SMMM Alpay AYAZ
GEÇİCİ VERGİ NOTLARIM
2020 Yılı için 4. Dönem Geçici vergi beyanı vermek üzere hazırlık yaptığımız bu günlerde kısa hatırlatmalarla daha sağlıklı bir geçici vergi beyanı hazırlama hususunda birkaç önemli nokta paylaşmak istedim. İnşallah faydalı olur diyerek yazımın detayına geçiyorum.
. Geçici Vergi ; GVK 120. Madde ve KVK 32. Maddelerde belirtildiği gibi ; kazancı basit usulde tespit edilenler ve GVK 42. Madde kapsamında geliri yıllara sari işler kapsamında belirlenen mükellefler , tasfiye halindeki kurumlar vergisi mükellefleri , noterler , adi ortaklıklar hariç olmak üzere ; Ticari kazanç sahipleri , Serbest meslek erbapları ve Kurumlar vergisi mükellefi tacirler cari dönem gelir ve kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere üçer aylık dönemlerde kazancına isabet eden vergiler karşılığı geçici vergi beyanı verir ve hesaplanan gelir ve kurumlar vergisini öderler. Geçici vergi beyannamesi verilmeden önce aşağıda maddeler halinde sıralamaya çalıştığım çalışmaların yapılması faydalı olacaktır.
. Kasa hesabı muavini alınarak 7.000,00TL üzeri işlem olmadığı teyit edilmelidir. ( Aynı gün içinde aynı kurum yada kişiye yapılan 7.000,00 TL altı işlemler toplam tutar üzerinden değerlendirilecektir. ) Fiili kasa bakiyesi ile kaydi kasa bakiyesi karşılaştırılarak. Kayıtlara alınması unutulmuş yada sehven kasaya giriş-çıkışı yapılmış işlemler düzeltilmelidir.
. Dövizli hesaplar VUK md.280 uyarınca ilgili dönem için belirlenen döviz kurları ile değerleme yapılmak sureti ile geçici vergi dönemi değerine getirilir. Dövizli Kasa hesapları Efektif alış kuru ile ; Banka Mevduatları , Dövizli krediler, Dövizli finansal kiralama, Dövizli cari hesaplar , Çek ve Senetler Döviz alış kuru ile değerlenir. (Örneğin 2020 Yılı 4.dönem için ; Euro Efektif Alış Kuru : 9.0015 TL , Euro Alış Kuru : 9.0079 TL Dolar Efektif Alış Kuru : 7.3353 TL Dolar Alış Kuru : 7.3405 TL dir. )
. Banka kaydi bakiyeleri ile bankalardan temin edilmiş geçici vergi dönem sonu banka ekstresi bakiyesi karşılaştırılarak mutabakat sağlanmalıdır. Dövizli banka hesapları değerlemeye tabi tutulmalıdır. ( Döviz Alış Kuru ile )
. Geçici vergi dönemi içerisinde Kredili olarak alınmış taşıt veya gayrimenkul varsa bunların ilk yıl finansman giderleri maliyetine eklenmesi gerektiği unutulmamalı ; Finansman giderlerine kaydedilmiş ise çıkarılarak duran varlık maliyetine eklenmesi gerekmektedir.
. Stoklar için Envanter ( Sayma , ölçme , tartma v.s. ) yapılmalı özellikle stoklu ticarette satılan mamüller maliyeti yada satılan ticari mallar maliyeti hesabı ile dönem başı stok ile geçici vergi dönemi arası stok çıkışı teyit edilmeli SMM yada STMM ‘nin kaydi doğruluğu teyit edilmelidir.
. KDV tahakkuklarının ve ücret tahakkuklarının yapılıp yapılmadıklarının kontrol edilmeli son dönem KDV beyannamesi ile 190 , 191 , 391 , 360 hesapların tuttuğu teyit edilmelidir.
. 40’lı hesaplarda bulunan ve cari döneme isabet eden uzun vadeli borçlar 30’lu ( kısa vadeli ) hesaplara virman yapılmalıdır.
. Tüm cari hesaplarla ilgili geçici vergi dönemi itibari ile mutabakat yapılmalıdır.
. 335 , 360 ve 361 hesaplar bordrolarla karşılaştırılmalı ; ödenmiş asgari geçim indirimleri 360 hesaptan mahsup edildiği teyit edilmeli ayrıca 5510 ve 6661 sayılı kanunlar uyarınca işverene sağlanan teşvik ve indirimler var ise bu bakiyelerin 361 ödenecek sgk primine borç 602 hesaba alacak kayıt edildiği kontrol edilmelidir.
