Hamburg’ta toplanan G20liderler Zirvesi’nde dikkatler Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Trump’ınikili görüşmelerine yöneldi. Türkiye açısından liderlerden Erdoğan ve Putin görüşmesi ile Trump ile Putin görüşmesi büyük önem arz etti. G20 Liderler Zirvesi’nde Erdoğan-Putin-Trump Görüşmeleri Hamburg’ta toplanan G20 liderleri Zirvesi’nde dikkatler Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Trump’ın ikili görüşmelere yöneldi. Türkiye açıcından liderlerden Erdoğan ve Putin görüşmesi ile Trump ilePutin görüşmesi önem arz etti. Doğaldır ki ciddi sorunların yaşandığı
bir ortamda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Federal Almanya Şansölyesi Merkel ile görüşmesi de önem taşıyan ikili temalar arasında yer aldı. Görüşmeler bağlamında Cumhurbaşkanı Erdoğan söz konusu ikili görüşmeleri yanında Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri, Gine Cumhurbaşkanı Alpha Conde, İngiltere BaşbakanıTheresa May, İtalya Başbakanı Paolo Gentiloni, Japonya Başbakanı Shinzo Abe, Meksika Devlet Başkanı Enrique Pena Nieto, Norveç Başbakanı Erna Solberg’inde aralarına bulunduğu devlet ve hükümet başkanları ile de bir araya geldi. Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ile Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom ile ayrıca görüşmeler yaptı. Önemli Görüşmelerden Özetler Dünya kamuoyunda merak konusu olan önemli lider görüşmelerinin başında Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Trump görüşmesi yer aldı. Türkiye açsından ise önemli görüşmeler Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, Erdoğan-Trump ve Erdoğan Merkel arasındaki görüşmeler dikkat çekti. Erdoğan-Merkel Görüşmesi Görüşmelerin odak noktası son dönemde artan Almanya– Türkiye gerginliğiydi. Federal hükümetin Erdoğan’a zirve süresince Hamburg’da bulunabilecek Türk vatandaşlarına seslenmesine izni vermemesi, terör örgütleri PKK ve FETÖ’yü koruyucu tavır alması, krizi, iki ülke arasında krize neden olmuştu. Türkiye’nin Alman Parlamenterlerin İncirlikte konuşlu Alman askerlerinin ziyaretine izin vermemesi ile Almanya’nın İncirlik’teki askerlerini çekme konusu da kayda değer ve masaya yatırılan konular arasında yer almaktadır. Bunların dışında Merkel- Erdoğan buluşmasında Merkel Türkiye’de tutuklu gazetecilerin serbest bırakılmasını istemiş Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Türkiye’de referandum oylaması öncesinde AK Parti’li bakanlara ve şimdi de Almanya’da vatandaşlarla buluşma için salon verilmemesi konusundaki sıkıntıları dile getirdi. Erdoğan-Trump Görüşmesi Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD Başkanı Donald Trump ile “Küresel Büyüme
ve Ticaret” konulu oturumda bir süre görüştü. Bu görüşmede Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu hazır bulundu. Zirve sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump arasında, 20 dakikalık ikili bir görüşme gerçekleştirildi. Bu görüşmede Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Avrupa Birliği (AB) Bakanı ve Başmüzakereci Ömer Çelik, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, MİT Müsteşarı Hakan Fidan ile Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da bulundu. Erdoğan-Putin Görüşmesi Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yaklaşık 1 saat süren görüşmesi sonrası kısa bir açıklama yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu kısa açıklamasında “Suriye, Irak, bununla ilgili bölgedeki beklentiler çok yüksek. Ben görüşmemizi bu bakımdan da çok önemsiyorum. Şu ana kadar koyduğunuz iradeye, şahsım ve milletim adına teşekkür ediyorum” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca Rusya-Türkiye ilişkilerinin …”bölge hakkında, dünyada örnek teşkil edecek… Hakikatten her iki ülke halkına da örnek olarak fayda sağlıyor” demiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca Rusya-Türkiye ekonomik ilişkilerinin daha güçlü bir konuma geleceğine inandığını belirtmiştir. Görüşmelerde, Türk heyetinde Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat
