nın kullanım alanlarının genişleyeceğini, popülaritesinin artacağını düşünmekteyiz. Örneğin internet sitemizde yer alan tüm makaleler zaman damgası yöntemiyle tasdik edilmiştir.
Zaman damgasının sağlamış olduğu kolaylıklardan birisi de internet sitesi yazarlarının yazmış olduğu makaleleri veya içerikleri koruyabilmesine olanak sağlamasıdır. Zaman damgası tam olarak bir internet sitesinin o makale üzerinde telif haklarına sahip olduğunu belirtmese de zaman damgası vasıtasıyla işaretlenen dosyalar o makaleyi yazmış olduğunuz tarihi tasdikler. Bu da hukuki ihtilaf durumunda o makaleyi veya yazıyı ilk yazan kişinin kim olduğunu tespit etmesi noktasında büyük bir delil teşkil eder. İnternet sitesinin içeriğini zaman damgası ile koruyabilir miyim sorusuna verilecek en güzel yanıt evet olacaktır. Öncelikle zaman damgası nedir sorusuna yanıt vermek gerekecektir.
Zaman damgası, dijital ortamda üretilen bir içeriğin ne zaman üretildiğini teyit eden ve elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından teyit edilen kayıtlardır. Haliyle sizin tarafınızca çekilmiş olan bir fotoğrafın, kendinizin yazmış olduğu bir makalenin, elektronik kitabın ve buna benzer eserlerin ilk siz tarafından yayınlandığının tespit edilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır. Bu durum hukuka uygun ve yasaldır. Dolayısıyla hukuki ihtilaflarda elektronik sertifika sağlayıcısı tarafından doğrulanan zaman damgası, bu içeriğin size ait olduğuna büyük delil teşkil etmektedir.
“Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde 8 – (Değişik: 21/2/2001 – 4630/5 md.) Bir eserin sahibi, onu meydana getirendir.”
Yukarıdaki maddede izah edildiği üzere bir eserin sahibi onu ilk olarak üreten, yayıma sunan kişidir. Dolayısıyla bu makaleyi ben yazdım ya da bu içeriği ben ürettim, bu fotoğrafı ben çektim diyen kişi aksi ispatlanıncaya kadar geçerli olmak üzere o ürünün sahibi olur. Bunun için mutlaka noter onayı yapılmasına gerek yoktur ancak durum mahkeme aşamasına intikal ederse bu durumda iddiasını ileri süren taraf bu iddiayı ispatlamak durumundadır. İşte bu noktada bir eser üzerinde hak sahibi olduğunuzu ispatlayabilmeniz açısından 3 yöntem bulunmaktadır. Birinci yöntem herkesin bildiği noter tasdiki yöntemidir. İkinci yöntem elektronik posta veya iadeli taahhütlü mektup yöntemidir, üçüncü ve son olarak sayabileceğimiz ve teknolojinin nimetlerinden birisi olarak karşımıza çıkan zaman damgası ise üçüncü yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Zaman damgası , eserin üreticisinin eser sahipliğini doğrulamak için en ucuz ve en güvenilir yöntemlerden birisi olarak kabul edilmektedir.
Bir eserin sahibi olduğunu ispatlamak için noter onayı şart olmadığına göre zaman damgası ile imzalanmış olan bir verinin sahiplik için çok büyük bir delil teşkil edeceği açık ve net bir şekilde ortadadır. Hukuki uyuşmazlıklarda mahkemece bilirkişi incelemesi yapılacak, eserin hak sahibi olup olmadığının tespiti için zaman damgasındaki veriyle o içeriği izinsiz olarak yayınlayan kişinin yayımlamış olduğu tarih değerlendirilecek ve eğer o kişinin zaman damgasında imzalanan tarihten sonra sitesine eklediği saptanırsa bu durumda yasal olarak elinize büyük bir delil geçmiş olacaktır. Zaman damgası, bir eserin sahipliği noktasında sizlere büyük kolaylık sağlayan, hukuken geçerli ve yasal olan bir teyit biçimidir ve eserin sahipliği noktasında en büyük delildir.
Öncelikle zaman damgası ile imzalanan bir dosyanın asla bilgisayardan silinmemesi ve değiştirilmemesi gerekmektedir. Ayrıca zaman damgası imzalandıktan sonra sertifika bilgilerini içeren küçük bir dosya da bilgisayarınızda yer alacaktır. O belgenin de silinmemesi, kaybedilmemesi gerekmektedir. Daha önce zaman damgası ile imzalamış olduğunuz bir belgenin bir başkası tarafından kopyalandığını tespit etmeniz durumunda ya da bir internet sitesinin bu makalelerden birini kopyalamış olması durumunda o internet sitesinin sahiplerine karşı suç duyurusunda bulunabileceğiniz gibi Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca çeşitli tazminat taleplerinde de bulunabilmeniz mümkündür. Bu tarz ihtilaflarda içeriğinizi kopyalayan kişiyi savcılıpa şikayet etmeniz durumunda iddianame hazırlanması için yeterli delil varsa ki en büyük delil zaman damgasıdır bu durumda savcılıkça uzlaştırmacı atanacaktır. Bu uzlaştırmacı sizin hakkınızı ihlal eden üçüncü kişi ile uzlaşmanız noktasında yol gösterici olacaktır. Eğer uzlaşmaya varamazsanız bu kişi hakkında dava açılacaktır ve dava sonucuna göre karar verilecektir.
Şuana kadar yapmış olduğumuz araştırmalar içerisinde zaman damgası için en ekonomik paketleri Tubitak sunmaktadır. Tubitak’ın zaman damgası için hazırlamış olduğu internet sitesi üzerinden zaman damgası kontörü satın alabilmeniz mümkündür. 2022 yılında 10.000 kontör için yaklaşık olarak KDV dahil 826 TL ücret talep edilmektedir. İlgili fiyatlandırmaya “Tübitak Kamu SM” sitesi üzerinden ulaşabilmeniz mümkündür.