. Birden fazla dönemi ilgilendiren ancak Gelecek aylara veya yıllara ait giderler kalemi içinde takip edilmesi gerekirken sehven tümü dönem gideri hesabına alınmış ödemeler varsa bunların 180 ve 280 hesaplara virmanlanması sağlanmalıdır. Aynı şekilde 180 hesap içerisinde olup geçici vergi dönemi itibari ile gider hesaplarına virmanlanması gereken yani ilgili geçici vergi dönemine isabet eden kısmının gider hesaplına aktarılarak kapatılması gerekmektedir . Ayrıca önceki dönemden devir olmuş 280 hesap içinde 180 hesaba virmanlanması gereken bakiyenin virmanlanması yapılmalıdır. ( Örneğin; kasko ve sigorta poliçeleri )
. Yıllık amortisman tutarının geçici vergi dönemine isabet eden kısmı hesaplanarak giderleştirilmelidir. Faydalı ömrü tükenmiş amortismana tabi kıymetler için amortisman gideri ayrılmadığı teyit edilmeli ayrıca Binek otomobiller için Kıst Amortisman ayrılması hususunda amortisman kayıtları tekrar kontrol edilerek kayıtlara alınmalıdır.
. GVK md. 89 ve KVK md. 10 uyarınca kanunlarla belirlenmiş , kamuya yararlı vakıf ve derneklere ve yine vergiden muaf vakıflara yapılan bağış ve yardımlar beyanname üzerinde kazançtan indirilebilecektir. (Yapılan bağış ve yardımları KVK md.10 a göre cari dönem kurum kazancının %5’inİ GVK md. 89 a göre kazancın % 10’unu aşmamak şartı ile )
. Önceki dönemlerde meydana gelen Geçmiş yıl zararları geçici vergi döneminde kazançtan indirilebilecektir. Burada önemli husus muhasebe defter ve belgelerinde görülen geçmiş yıl zararları değil . Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi vaya Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde belirtilen “ Sonraki döneme devrolan cari yıl zararları” bölümünde yazan rakamdır. Bu rakam Ticari Kar yada Zarara KKEG eklenip diğer istisna ve indirimlerin düşülmesi sonucu bulunan Mali Zarardır.
. Geçici vergi dönemi içerisinde yenileme amacı ile satılmış Amortismana tabi kıymet varsa ve bu satıştan bir kar elde edilmiş ise istenirse bu kar yeni Amortismana tabi kıymet alınıncaya kadar geçici olarak Özkaynaklar kalemi içerisinde 549 Özel Fonlar hesabına alınarak geçici vergide beyan edilmeyebilir. Kanunen 3 yıl süre ile bilanço hesaplarında tutulabilen MDV Yenileme fonu üç yıl sonunda yeni MDV alınmaması durumunda o dönemin geliri olarak beyan edilerek kapatılır. Üç yıllık süre Amortismana tabi kıymetin satışını takip eden yılın başından başlayarak hesaplanır. Örneğin 2019 yılı şubat ayında Yenileme amacı ile satılan Amortismana tabi kıymet satışından elde edilen kar 549 özel fonlar hesabına alınır. Üç yıllık süre 01/01/2020 – 2021 ve 31/12/2022 aralığıdır. Yani bu süre zarfında yenilenmemesi durumunda 2022 yılı geliri olarak beyan edilecektir. Yenileme olursa bu hesap ilgili Amortismana Tabi kıymet in amortisman giderinden mahsup edilerek kapatılacaktır.
. Son olarak Geçici vergi beyan ve ödeme süresinin üç aylık dönemi takip eden ikinci ayının 17. günü olduğunu ( EKİM – KASIM – ARALIK dönemi için 17 ŞUBAT hem beyan hem ödeme son günü) ; Ancak ödemesi yapılmış geçici vergilerin kurumlar vergisinden mahsup edilebileceğini ; Geçici vergilerde % 10 üzeri hatalı beyan yapılmasının re’sen tarhiyat nedeni olduğunu ; Geçici vergilerin yıllık beyanname süresi dolduğu tarihe kadar hüküm verdiğini ve yıllık beyan verme tarihi başladığı günden itibaren terkin ( silinme ) edildiğini ( Yıllık beyanname verme süresi başladığında geçici vergiler terkin olur ancak ödenmeyen geçici vergiler için gecikme zam , ceza ve faiz borçları terkin edilmez ) ; Ödenen ve kurumlar vergisinden mahsup edilemeyen Geçici vergilerin mahsuben veya nakden iade edileceğini ; hatırlatarak yazıma son veriyor ; Başarılı ve kazasız beyanlar diliyorum.