Güvenli Gıda, Sağlıklı Bir Yaşam

A guide to World Food Safety Day 2022 / Dünya Gıda Güvenliği Günü Rehberi
https://www.fao.org/3/cb8661en/cb8661en.pdf

PDF Geniş Özeti:

2022 Dünya Gıda Güvenliği Günü Rehberi

Daha Güvenli Gıda, Daha Sağlıklı Yaşam

• Haydi, kalıcı değişimi başlatalım
• Daha güvenli gıda, daha sağlıklı yaşam
• Gıda güvenliği gününü kutlama yolları:
• Online bir etkinliğe ev sahipliği yapın. Herkesin gıda güvenliğindeki rolünü konuşmak üzere gıda sistemindeki kilit oyuncuları bir araya getirin.
• Bir halk etkinliği organize edin. Konserler, gıda pişirme veya tadım gösterileri, fuarlar ve festivaller.
• Sosyal medyada, #WorldFoodSafetyDay ibaresiyle bir kampanya başlatın.
• Spor aktiviteleri düzenleyin.
• Medya yoluyla duyurun.
• Bir söyleşi organize edin.
• Kişisel hikâyeleri derleyin. Gıda sektörü çalışanlarının, çiftçilerin, sağlık çalışanlarının veya gıda kaynaklı bir hastalıktan mustarip olanların deneyimlerini paylaşmaları, farkındalığın artırılması için faydalı olacaktır. Hikâyeler yazılabilir, çizimlerle anlatılabilir, fotoğraflanabilir veya oyun şeklinde sergilenebilir.
• Eğlenceli hale getirin. Gıda güvenliği ile ilgili bilgileri drama, şarkı veya şiir şeklinde paylaşın.
• Gıda güvenliği konusundaki çalışmaları kamuoyunun dikkatine sunun.

“ Gıda Güvenliği Herkesin İşi ” sloganı, bu alanda hepimizin görevleri olduğunu hatırlatmaktadır. Çiftlikten sofraya tüm tedarik zincirinde gıda güvenliğine öncelik vermeliyiz. Hepimiz görev üstlenmeliyiz. İşte bazı örnekler:

HÜKÜMETLER:

• Sektörler arası işbirliğini geliştirmeli. Halk sağlığı, hayvan sağlığı, tarım ve diğer sektörler arasındaki işbirliği güçlendirilmeli.
• Kamu Destek Programları sağlıklı ve güvenli gıdaya odaklanmalı. Gıda yardımları, okullardaki beslenme programları ve diğer kamu destekli gıda satış yerleri, tüketicilerin güvenli gıdaya erişimini sağlayacak şekilde düzenlenmeli.
• Güçlü politikalar ve iyi yönetim örnekleri oluşturulmalı. Ulusal gıda güvenliği politikası, gıda güvenliği standartlarıyla uyumlu olacak şekilde güçlendirilmeli.

GIDA İŞLETMECİLERİ:

– Gıda güvenliği ile ilgili yükümlülüklerine uymalı. Üretim, işleme, dağıtım ve perakende sektöründeki tüm paydaşlar, risklerin tanımlanması, değerlendirilmesi ve kontrolü için standartlara uymalı.

– Gıda güvenliği kültürü teşvik edilmeli. Eğitimler veya çalıştaylar gibi etkinlikler yoluyla konuyla ilgili düzenli bilgi aktarımı sağlanmalı.

– Uluslararası gıda güvenliği standartlarına uyulmalı.

EĞİTİM KURUMLARI VE İŞ YERLERİ

• Gıda güvenliği eğitimleri desteklenmeli.
• Gıdanın güvenle işlenmesi ve tüketime sunulması teşvik edilmeli. Yiyecek reyonları ve kantinler HACCP gibi güvenli gıda standartları ile ilgili tüm gıda güvenliği düzenlemelerinin uygulanmasını sağlamalı, gıdayı işleyen herkese eğitim verilmeli.
• Ailelerle bir araya gelinmeli. Günlük deneyimlerin konuşulması ve bilgi alış verişi için ailelerin bir araya gelmesi sağlanmalı.

TÜKETİCİLER

• Tüketiciler Bilgilendirilmeli ve gıda güvenliği ileri seviyeye çıkarılmalı. Tüketiciler, değişimi başlatma gücüne sahiptir. Sağlıklı ve güvenli gıda seçeneklerine yönelerek gıda kaynaklı hastalıkların topluma getirdiği yükü hafifletebilir, sürdürülebilir gıda sistemlerinin kurulmasına destek olabilirsiniz.
• Evde gıda güvenliği uygulamaları yapın. Dünya Sağlık Örgütünün Güvenli Gıda için 5 Kilit Adımını takip edin: Temiz tut, çiğ ve pişmiş ürünleri birbirinden ayır, tam anlamıyla pişir, gıdaları uygun ısıda muhafaza et, güvenli su ve hammadde kullan.

