Fiyat farkı verilmesine ilişkin idarenin sahip olduğu takdir yetkisinin, fiyat farkı formülünde yer alan her bir bileşene yönelik fiyat farkı öngörülmesini zorunlu tutmadığı hk.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(1) 4734 sayılı Kanuna göre ihale edilen ve 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre Türk parası üzerinden sözleşmeye bağlanan hizmet alımlarında uygulanacak fiyat farkı bu Esaslara göre hesaplanır. Ancak, 4734 sayılı Kanunun

4 üncü maddesinde sayılan hizmetlerden; araştırma ve geliştirme, piyasa araştırması ve anket, tanıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, mesleki eğitim, fotoğraf, film, fikri ve güzel sanatlar gibi nitelikleri itibarıyla kısa süreli hizmetler ile sigorta, muhasebe ve 4734 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde yer alan danışmanlık hizmetlerinden mali ve hukuki nitelikteki hizmetlere fiyat farkı ödenmez.

(2) 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerin, bu Kanundan istisna olmakla birlikte birinci fıkra kapsamında fiyat farkı hesaplanabileceği öngörülen hizmet alımlarının ihale dokümanlarında bu Esaslara uygun şekilde hazırlanmış açık bir düzenleme bulunması halinde bu Esaslar uygulanabilir.” açıklaması,

“Fiyat farkı hesabı” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Fiyat farkı aşağıdaki formüllere göre hesaplanır:

…

c) Diğer hizmet alımlarında;

F = An x B x ( Pn-1)

(Değişik formül: 24.02.2022-31760 R.G./2. md.; yürürlük: 26.03.2022)

İn               AYn           Yn      Gn Mn

Pn = a1 + a2  —— + b1  —— + b2  —— + b3  —— + c ——

İo               AYo           Yo    Go            Mo

(2) Formüllerde yer alan;

a) F: Fiyat farkını (TL),

b) B: 0,90 sabit katsayısını,

c) An: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hak edişte; birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemlerinin sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL), götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL),

ç) Pn:  İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler ve güncel endeksler ile a1, a2, b1, b2, b3 ve c değerlerinin ağırlık oranlarını temsil eden katsayıların yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını,

…

f) b1: Akaryakıtın ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

g) b2: Diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

ğ) b3: Malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı

…

(3) Ağırlık oranlarına ilişkin sabit katsayıların, işin niteliğine ve işte kullanılan girdilere uygun biçimde toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenerek ihale dokümanında gösterilmesi ve her sabit katsayı için dördüncü fıkraya göre hesaplamaya esas endeksin belirlenmesi zorunludur. Katsayıların belirlenmesinde öncelikle a2, b1, b2, b3 ve c katsayıları belirlendikten sonra bunların toplamı birden çıkarılarak bulunan sayı a1 katsayısı olarak alınır.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıdaki esaslara göre fiyat farkı hesaplanacaktır.

46.1.1.

Fiyat farkı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:

F = An x B x ( Pn-1)

Pn=a1+a2 İn/İo+b1 AYn/AYo+b2 Yn/Yo+b3 Gn/Go+c Mn/Mo

Formülde yer alan;

F: Fiyat farkını (TL),

B: 0,90 sabit katsayısını,

An: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hak edişte; birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemlerinin sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL), götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL),

Pn: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler ve güncel endeksler ile a1, a2, b1, b2, b3 ve c değerlerinin ağırlık oranlarını temsil eden katsayıların yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını,

ifade eder.

Endeks tablosu: Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan yurt içi üretici fiyat endeksi, 2003=100, CPA 2008 kısım, bölüm ve gruplarına göre tarihsel seri tablosudur.

Formüldeki sabit katsayılar ile temel endeksler(o) ve güncel endeksler(n):

Fiyat Farkı Açıklamaları

27/06/2013 tarihli ve 2013/5215 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla 31/08/2013 gün 28751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar”ın 5. ve 6. maddesi hükümlerine göre fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat açıklamaları ve İdari Şartname düzenlemelerinden, fiyat farkı hesaplamasında kullanılan (b1) katsayısının akaryakıtın ağırlık oranını, (b2) katsayısının diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranını ve (b3) katsayısının malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı ifade ettiği anlaşılmaktadır.

