Görevi İhmal ve Kötüye Kullanma Suçu ve Cezası Türk ceza kanununda sınırlarının belirlendiği bir suç tipidir.Kanunda açıkça suçun unsurları ve cezası belirtilmiştir.
Bir şahıs kamuda görev almak suretiyle üzerine bir sorumluluk almış olur. Bu sorumluluk da görevini gereklerine uygun olarak yerine getirmesidir. Bir kamu görevlisinin görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olması ya da kişilere haksız bir menfaat sağlaması görevi kötüye kullanma suçu olarak nitelendirilir.
Görevi kötüye kullanma suçunun cezası TCK’da aşağıdaki gibi tanımlanmıştır.
Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Ayrıca, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Görevi ihmal, görevi yapmama, görevin gereklerini yerine getirmekte ihmal veya gecikme göstererek işin aksamasına, kamunun zararına neden olmak olarak tanımlanabilir. Bir kimse almış olduğu bir kamu görevini hakkıyla yerine getirmeli, sorumluluklarının bilincinde olmalıdır.
Görevi kötüye kullanma suçunun meydana gelmesi için bazı unsurların meydana gelmesi gerekmektedir. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Görevi kötüye kullanma suçu herkes tarafından işlenemeyen özgün suçlardandır. Ancak kamu görevlileri tarafından işlenmektedir.Kamu görevlisi ise kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişiyi ifade etmektedir. Faili, görevi yapmakla yükümlü olan kamu görevlisidir.
Suçların bazıları şikayete tabi iken bazı suçlar ise şikayete ihtiyaç duyulmadan yetkili makamlarca re’sen işleme başlanan suçlardır.
Görevi kötüye kullanma suçu şikayete tabi suçlardan değildir. Bu anlamda anılan suçun işlendiğinin adli makamlara intikal etmesi ile birlikte yetkili makamlar, suçun soruşturulması ve kovuşturulması işlemlerine re’sen başlar.
Görevi kötüye kullanma suçu kanunda, bir kamu görevlisinin görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olması ya da kişilere haksız bir menfaat sağlaması olarak tanımlanmıştır. Bir özgü suç olan görevi kötüye kullanma suçu ancak bir kamu görevlisi tarafından kamu görevine ilişkin işlenebilmektedir
Görevi kötüye kullanmasının oluşması için zararın meydana gelmesi aranmaktadır. Bu zararın kanundaki görünümü:
Görevin gereklerine aykırı davranan, görevi yapmayan ya da hukuka aykırı görev icra eden bir kamu görevlisi bunları meydana getirmelidir ki suç oluşmuş olsun.
Kısa süreli hapis cezası (kanunda belirtildiği üzere 1 yıl ve aşağı süreli hapis cezalarıdır.), suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre adli para cezasına çevrilebilmektedir. Bu bağlamda, görevi kötüye kullanma suçu sebebi ile yapılan yargılama neticesinde hükmolunacak hapis cezası, adli para cezasına çevrilebilir.
Hükmolunan cezanın belirli koşullarda adli para cezasına çevrilmesi mümkün olduğu gibi ertelenmesi de söz konusu olabilmektedir.
Cezanın ertelenmesi, ceza hukuku bağlamında mahkemece hükmedilen hapis cezasının, ceza evinde infazından şartlı olarak vazgeçilmesini sağlayan bir kurumdur. Görevi kötüye kullanma suçu işlenmesi durumunda fail hakkında hükmolunacak hapis cezasına yönelik olarak, cezanın ertelenmesi yönünde karar tesis edilmesi mümkündür. Mahkemece bu yönde karar verilebilmesi için ertelemeye ilişkin şartların vuku bulması gerekmektedir.
Detaylı bilgi için Hapis Cezasının Ertelenmesi ve Paraya Çevrilmesi konulu makalemizi incelemenizi tavsiye ederiz.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, belirli şartların varlığı halinde, hükmün sanık hakkında hukuki bir sonuç doğurmamasını ifade etmektedir. Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması şartlarının mevcut olması durumunda görevi kötüye kullanma suçunda da hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına karar verilebilmektedir.
Detaylı bilgi için Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması konulu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Görevi kötüye kullanma suçundan doğan bir dava, kamu davasıdır. 5 yıldan az cezaya hükmolunan kamu davaları, 8 yıl geçmesiyle düşeceğinden dava zaman aşım süresi 8 yıldır. Ceza zaman aşım süresi ise 10 yıl olarak belirlenmiştir. 10 yıl geçmesiyle ceza infaz edilmeyecektir.
Dava ve ceza zaman aşımı hakkında detaylı bilgi için Davalarda Zaman Aşımı isimli makalemize göz atmanızı tavsiye ederiz
Görevli Mahkeme: Asliye Ceza Mahkemeleri
Yetkili Mahkeme: Kamu görevlisinin görev yaptığı yer mahkemesi