İLETİŞİM MATERYALLERİ

Aşağıdaki kaynaklarda konuyla ilgili Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, Rusça ve İspanyolca materyaller bulunabilir:

• Dünya Gıda Güvenliği Günü Web Sitesi
• Dünya Gıda Güvenliği Günü Trello Board
• Dünya Gıda Güvenliği Günü Asset Bank
• Dünya Gıda Güvenliği Günü 2021 Raporu

KİLİT MESAJLAR

• Güvenli değilse gıda değildir.
• Gıda güvenliği, sağlığı doğrudan etkiler.
• Herkes bir risk yöneticisidir.
• Gıda güvenliği bilimsel gerçeklere dayanır.
• Küresel, bölgesel, ulusal ve yerel düzeyde halklar, iş insanları, hükümetler ve sınırlar arası iş birliğinin güçlendirilmesi; şimdi ve gelecekte güvenli gıdaya erişimi sağlayacaktır.
• Gıda güvenliğine bugün yapılan yatırımın karşılığı gelecekte görülecektir. Gıda üretiminde güvenlik standartlarına dikkat edilmesi, gıda maddelerinin güvenli olmadığı durumlarda iade edilmesi, çöpe atılması gibi durumları önleyecek, ekonomik kayıpları ve çevre kirliliğini azaltacaktır.

COVID-19’da gıda yoluyla bulaşma olmamasına rağmen pandemi süreci, gıda ve tarım sisteminde kesintilere neden olmuş ve planlı üretimin önemini göstermiştir. Gelecekteki olası pandemilere karşı hükümetler, gıda tedarik zincirindeki kesintileri an aza indirmeye öncelik vermeli ve insanların yeterli ve güvenli gıdaya erişimi için gerekli tedbirleri almalıdırlar.

RAKAMLARLA GERÇEKLER

• Dünyada her yıl on kişiden biri kontamine gıdalardan dolayı hastalanmaktadır. Bu durum tüm ülkeleri etkilemektedir.
• Gıda kaynaklı hastalıkların halk sağlığına olan etkisi, sıtma veya AIDS hastalığı kadar şiddetli olmaktadır.
• Gıda kaynaklı hastalıkların 200’den fazlası bakteriler, virüsler, parazitler ya da ağır metaller gibi kimyasallarla bulaşmış yiyeceklerin yenmesinden ileri gelmektedir.
• Antibiyotiklere dirençli bakteriler, gıda zinciri boyunca hayvanlar ve insanlar arası direk temas veya çevresel bulaşma yoluyla taşınabilmektedir. Her yıl tahmini 700.000 insan antibiyotiklere dirençli enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
• Gıda kaynaklı parazit hastalıkları akut ve kronik hastalıklara neden olabilmektedir. Her yıl belli başlı 11 paraziter hastalığa yakalananların tahmini sayısı, 48,4 milyon civarındadır ve bunların % 48’i gıda ile taşınmaktadır.
• 5 yaşın altındaki çocuklar, beslenme yetersizliği ve güvenli olmayan gıdalardan kaynaklanan ölümler nedeniyle daha fazla risk altındadırlar. Gıda kaynaklı hastalıklara yakalananların % 40’ını bu çocuklar oluşturmaktadır. Bu yaş grubunda görülen ve ölümle sonuçlanan ishal vakalarının altıda biri, güvenli olmayan gıdalardan kaynaklanmaktadır.
• Güvenli ve besleyici gıdalar, çocukların mental ve fiziksel potansiyelini geliştirmekte, buna bağlı olarak da okul başarıları ve yetişkinlikte işyerindeki üretkenlikleri artmaktadır.
• Engelleyici bir durum olmadığı takdirde bebeklerin ilk 6 ay anne sütü ile beslenmeleri onlar için en güvenli beslenme tarzıdır.
• Güvenli gıda üretimi, gıda kayıplarını ve atıklarını önler, gezegenimize fayda sağlar.
• Güvenli gıda; üretkenliği artırarak, ulusal gıda pazarını zenginleştirerek, gıda ihracatı ve ticaretinde istikrarı sağlayarak ekonomiye katkı sağlar. Sağlık sisteminde iş yükünü azaltır.
• Gıdanın güvenliği, gıda maddesinin üretildiği çevrenin ve elde edildiği hayvan ve bitkilerin sağlığına bağlıdır. Gıda güvenliği için bütüncül bir “Tek Sağlık” yaklaşımını benimsemek, daha

İyi bir gıda güvenliği sisteminin oluşmasını sağlayacaktır.

• 188 ülke ve bir üye organizasyon (Avrupa Birliği), gıda güvenliği ve kalitesi ile ilgili bilimsel temele dayalı önerileri aralarında istişare etmiş, bir gıda maddesinin güvenli olduğu ve ticaretinin yapılabileceğine dair Kodeks Alimentarius standartlarını belirlemişlerdir.
• Gıda Güvenliği, Stratejik Gelişme Hedeflerine ulaşılmasına katkı sağlamaktadır.

HAYDİ, HEP BERABER KUTLAYALIM

Dünya Gıda Güvenliği Günü, gıda kaynaklı hastalık risklerine dikkat çekmek, bu risklerin belirlenmesi, yönetilmesi ve önlenmesine yardımcı olacak faaliyetlere ilham vermek amacıyla kutlanan bir gündür. Bu rehber, bu yıl 7 Haziranda dördüncüsü kutlanacak olan Dünya Gıda Güvenliği Günü için hazırlanmıştır.

Görseller ve Rehberi TVHB için Türkçeye çeviren Veteriner Hekim Safiye ERGİN KAYA