Hakaret Davası Nasıl Açılır? sorusunun cevabından önce hakaretin tanımı ve türk ceza kanundaki sınırlarının değerlendirmesinin yapılmasında fayda vardır.
Bir kimseye, bir şeye karşı kullanılan küçültücü söz ya da aşağılayıcı, küçük düşürücü davranış, onura dokunma, onur kırma.
Hakaret suçu ve cezası TCK’da (5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde) şu şekilde belirlenmiştir.
“Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.”
Basit Hakaret Suçu – Nitelikli ve Alenen Hakaret Suçu
-Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret
-Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı işlenen hakaret
-Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle işlenen hakaret
Hakaret suçu huzurda ve gıyapta olmak üzere iki şekilde işlenebilmektedir.
Hakaret suçunun huzurda işlenmesi, hakaret teşkil eden fiillerin aracısız bir şekilde doğrudan mağdura yöneltilmesi ile olur. Ancak sadece bu durumla sınırlı değildir. Nitekim, TCK madde 125/2’de “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde..” huzurda işlenmiş sayılacağı düzenlenmiştir.
Buna göre, İnternet üzerinden gönderilen sesli, yazılı veya görüntülü ileti ile yapılan hakaret suçu, huzurda yapılmış sayılacaktır.
Hakaret fiilinin tek taraflı işlenebileceği gibi karşılıklı olarak da işlenilebiilir.
Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir. (TCK madde 129/3)
Hakaret suçunun cumhurbaşkanına yönelik işlenmesi halinde de cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması, suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek cezanın altıda biri oranında artırılırması kanunda belirlenmiştir (TCK madde 299)
Suçun mağduru olan kişiler 6 ay içerisinde doğrudan ya da avukatları aracılığıyla Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilirler. Hakaret eylemi hakaret eylemi hakarete uğrayan kişide derin üzüntü, onur kırılması gibi manevi zararlar meydana getireceğinden manevi tazminat yoluna da başvurulabilmektedir.
Hakaret suçu istisnai durumlar saklı olmak üzere şikayete tabi bir suç olduğundan Cumhuriyet Savcılığı re’sen harekete geçmemektedir. İlgililerin hak kaybı yaşamamak adına uzman bir avukat aracılığıyla süreci takip etmeleri tavsiye edilmekte olup Farah Hukuk, dava prosedürünün işletilmesi ve sürecin takibi konusunda profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Müvekkillerine, karşılaşılabilecek sorunlarda etkili ve hızlı çözüm odaklı danışmanlık hizmetiyle soruşturma ve kovuşturma aşamalarında dava takibini gerçekleştirmektedir
Hakaret suçu huzurda işlenebileceği gibi gıyapta da işlenebilen bir suçtur. Gıyapta işlenme halinde suçun gerçekleşebilmesi için en az üç kişiye iletilebilecek şekilde hakaret edilmesi gerekmektedir.
İnternet üzerinden ve sosyal medyada en az 3 kişinin görebileceği bir mecrada gerçekleştirilen hakaretlerde bu durum söz konusu olup kendisine hakaret edilen kişiye özel mesajla hakaret etmede huzurda hakaret söz konusudur.
İspat konusunda, yasal olarak alınmış ses kaydı ile veya tanık göstererek ispatlama gibi yollara başvurulabilmektedir.
Dava Masrafları
Karşı taraftan talep edilen tazminat ücretine, dava sürecinde tanık ve bilirkişi kullanılıp kullanılmayacağına, tanık kullanılacaksa tanık sayısına göre değişiklik göstermektedir.
Tazminat Miktarı
Tazminat miktarını hakim, tarafların sıfatını, işgal ettikleri makamı ve diğer sosyal ve ekonomik durumları dikkate alarak takdir eder.
Uzlaşma, kanunun öngördüğü suçlar bağlamında, şüpheli, mağdur, suçtan zarar gören veya özel hukuk tüzel kişisinin ortak bir paydada buluşturularak uğranılan zararın hızlı ve etkili biçimde tazmin edilmesini öngören sistemdir.
Hakaret suçu, soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlı suçlar kapsamına girmekte olup uzlaştırma kapsamına dahildir.
Hakaret suçlarında kamu görevlisine görevinden dolayı işenen hakaret suçları hariç olmak üzere suçun soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun şikayetine tabidir. İçerdiği cezanın üst sınırı 2 yıl olan suçlara bakmakla görevli mahkeme Sulh Ceza Hakimliği’dir. Ancak uygulamada görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
-Davaya bakmak yetkisi, suçun işlendiği yer mahkemesine aittir.
-Teşebbüste son icra hareketinin yapıldığı, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği ve zincirleme suçlarda son suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir.
-Suç, ülkede yayımlanan bir basılı eserle işlenmişse yetki, eserin yayım merkezi olan yer mahkemesine aittir. Ancak, aynı eserin birden çok yerde basılması durumunda suç, eserin yayım merkezi dışındaki baskısında meydana gelmişse, bu suç için eserin basıldığı yer mahkemesi de yetkilidir.
-Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olan hakaret suçunda eser, mağdurun yerleşim yerinde veya oturduğu yerde dağıtılmışsa, o yer mahkemesi de yetkilidir. Mağdur, suçun işlendiği yer dışında tutuklu veya hükümlü bulunuyorsa, o yer mahkemesi de yetkilidir.
-Görsel veya işitsel yayınlarda da bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü uygulanır. Görsel ve işitsel yayın, mağdurun yerleşim yerinde ve oturduğu yerde işitilmiş veya görülmüşse o yer mahkemesi de yetkilidir.
Hakaret, soruşturma ve kovuşturması şikayete bağlı bir suç olup, suç hakkında yetkili kimse 6 ay şikayette bulunmadığı sürece soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.(TCK madde 73/1)