Albayrak, MİY Müsteşarı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanlığı Gebel Sekreter Yardımcısı ve Sözcüsü İbrahim Kalın yer almıştır. Rusya Devlet Başkanı Putin’in değerlendirme açıklamasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hitaben “Sayın Cumhurbaşkanı, büyük ölçüde sizin duruşunuz sayesinde Suriye’deki durumu iyiye doğru değiştirmek mümkün oldu. Bu süre içinde terörist oluşumlara büyük darbe indirildi ve çözüm süreci ciddi biçimde ilerledi” sözlerine yer verdi. Rusya Türkiye ilişkileri bağlamında da “İkili ilişkilerimiz tam kapsamlı gelişimi, ilgimizi çeken bazı soruların çözümü için son zamanlarda birçok şey yapıldı” ifadesine yer veren Putin ikili ilişkileri geniş kapsamlı ele almayı teklif etti. Putin ayrıca “Sizin ve tüm meslektaşlarımızın duruşunu müzakere sürecinde tüm partnerlerimizin duruşunu takdir ediyoruz” sözlerinin yanında “Türkiye’nin rolü sayesinde Suriye’deki durum daha iyiye giderken, terörle mücadelede önemli bir mesafe kat edildi” dedi. Sputnik’in verdiği bir habere göre Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov Putin-Erdoğan görüşmesinde “Bildiğiniz
gibi görüşme oldukça yoğun. Türk Akımı’nın hayata geçirilmesi ve Akkuyu yapımıyla ilgili planlar karşılaştırıldı. Suriye ile ilgili teke tek ayrı bir sohbet oldu” bilgisini vermiştir. Putin-Trump Görüşmesi Büyük bir merakla beklenen ilk Trump-Putin’in yüz yüze görüşmesi Hambug’taki G20 liderler Zirvesinde gerçekleşti. ABD tarafından yarım saat süreli Rusya’nın bir saat süreceğini belirttiği görüşme öngörüldüğünden daha uzun sürdü ve iki saati aştı. Liderlerin görüşmelerinde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD dışişleri bakanı Rex Tillerson’ın da hazır bulunmuştur. G20 Hamburg zirvesinde bir araya gelen Trump ile Putin’in görüşmelerinin ardından ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson basın mensuplarına değerlendirmelerde bulundu ve Rusya’nın 2016 Amerika’daki başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddialarının liderler arasındaki görüşmede ilk olarak ele alındığını belirten Tillerson, “Başkan, Rusların 2016 başkanlık seçimlerine müdahalesiyle ilgili olarak Amerikan halkının endişelerini dile getirerek oturuma başladı. Bu konuyla ilgili çok dinamik ve uzun bir görüşme yaptılar.” beyanında bulundu; ancak “Devlet Başkanı Putin, bu tür bir müdahaleyi reddetti” ifadesini de kullandı. Doğaldır ki Rusya ABD ilişkilerindeki sorunlar ABD seçimlerine yalnız
siber saldırı konusu değildi. Öne çıkan uyuşmazlık odakları; i) Rusya – Ukrayna krizi, ii) Rusyanın 2014’te Kırım’ı ilhakı, iii) Bu ilhak nedeniyle ABD’nin Rusya’ya uyguladığı ambargonun kaldırılması gibi konulardan oluşmaktaydı. Bu sorunların yanında Putin ve Trump’ın görüşmesinden elle tutulur olumlu bir sonuca da ulaşılmıştır.ABD, Suriye’de açıkça muhalifleri, Rusya ise Devlet Başkanı Beşar Esad’ın tarafında yer almış olmakla birlikte liderler Pazar gününden itibaren Suriye’nin güneybatısında ateşkesin uygulanması konusunda anlaşmaya varmışlardır. ABD Dışişleri Bakanı Tillerson, Suriye’de varılan ateşkes konusuna ilişkin olarak “Bunun, ABD ile Rusya’nın Suriye konusunda birlikte çalışabileceklerinin ilk işareti olduğunu düşünüyorum ve bu anlaşmanın neticesinde de, Suriye’de birlikte çalışarak çatışmasızlık alanları oluşturabileceğimiz diğer yerler konusunda da uzun bir değerlendirme yaptık” demiştir. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov görüşmenin “yapıcı bir havada” geçtiğini ifade ederek ateşkesin 9 Temmuz Pazar günü yürürlüğe girmesinin planlandığını belirtmiştir. Rusya ve ABD arasında dolaylı olarak dile getirilen bir diğer konu oldukça güncel olup iklim anlaşması ile ilgilidir. Putin, Trump’ın ABD’nin imzasını çektiği iklim anlaşmasına destek vermesini istemiş veanlaşmanın ‘uzun vadeli ikim düzenlemeleri için güvenli bir temel oluşturduğunu’ ifade etmiştir. Trump’ın Açıklaması Rusya Devlet Başkanı Putin ile tanışmaktan “onur” duyduğunu söyleyen Trump soğuk savaş sonrası olumlu gelişmeler beklediğini ve ele aldıkları çeşitli
