Geleceğin Yetkinlikleri

Önümüzdeki dönem, hangi yetkinlikleri konuşacağız?

Hayatta bazen bazı konulara hızlı şekilde hazır ve adapte olmak gerekir. Çünkü bugün biz bu konulara hazır olamazsak, birkaç sene sonra, bunlar hayatımıza bomba gibi düşebilirler. Geleceğin yetkinlikleri konusu da bence böyle konulardan biri ve önce biz IK profesyonellerinin, sonra da hepimizin hazırlanması gereken başlıklardan. Zira geleceğin yetkinliklerine hazır olmayanların, hızlı değişen rekabet koşullarına uyum sağlayıp, hayatta kalması mümkün olmayacak.

Dünya Ekonomik Forumu “Future of Jobs” raporunda 2022 yılında, yani sadece 2 sene sonra bizleri bekleyen yetkinlikleri açıkladı. Liste oldukça kabarık. Sevgili Evrim Kuran da son kitabı “Z Kuşağını Anlamak” kitabında, bu yetkinliklere çokça yer vermiş.

Bu arada aşağıdaki listede bu raporda olmayan ama başka kaynaklarda geleceğin yetkinlikleri olarak geçen yetkinlikler de var. O nedenle bu listeyi birçok kaynaktan derlenmiş, karma bir liste olarak düşünebilirsiniz.

Bu yetkinliklere baktığınızda dikkatinizi ne çekiyor? Benim dikkatimi çeken birkaç nokta var. Kısaca paylaşmak istiyorum.

Bazı yetkinlikler zaten yıllardan beri konuştuğumuz, üzerinde durduğumuz yetkinliklerken, bazıları “yepyeni” yetkinlikler ve hayatımıza ilk defa girecekler.

Öncelikli olarak, benim en çok “Sağlık ve Çevre”, “Yurttaşlık”, “Küresel Bilinç” gibi başlıklar dikkatimi çekti. Bunların önümüzdeki birkaç yılda ne kadar önemli olacağını hissediyorum bu listeye bakınca. Aslında her zaman önemliydiler ama biz ne kadar kritik önemde olduklarını özellikle son aylarda, dünya genelinde yaşadığımız kötü olaylarla (kuraklık, çevre kirliliği, orman yangınları, su kıtlığı vb.) daha iyi anladık. Bunlardan hepimiz sorumluyuz ve sorumluluğumuz daha da artacak.

Diğer yandan her zaman hayatımızda olan, özellikle kurumsal şirketlerdeki yetkinlik değerlendirmelerinde sürekli karşımıza çıkan bazı yetkinliklerin de artık evrildiğini görüyorum. Mesela, yıllardır gerek işe alımlarda, gerek yetkinlik değerlendirmelerinde IKcı arkadaşlarım tarafından oldukça sorgulanan “Problem Çözme” yetkinliği artık “Karmaşık Problem Çözme ”’ye evrilmiş durumda. Buradan ne anlamalıyız? Artık sadece problem çözmek yetmeyecek, önümüze oldukça karmaşık durumlar gelecek ve yeni dönemde, bizden bunları çözmemiz beklenecek. Karmaşıklıktan ne kastediyorsun? diyenleriniz varsa, Complexity (Karmaşıklık) kavramının detayına değindiğimiz VUCA dünya yazımıza bir göz atabilirsiniz 😊

Bununla birlikte bazı yetkinliklerin de artık çeşitlendiğini ve daha spesifik hale geldiğini görebiliriz. Örnek: “Esneklik” yıllardır kullandığımız ve ölçümlediğimiz bir yetkinlikti. Yoluna hala devam ediyor. Ama artık karşımıza biraz daha spesifik bir hali daha çıkıyor. O da “Bilişsel Esneklik” . İkisinin arasında ne fark var derseniz; “esneklik” “birbirinden farklı durumlara geçiş yapabilme becerisi” olarak tanımlanırken, “bilişsel esneklik” ise “birbirinden farklı düşünce yapıları ya da düşünme şekilleri arasında hızlıca geçiş yapabilme becerisi” olarak tanımlanıyor. Yani birinde durum bazlı bir esnek olma hali beklenirken, diğerinde düşünce bazlı esnek olmaktan bahsediyoruz.

