İçerik
Memuriyete atanma için ilgili kanunlarda gerekli bir çok şartın yanında, güvenlik soruşturması şartı da aranmaktadır. Memuriyete ilk defa veya yeniden atanacak kişiler için yapılan güvenlik soruşturması, 7315 sy Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na dayanmaktadır.
Güvenlik soruşturması, yasal bir düzenlemeye dayanmasına rağmen, evrensel hukuk kurallarına uygunluğu tartışmalı bir işlemdir. Çünkü bu soruşturma, sabıka kaydı gibi, kesinleşmiş yargı kararlarının değil, bir çok kişisel verinin incelenmesi ve idari makamların takdiri değerlendirmesine dayanmaktadır.
Anılan kanun öncesinde, 657 sy Devlet Memurları Kanunu’na ek madde olarak konulan bu uygulama Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilmiş, sonrasında ise 7315 sy Kanun ile ayrı bir düzenlemeye konu olmuştur.
Kanun 3. maddesinde, hangi kurumlara yapılacak atamalar için güvenlik soruşturması yapılacağı sayılmıştır. Düzenlemeye göre;
Sayılan bu hizmetlere ilk defa veya yeniden yapılacak atamalar sırasında güvenlik soruşturması yapılacaktır.
Kanun 5. maddesinde güvenlik soruşturması kapsamında araştırılacak hususlar;
a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki
olgusal verilerinin,
b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve
iltisak içinde olup olmadığı hususlarıdır.
Bu soruşturmanın, denetime elverişli olacak yöntemlerle yapılması gerektiği yine Kanun’un aynı maddesinde belirtilmiştir.
Denetime elverişlilik, tüm idari işlemler için öngörülen bir ilke olup, idarenin buna aykırı işlemleri iptal edilir. İdari işlemin denetimi, başvuru halinde idare mahkemeleri nce yapılır.
İlgili kamu kurumunda istihdam edilmeye yetecek tüm nitelikleri taşımasına ve sınavlarda da başarılı olmasına rağmen, güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması nedeniyle kişilerin başvuruları reddedilebilmektedir. Başvurusu reddedilen kişilere güvenlik soruşturmasının ne şekilde yapıldığı ve neden reddedildiği bilgisi ise verilmemektedir.
Güvenlik soruşturması, her ne kadar kanuni bir düzenlemeye dayanmakta ise de, idari işlemin denetlenebilir, objektif ve hukuki olması zorunludur. Güvenlik soruşturması nedeniyle ataması yapılmayan kişiler, bu işlemin incelenmesi ve iptali için dava açabilirler.
İdari işlemlere karşı, idare mahkemelerinde iptal davası açılabilir. Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması gerekçesi ile atamanın yapılmadığı durumlarda, atama talebinin reddine ilişkin idari işlemin iptali talep edilir. Bu nedenle, dava atama yapılması istenen idari kuruma karşı açılır.
İdari işlemin iptali davasını açma süresi, atamanın yapılmadığı bilgisinin ilgilisine tebliğ edilmesinden itibaren 60 gündür. Bu süre içerisinde ilgili idare birimine itiraz dilekçesi verilebileceği gibi, doğrudan idare mahkemesinde dava yoluna da gidilebilir. İdareye itiraz dilekçesi verilmesi halinde ise, idarenin itirazı ret kararının bildirilmesi veya kanuni cevap süresinin dolmasından itibaren 60 gün içerisinde yine iptal davası nın açılması gerekir.
Güvenlik soruşturması nedeniyle atama yapılmaması kararına karşı açılacak idari davada yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Yürütmenin durdurulması kararı, idari işlemi yargılama sonuna kadar tedbiren ortadan kaldırır. Bu tedbir kararı uyarınca da, davanın sonuçlanması beklenmeden, kişinin ilgili kuruma ataması yapılır.
Güvenlik soruşturması sonucunun iptali ile birlikte tam yargı davası açılması da mümkündür. Tam yargı davası , idari işlem nedeniyle uğranılan maddi kaybın karşılanması talebini içerir. Güvenlik soruşturması sonucu nedeniyle atama yapılmaması, kişide maddi bir kayba yol açacaktır. Bu maddi kayıp, atama yapılması halinde ilgiliye bağlanacak maaş ve diğer maddi haklardır. Güvenlik soruşturması nedeniyle ataması yapılmayan kişi, bu idari işlemin iptali ile birlikte açacağı tam yargı davasıyla, iptal edilecek işlem tarihinden itibaren maaş ve diğer hak edişlerinin kendisine ödenmesini isteyebilir.
Tam yargı davası, iptal davası ile birlikte açılabileceği gibi, iptal davasının olumlu sonuçlanması sonrasında da açılabilir. Ayrı bir dava olarak açılması halinde tam yargı davasında hak düşürücü süre İYUK hükümlerine tabi olacaktır. Buna göre, iptal edilen idari işlem nedeniyle maddi hakların ödenmesi için öncelikle ilgili idareye başvuru yapılır. İdarenin başvuruya olumsuz cevap vermesi veya 30 gün sessiz kalması halinde, 60 gün içerisinde tam yargı davasının açılması gerekir.
Mersin idari dava avukatı olarak hizmet veren avukatlık ofisimiz e, idari işlemlerden doğan iptal ve tam yargı davalarında hukuki destek için ulaşabilirsiniz.
Mersin avukat uzmanlık alanlarımıza buradan ulaşabilirsiniz.