213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 230’uncu maddesinin 5’inci bendinde malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesinin ve taşıtta bulundurulmasının şart olduğu, ayrıca malın bir mükellefin birden çok işyerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de malı gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 229’uncu maddesinde faturanın tanımı yapılmış olup, aynı kanunun 231’inci maddesinin 5’inci bendinde de faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içerisinde düzenleneceği bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı belirtilmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 219’uncu maddesinde işlemlerin yasal defterlere kaydedilmesi ile ilgili muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şart olduğu, bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesinin caiz olmadığı ve günlük kasa, günlük perakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine günü gününe kaydedilmesi gerektiği belirtilmiştir.
SEVK İRSALİYESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
a) Sevk İrsaliyesi en az üç nüsha olarak düzenlenecek ve iki nüshası mutlaka emtiayı taşıyan taşıtta bulundurulacaktır. En az üç nüsha olarak düzenlenmeyen sevk irsaliyeleri hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
b) Mal sevkiyatında düzenlenmiş olan sevk irsaliyelerinin mutlaka taşıtta bulundurulması mecburi olduğundan, yapılan kontrollerde sevk irsaliyesinin taşıtta bulunmadığının tespiti halinde ceza uygulaması yönüne gidilecektir.
c) Düzenlenen sevk irsaliyesine sevk edilen malların cins ve miktarlarına ilişkin bilgiler satıcı tarafından eksik ve yanlış yazılmış ise ceza belgeyi düzenleyen satıcı adına düzenlenecektir.
d) İnşaat işi tüm malzemelerin şantiye inşaatına nakledilip işin tamamlanması ile gerçekleşeceğinden satıcı tarafından faturanın bu işin tamamlandığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde düzenlenmesi ve daha önce düzenlenen sevk irsaliyelerinin numaralarının sevk irsaliyesi üzerinde gösterilmesi gerekmektedir.
e) Sevk irsaliyesi düzenleme tarihi ile fiili sevk tarihi ayrı ayrı yer alacaktır.Düzenleme tarihi ile sevk tarihinin aynı gün olması halinde de bu tarihler ayrı ayrı kaydedilecektir. Tarihlerden biri yazılmazsa belge hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
f) Sevk irsaliyesinin merkezde bilgisayarla düzenlenmesi ve düzenleme tarihinden sonra emtianın sevk edilecek olması halinde, fiili sevk tarihi bu belge üzerinde elle yazılabilecektir.
g) Birden fazla irsaliyenin birleştirilerek tek bir fatura düzenlenmesi durumunda da düzenleme tarihleri ve numaralarının tümünün faturada yer alması halinde ayrıca sevk tarihinin yer almasına gerek bulunmamaktadır.
SEVK İRSALİYESİNDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER
1-Sevk irsaliyesi ibaresi,
2-Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdik mührü şekli,
3-Gönderilen malın cins ve miktarı,
4-İrsaliyeyi düzenleyen mükellefin; adı, soyadı ile varsa ticaret unvanı, iş adresi, vergi dairesi, vergi dairesi ve hesap numarası,
5-Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi varsa vergi dairesi ve hesap numarası,
6-Mükellefin diğer iş yerine veya satılmak üzere bir alıcıya (müşteriye)gönderdiği hallerde malın kime ve nereye gönderildiği,
7-Malın, taşıyana teslim tarihi ve müteselsil irsaliye numarası,
8-Düzenleyenin, malı alan ve teslim edenin imzaları.
UYGULAMA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda şirket yetkilileri tarafından sevk irsaliyeleri ve faturaların mevzuat hükümlerine uygun düzenlenip düzenlenmediği, faturalarda yedi günlük sürelere uyulup uyulmadığı konularında gerekli kontrollerin yapılması gerekmektedir.
CEZA UYGULAMASI
213 sayılı Vergi Usul Kanunu 353/1 maddesine göre elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227 nci ve 231 inci maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 290 Türk lirasından aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek toplam ceza 148.000 TL’dir.
Saygılarımla
Cenk Bartın
08.08.2019