İdare Hakları İhlal Edilenlerin Tazminat Tam Yargı i Avukat Gaziantep

Tam Yargı Davası Nedir?

Tam yargı davasında uyuşmazlık konusu, belli bir miktar para alacağını oluşturmaktadır. Bu para alacağının idare tarafından ödenmesi istenmektedir. Bu tazminat istemi idarenin kusurlu / kusursuz eylem ve işlemlerinden doğan zararların tazminine yönelik olmaktadır.

Burada idarenin bir işlemi nedeniyle uğranılan zararın tazmini istenildiği gibi, sağlık hizmetlerinin görülmesi sırasındaki hizmet kusurlarından kaynaklanan zararların tazmini ya da idarenin gerekli bakım onarım işlerini yapmadığından doğan zararların tazmini de istenilebilmektedir.

Tam yargı davalarında göze çarpan husus istenilen tazminat miktarının tespitidir. Bu tespit davacı tarafından yaptırılmış olsa bile mahkemece gerekli görülmesi halinde bilirkişi ve gerekiyorsa keşif incelemesi yapılarak gerçek zarar tespit edilebilir. Manevi tazminatın tespiti ise olayı niteliği davanın taraflarının ekonomik ve sosyal durumu, olaydan gerçekleşen durum (ölüm, yaralama, yıkım vs) dikkate alınır.

Tam Yargı Davasının Şartları Nelerdir?

Tam yargı davası açılabilmesi için öncelikle idarenin hukuka aykırı bir işlemi veya eylemi bulunmalıdır. Bahse konu hukuka aykırılığın ortaya çıkmasında idarenin kusurunun olup olmaması ise dava açılmasına engel teşkil etmemektedir.

Bunun yanında söz konusu hukuka aykırı eylem ve/veya işlem nedeniyle doğmuş bir zarar söz konusu olmalıdır. Bu zarar, gelir kaybı ya da gider artışı gibi gerçek anlamda bir maddi zarardan kaynaklanabileceği gibi kişilik haklarının ihlalinden kaynaklanan manevi zarar da olabilir.

Bir diğer şart ise bu hukuka aykırı eylem ve/veya işlem ile doğan zarar arasında illiyet yani nedensellik bağı bulunmasıdır. Zarar ile fiil arasında neden-sonuç ilişkisinin bulunmadığı durumlarda, ileri sürülen talep reddedilecektir. Bununla birlikte tam yargı davasını açma hak ve yetkisine sahip olan kişiler, bahse konu hukuka aykırı işlem ve/veya eylem dolayısıyla hakkı ihlal edilen kişilerle sınırlıdır.

Burada, çok önemli bir ayrıma değinmek gerekirse, idari işlemin iptali davalarında “menfaat ihlali” aranmasına rağmen, tam yargı davalarında “hak ihlali” aranmaktadır. Hak ihlalinin mevcut olup olmadığı, her bir olayda yargı makamlarınca ayrıca değerlendirilir.

TAM YARGI DAVASI TÜRLERİ

– Tazminat Davaları; İdarenin işlem ve eylemleri sonucu bireylerde meydana gelen zararların tazmini amacıyla açılan davalardır. Parayla ölçülebilen zararlarda, idarenin mali sorumluluğuna gidilmesi söz konusudur.

– Geri alma davaları (istirdat) ; Haksız bir idari eylem veya işlem sonucu, idarenin malvarlığına geçmiş olan mal ya da paranın gerçek sahibine dönmesi için açılan davalardır.

– İdari sözleşmelerden doğan davalar; Kamu hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla yapılan her türlü idari sözleşmelerden kaynaklı, taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalardır.

– Vergi Davaları; Her ne kadar vergi davalarının niteliği tartışmalı olsa da pek çok yönden tam yargı davasına benzemesi nedeniyle, tam yargı davasının bir çeşidi olarak kabul edilebilir. Vergi davaları, vergiye ilişkin olarak vergi mükellefleri ve sorumluları tarafından vergi mahkemelerinde açılan davalardır.

Hizmet Kusuru Nedeniyle Tam Yargı Davası

Tam yargı davası, kamu hizmetlerinin yürütülmesi sırasında alınan kararlardan, eylemlerden ve işlemlerden dolayı hak kaybına uğrayan, maddi ve manevi zarara uğrayan kişilerin idareye karşı açtıkları davaya denir. Tam yargı davası tazminat niteliğinde olan bir davadır. Bu dava türü ile idare hukuku alanında ihlal edilmiş hakkın yerine getirilmesi veya uğranılan zararın giderilmesi sağlanır. İdari yargı sisteminde;

• İptal davası,
• Tam yargı davası ve
• İdari sözleşmeden kaynaklı uyuşmazlık adı verilen üç idari dava türü vardır.

İdari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tam yargı davası yoluna başvurarak uğramış oldukları zararların giderilmesini talep ederler. İdare, bilerek ya da bilmeyerek, kusurlu ya da kusursuz yapılan bir takım işlem ve eylemler yoluyla çeşitli zararlara neden olabilir. İdarenin faaliyetleri neticesi ortaya çıkan bu zararlar, kişilerin malvarlıklarına yönelik olabileceği gibi kişilik haklarına yönelik de olabilir. İdarenin faaliyetleri sonucu meydana gelen her türlü zararın yine idarece tazmin edilmesi gerekmektedir.

İdarenin böyle bir sorumluluğunun ortaya çıktığı durumlarda ise, idareye karşı tam yargı davası açılabilecek ve davalı idareden yargı organı aracılığıyla uğranılan zararların tazmini istenebilecektir. Uğranılan zararların tazmini yükümlülüğü, bir dava ile ortaya çıkar. İdareye karşı açılacak tazminat davalarına tam yargı davası denir. İdari yargıda tazminat davalarının kaynağı, Anayasamızın 40, 125 ve 129. maddeleridir.

Tam Yargı Davalarında Dava Açma Süresi

İdare Mahkemeleri nezdinde görülen tam yargı davasının idari yargılama hukukuna hakim olan genel dava açma süreleri içerisinde açılması gerekmektedir. Buna göre idare mahkemelerinde dava açma süresi altmış gün olup tam yargı davasının da bu sürede açılması gerekmektedir. Sürenin başlaması ise zarara yol açan işlem veya eylemin idareden kaynaklandığının ve zararın kapsamının tam olarak öğrenildiği tarihten itibaren başlayacaktır.

Bununla birlikte kanun öncelikle idari işlemin iptali davası açılması, bu dava sonrasında ise tam yargı davası açılmasını da düzenlemiştir. İdari işlemler ve bu işlemlerin iptali hakkında daha detaylı bilgi için “İdari İşlemlere İtiraz ve İptal Davası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İptal davası sonrası tam yargı davası açılması durumunda ise genel dava açma sürelerine istisnai olarak iptal davası sonuçlandıktan sonra da tam yargı davası açılabilecektir.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın

Avukatlarımızca Hazırlanan Makalelerimiz

Gaziantep aile hukuku	Gaziantep velayet avukatı
Gaziantep boşanma avukatı	Gaziantep en kısa sürede boşanma
Gaziantep anlaşmalı boşanma avukatı	Gaziantep aile mahkemesi
Gaziantep çekişmeli boşanma avukatı	Gaziantep online danışman

Gaziantep Adliyesi İletişim Bilgileri
( 0342 ) 321 36 36
Gaziantep Adalet Sarayı Ana Hizmet Binası : Zeytinli Mah. Turgut Özal Bulv. No:1/1 27500