İdari Şartname’nin 46’ncı maddesinde (b1) akaryakıtın ağırlık oranının (0,63), (b2) diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranının (0) ve (b3) malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranının (0,14) olarak belirlendiği görülmektedir.

İdare tarafından 25.07.2022 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen şikayete cevap yazısında “…İdari Şartnamenin 46.1.1. maddesinde akaryakıtın ağırlık oranı(b1) için fiyat farkı katsayısı verilmiş, Diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranı 0 olarak verilmiştir. Nedeni ise, Adblue katkı malzemesinin katı veya sıvı yakıt malzemesi niteliğinde olmamasından kaynaklanmaktadır. Adblue katkı malzemesi, dizel motorlu araçların emisyon değerlerini düşürmek için kullanılan. %32,5 oranında temizlenmiş üre ile %67,5 oranında saf sudan oluşur. Seçici katalitik indirgeme sistemi yani SCR sistemine sahip olan araçlarda kullanılan bu emisyon sıvısı, egzoz gazında bulunan azot oksitin azaltılmasını sağlar. Dizel motordan çıkan yüksek sıcaklıktaki egzoz gazı üzerine püskürtülen sıvı, sıcaklığın etkisiyle amonyağa dönüşür ve dizel yanması sonucu oluşan nitrojen oksit ile reaksiyona girer. Böylece parçalanan atık gaz, zararsız nitrojen ve su buharı halini alır, SCR’ye gelen zararlı NOx gazlarının egzoz vasıtasıyla havaya karışmasından önce bu gazlara AdBlue sıvısı püskürtülüyor. Burada NOx gazları ile AdBlue sıvısı tepkimeye girerek saf azot ve su oluşturuyor. Bu şekilde asit yağmurlarına ve bitki örtüsünün yok olmasına sebep olan NOx gazının salimini minimize edilmiş oluyor. Adblue katkı malzemesi aracın yakıtına karışmayıp, araç içerisindeki özel tankı vasıtasıyla doğrudan egzoz’a püskürtülen katkı malzemesidir. Katı veya sıvı yakıt malzemesi olmadığından b2 (Diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranı) 0 olarak düzenlenmiştir. Adblue katkı malzemesi, b3 (Malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oram) içerisinde yer aldığından, şikayet başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.” ifadesine yer verildiği görülmüştür.

İdarenin şikayete cevap yazısından, adblue katkı malzemesinin katı veya sıvı yakıt olarak değerlendirilemeyeceği, söz konusu malzemenin yakıt katkısı olarak da kullanılmadığı, egzoz emisyon değerlerinin düşürülerek çevreye zararlı gazların azaltılması amacıyla kullanılan bir ürün olduğu, bu nedenle adblue gideri için, söz konusu fiyat farkı düzenlemesinde (b2) diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranına yer verilmediği (b3) malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranının içerisinde yer verildiği anlaşılmıştır.

Yukarıda yer verilen inceleme ve tespitler neticesinde, fiyat farkında adblue giderine (b3) malzeme veya diğer hizmetler katsayısında yer verildiği görülmüştür. Kaldı ki, yukarıda aktarılan açıklamalarda yer alan fiyat farkı verilmesinin zorunlu olduğu ve fiyat farkı verilemeyeceğinin belirtildiği durumlar dışında fiyat farkı verilip verilmeyeceği hususu idarenin takdirinde olduğu, fiyat farkı verileceğinin öngörülmesi durumunda, ihale dokümanında bu hususa ilişkin düzenlemeye yer verilmesi ve fiyat farkı hesabında anılan Esaslar’da belirtilen formülün kullanılması gerektiği anlaşılmıştır. Fiyat farkı verilmesine ilişkin idarenin sahip olduğu takdir yetkisinin, fiyat farkı formülünde yer alan her bir bileşene yönelik fiyat farkı öngörülmesini zorunlu tutmadığı, ihale konusu işin kapsam ve niteliği dikkate alınarak bu formülde kullanılacak bileşenlerden hangilerine fiyat farkı verileceğini de kapsadığı anlaşılmıştır. Bu bağlamda, idare tarafından yapılan fiyat farkı düzenlemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.