İkinci Çocukların Psikolojisi

Abla veya abiye sahip olmak, küçük olan kardeş için oldukça avantaj içerebilir. Ablası veya abisi küçüğe ayakkabılarını giymeyi, bağcıklarını bağlamayı veya nasıl ıslık çalabileceğini öğretebilir. Fakat, diğer yandan ikinci çocuk birçok farklı zorlukla yüz yüze gelebilir. Ablası veya abisi bisiklet sürebiliyorken, kendisi henüz böyle bir beceri kazanmamış olabilir. Bunun sonucunda, küçük kendisiyle ilgili bir sorun olduğu kanısına varabilir. Nasıl oluyor da ablası/abisi kendi ismini yazabiliyor ve kitap okuyabiliyor? Nasıl olduğunu bir türlü anlayamayabilir. Ablasına/abisine yetişip yetişemeyeceği konusunda kuşkuya düşebilir.

Büyük çocuk olmanın avantajları

Büyük olan çocuğunuz dil becerileri konusunda daha deneyimli olabilir ve akşam yemeğinde tüm dikkati kendine çekip kimseyi konuşturmayabilir. Küçük olan çocuğunuz bu esnada ne konuşuluyor olduğunu bile anlamakta güçlük çekebilir. Bu problemlere ek olarak, büyük olan çocuğunuz her zaman yeni bir şeyler yapar. Örneğin; liseye başlar veya ilk dans dersine gider ve sohbetler çoğu zaman bu konular üzerine döner.

Küçük olan belki tenis turnuvasında ödül kazanmış olabilir, fakat ebeveynleri onu heveslerini kaybettikleri için hayal kırıklığına uğratabilir. Ne de olsa ablası veya abisi çoktan bu alanda birçok ödül kazanmıştır. Küçük olanın daha çok kutlamaya ihtiyacı vardır.

Sıklıkla en büyük çocuk ailenin akademik olarak en zeki bireyi olarak etiketlenmiş olabilir. Bu kulağa oldukça komik geliyor ama bu gerçekten de oluyor, çünkü ilk çocuk daha önce okula gitmiş oluyor. Ailedeki herkes ilk çocuğun okuma hünerlerinden oldukça etkilenmiş olur. Küçük olan belki okulda diğerleriyle rekabet etmekten çekinebilir, çünkü büyük olan kardeşiyle asla eşit olamayacağı konusunda ikna olmuştur. Veya tam tersi küçük olan çocuğunuz çok fazla rekabetçi ve üstün gelmek için çok çaba sarf edebilir. Bazen ikinci doğan çocuklar, kendilerinin eşsiz olduğunu kanıtlamak için sanat veya spora yönelebilir.

Küçük çocuk kendini yalnız hissedebilir

Büyük çocuklar genellikle sahneye ilk çıkandır ve küçük olanı bazen çok fazla eleştirebilirler. Örneğin; “Senin ödevin benimkine göre çok daha basit” gibi cümleler çok duyarız. Bu nedenle, küçük olan kendini çoğu zaman yetersiz hisseder. Aynı zamanda, büyük olan çocuk kardeşine hükmedebilir, ilk olmak konusunda ısrarcı olabilir, oynayacakları oyunları seçebilir ve kuralları belirleyen kişi olmak isteyebilir. Bir arkadaşının yanındayken, küçük kardeşini tamamen göz ardı edebilir.

Küçük çocuk zorluklarla nasıl mücadele etmeli?

Peki, küçük çocuğunuza bu zorlukların üstesinden gelmesi konusunda nasıl yardımcı olabilirsiniz?

• Küçüğe ikinci çocuk olmanın zorluklarından bahsedebilirsiniz. Örneğin; “İkinci çocuk olmak oldukça zordur, çünkü büyük olan çocuk yaşından dolayı birçok şeyi yapabilme becerisine sahiptir. Senden çok daha geç uyuyabilir, çünkü sen daha genç olduğun için senin vücudun çok daha fazla uykuya ihtiyaç duyabilir. Siz bir yarış yaptığınızda, o kazanabilir, çünkü onun bacakları daha uzun ve daha güçlü. Seninle ilgili hiçbir sorun yok.” Demelisiniz.
• Küçüğe abisinin/ablasının okuyabildiğini, yazabildiğini ve matematik işlemleri yapabildiğini, çünkü daha uzun süre okula gitmiş olduğunu ve bunu adım adım öğrendiğini anlatın. Küçüğe tüm bunları zamanla kendisinin de öğreneceğini söyleyin.
• Küçüğün ilgi alanlarını keşfedin. Küçük olan çocuğunuz tenisten hoşlanırken, büyük olan çocuğunuz basketboldan hoşlanabilir. Eğer küçük basketbol oynamak isterse, denemesi için onu teşvik edin.
• Çocuklarınızın iletişimini düzenleyin. Eğer büyük olan küçüğü eleştiriyor ve üzerinde baskı kurmaya çalışıyorsa, küçük olanı kendini savunması konusunda teşvik edin.
• Farklı aktivitelerde ilk kimin sırası olacağı konusunda bir takvim üzerinde kayıt tutun. Örneğin, akşam yemeğinde annenin yanında bugün kimin oturacağının sırası kime geldiyse bu kayıt kağıdından yararlanın. Bu tarz yöntemler kardeşler arası çatışmayı engeller ve her birinin şansı olduğuna dair güvence verir.
• Küçüğün başarılarını takdir edin. Küçük olanın da büyük olan kadar başarılarının takdir edildiğini bilmeye ve duymaya ihtiyacı vardır.
• Ailece sohbet ederken, küçüğün de aile sohbetine katıldığından emin olun. Küçüğe bir sonraki aile tatili hakkındaki düşüncelerini veya gün içerisinde neler yaptığını sorabilirsiniz.
• Büyük olan çocuğunuzla da konuşmayı ihmal etmeyin. “Bugüne kadar tüm dikkati ve sevgiyi üzerinde hissetmeye oldukça alıştın ve şimdi bunları kardeşinle paylaşmak zorundasın. Onu eleştirdiğinde, bence hala bir numara olduğunu bizlere göstermek istiyorsun ve bu onu çok incitiyor. Ailemizde kimseyi incitmiyoruz” diyebilirsiniz.
• Son olarak her ikisi için de yeteri kadar sevgi ve ilgi veriyor olduğumuzdan emin olmalıyız.