Mutlaka sizin de dikkatinizi çekmiştir, listede birden fazla “Okuryazarlık” var. “Medya Okuryazarlığı, “Bilgi Okuryazarlığı”, “Teknoloji Okuryazarlığı” ve “Dijital Okuryazarlık” vb. Nedir bunlar ve ne anlamalıyız? derseniz, her konuda okuryazar olmak durumunda olduğumuz bir döneme giriyoruz. İsterseniz önce okuryazarlığın tanımına bakalım:

Okuryazarlık, bir dilin yazınlarını okuyabilme, okunan öğeleri algılama ve kavrama yetisine sahip olunmasıdır. UNESCO’nun tanımına göre okuryazarlık; Değişik türdeki yazılı kaynakları, kayıtları kullanarak tanımlama, anlama, yorumlama, bir araya getirme, iletişim kurma ve hesap yapma yeteneğidir.* (Vikipedia)

Tüm okuryazarlıklardan anladığım, artık “teknoloji, medya, bilgi ve dijital” vb. konularda okuma- anlama- kavrama ve kavradıklarımız üzerinden de bu konulardaki bilgimizi kullanma/ iletişim kurma yetkinliğimiz olmak zorunda olacak. Hatta daha da ileri gidersek, artık şirketlerde bu konuların belli ekiplerdeki insanların uzmanlığında olduğu dönemler de geride kalacak. Herkesin, tüm çalışanların bu konularda en az ortalama, hatta belki belli durumlarda ortalama üstü yetkinliğinin olması gereken bir dönemden bahsediyoruz. Örneğin artık Dijital yetkinlikler sadece CDO’larda çalışan ya da Dijital Marketing yapan ekiplerin yetkinliği olmayacak, çünkü bu şekilde olması artık şirketlerin hayatta kalmasına yetmeyecek. Herkesin bu yetkinliklerine sahip olması, iş yaparken kullanması ve durmadan geliştirmesi gerekecek. Kısaca daha çok teknik yetkinlikler olmakla birlikte tüm yetkinlikler , sadece o işi yapan ekiplerin yetkinliği olmaktan çıkıp, genele yayılacak. Rekabetin daha sert olacağı yıllara merhaba ☺

Bir diğer dikkat çeken nokta ise; Z kuşağına atıf yaparak, altını çizeceğimiz yetkinlikler. Bunlar neler? derseniz, aktif öğrenme, esneklik& bilişsel esneklik, uyum sağlama, özyönetim, girişimcilik gibi yetkinlikler. Bu yetkinlikleri ilerleyen dönemde Z kuşağını ele alacağımız yazımızda daha detaylı ele alacağımız için burada çok detay girmeyeceğiz ama yeri gelmişken paylaşalım. Önümüzdeki yıllarda, Z kuşağının iş hayatına getireceği “yeni”likler, bir şekilde yetkinliklere de yansıyacak. Kendine kendine öğrenmek isteyen, hatta kendi öğrenme deneyimini kendi tasarlamak isteyecek, farklı durumlara kolayca uyum sağlayıp, farklı düşünce yapıları arasında çok hızlı gezinebilen ve en önemlisi de talimat almadan kendi kendini yönetmek isteyecek ve bunun sorumluluğunu da alacak bir kuşak, iş hayatında da taşları bir miktar yerinden oynatacaktır. Sizce de öyle değil mi?

Son söz, önümüzdeki dönemin yetkinliklerine bakarak, diyebiliriz ki; özellikle son 10 senede iş hayatında çok önemli görülen “analitik bakış açısı ya da analitik zeka” artık tek başına yeterli olmayacak. Önemi kaybedecek demiyoruz ama yanına yeni eşlikçilerini almadan ilerlemesi mümkün olmayacak. Bunlar da “sosyal ve duygusal zeka”. Bu 3 beceriyi aynı anda kullanmayı başaranlar, önümüzdeki dönemde çok değerli olacaklar.

Peki tüm bunlar yaşanırken, “Dijital Yetkinlikler” bu yapbozun neresinde olacak? Bu da başka bir yazının konusu olsun 😊

Bir sonraki yazıda, buluşmak üzere..

Burcu Karaağaç Mutlu – Digital Institute