konularda da gelişmelerin iyi (çok iyi) gittiğini belirtti. Görüştükleri konularda bilgi vermeyen Trump “Görüşmelerimiz sürecek. Rusya için, ABD için ve ilgili herkes için olumlu gelişmeler yaşanmasını dört gözle bekliyoruz” dedi. Putin’in Açıklaması Trump ile tanışmaktan “memnuniyet duyduğunu” söyleyen Putin “önemli ikili
görüşme” yaptıklarını ifade etti. Yaptıkları görüşmenin olumlu sonuçlar doğurmasını umut ettiğini belirten Rusya Devlet Başkanı telefon görüşmelerinin yeterli olmadığının söyledi. Her ne kadar Putin de Trump gibi görüşme konularına değinmedi ise de Rus Interfax haber ajansı iki liderin Suriye ve Ukrayna’daki çatışmalar, terörle mücadele, siber güvenlik gibi konuları ele aldıklarını duyurdu. Her ne kadar liderlerin görüşmeleri ve ulaşıldığı belirtilen sonuçları kamuoyuna olumlu yansıtılsa da bu olumlu havanın ardından sert rüzgarların esmeyeceğinin kesin garantisi yoktur. Çünkü her an değişen koşullarda konjonktürde değişmekte
ülkelerin tutumları kendi çıkarları doğrultusunda yeniden şekillenmektedir. Bu yeni durum doğal olarak yeni bir kriz odağına yol açabilmektedir. Ancak barış ülkelerin refahı ve geleceği açısından vazgeçilmez bir öğedir. Bu da ancak ve ancak görüşmeler, karşılıklı anlaşma ve empati ile mümkündür. Hamburg G20 zirvesi buna katkı sağlamıştır denilebilir. Hamburg G20 Liderler Zirvesi’nde Olaylar/İnsanlar Almanya Federal Cumhuriyeti’nin kuzeyinde yer alan 2. en büyük ve aynı
zamanda bir liman kenti (daha doğrusu eyalet şehri) olan Hamburg’ta yapılan Şansölye Angela Merkel’in açılış konuşması ile başlamıştır. Trump ile tanışmaktan memnuniyet duyduğunu söyleyen Putin “önemli bir görüşme” yaptıklarını ifade etti. Yaptıkları görüşmenin olumlu sonuçlar doğurmasını umut ettiğini belirten Rusya Devlet Başkanı telefon görüşmelerinin yeterli olmadığını söyledi. Konukların Merkel tarafından kabulünden sonra, G20 zirvesine katılan liderler, ‘Terörle Mücadele’ konulu ‘retreat’ toplantısında bir araya geldiler. Ardından aile fotoğrafı çekildi ve toplantılara (çalışma oturumlarına) devam edildi.Ancak G20 zirvesinin Hamburg’ta yapılacağı tarih yaklaştıkça kendilerini aktivistler olarak tanımlayan bir dizi grup açıklamalarda bulunmuşlardır. Bu açıklamalarda “İşte bu dünya düzensizliğinin siyasi temsilcileri Hamburg’a gelmek istiyorlar: Türkiye’den Erdoğan, Rusya’dan Putin, Brezilya’dan darbeci Temer, ve eğer şansımız yaver gitmezse bir de Donald Trump. Çin veya Hindistan hükümetlerinin yöneticileri için de söyleyecek güzel bir şey bulmak mümkün değil.” diyerek protestolarını organize etmeye başlamış ve “Temmuz 2017’de tüm dünyanın göreceği fotoğraflar zirvenin stratejistlerinin dilediklerinden çok daha farklı olacak” demişlerdir. Gelişmelerden Başlıklar 1. Ekonomi ve maliye bakanlarının çalıştay yemeği güvenlik gerekçesiyle yapılamadı. Güvenlik gerekçesiyle otelden çıkmalarına izin verilmeyen katılımcılar arasında Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de vardı. 2. Polislerin yaklaştığını gören göstericilerden biri Yıldız Savaşları (Star Wars) filminde kullanılan İmparatorluk Marşı (Imperial March) parçasını ıslıkla çalmaya başlayınca, çevredekiler kendilerini gülmekten alıkoyamadılar. 3. “Bild Gazetesi”, Rusya Devlet Başkanı Putin’in kaldığı otelin güvenliğine saldırıldığını yazdı. Bild aynı otelde Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull ve Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in de kaldığını duyurdu. 4. Protestolarda 130 polisin yaralandığı, 37 protestocunun gözaltına
alındığı öğrenildi 5. Kavşakları kapatan göstericiler ABD Başkanı Donald Trump’ın geçeceği yol üzerinde oturma eylemi yaptı. Polis eylemcileri dağıttı. 6. Güvenlik gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konvoyu otelden ayrıldığı sırada durdurulduğu öğrenildi. Bir vincin tepesinde telefonuyla resim çekmek isteyen kişi polis tarafından yakalandı 7. Liderlere eşlik eden eşler de güvenlik kısıtlamalarından nasibini aldı. Planlanan etkinliklerde aksamalar oldu.