İnternet üzerinden hakaret suçu ve cezası günümüzde sosyal medya ve internetin çok fazla kullanılması ile ortaya çıkmıştır. Kişilerin farketmeden suç işlemelerine sebebiyet verecek derecede bilinçsizce kullanımı günümüzde ciddi tazminat davalarına sebebiyet vermektedir.
Hakaret Suçu Nedir?
Bir kimsenin onur, şeref ve haysiyetine yönelik olan ve bu değerleri rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi hakaret suçu işlemiş olur. Hakaret suçu günümüzde çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Bir hareketle, sözlü veya yazılı şekilde gerçekleştirilebileceği gibi internet ortamında da hakaret suçunun işlenme durumlarına sıkça şahit olmaktayız.
Genel olarak hakaret suçuna bakmak için Farah Hukuk sitemizde yer alan Hakaret Davası Nasıl Açılır? adlı makalemizi okuyabilirsiniz.
Türk Ceza Kanununda: ‘’fiilin, mağduru muhatap alan
sesli
,
yazılı
veya
görüntülü
bir iletiyle işlenmesi halinde, ….’’
diye belirtilmiştir. Buradan anlaşıldığı üzere hakaret cezasını esas alırken yalnızca yüz yüze veya yazılı olarak değil internet ortamında da işlenebileceği açıktır. Hangi sosyal medya üzerinden olacağı değil, önemli olan husus kişiye yöneltilen hakaretin, şeref ve haysiyeti zedeleyecek bir hakaretin aktarılmış olmasıdır.
İnternette ve sosyal medyada hakaret suçu işlemek ile günlük hayatta sokakta hakaret suçu işlemek pek fark yoktur. Ancak sosyal medya ortamında dilediğimiz yerdeki birine istediğimiz zaman hakaret edilebildiği için suistimal ve kötü kullanıma açık bir alandır. İnternet sistemi üzerinden kayıtlı olunsun veyahut olunmasın istenen herkese sosyal medya üzerinden hakaret edilmesi mümkündür. Sosyal medya hesaplarından bir kişiye yöneltilmeyen genel olarak yazılan yazılar üste alınarak hakaret suçu teşkil etmezler. Burada önemli olan husus internet ortamında, belirli bir kişiye yöneltilmesi ve bu kişinin şeref ve haysiyetine yönelik bir saldırı olmasıdır.
Kişilerin ettiği hakaretler toplumun genelinde ‘’hakaret’’ olarak kabul edilen sözler veya davranışlar olabileceği gibi kişilere mahsus durumlar da ortaya çıkabilmektedir. Örneğin bir kişinin belirli bir engelinin bulunması ve bunun üzerinden lakap takılması kişinin adına hakaret niteliği taşımaktadır. Ya da zihinsel engelli bir kişiye ‘’kafan basmıyor’’ demekle sağlıklı bir kimseye bunu denmesi arasında bir fark bulunur. Bunun dışında Yargıtay’ımız bedduayı hakaret kapsamına almamış, aksi yönde kararlar vermiştir. Bu beddualar dini inanç teşkil eden sözlerdir. Örnek: -Allah Belanı Versin. demek Yargıtay’ımızca hakaret olarak kabul edilmemiştir.
Yukarıda belirttiğimiz şekillerde hakaret suçunun internet ortamına taşınmasıyla birlikte, internet üzerinden hakaret suçu işlenmiş olacaktır. Sosyal medya üzerinden edilen hakaretler failin belirlenmesiyle birlikte şikayet edilerek, savcı tarafından gerekli görülmesi halinde dava açılacaktır.
İnternette hangi sosyal medya ortamında olursa olsun bir kişinin şeref ve haysiyetine yönelik yapılan saldırılar hakaret suçu kapsamına girer. Burada sosyal medyada, atılacak bir ‘’tweet’’, yapılacak bir ‘’durum güncellemesi’’, yine atılacak bir ‘’story’’ farklılık göstermeyecektir. Sosyal medyada işlenenmiş olan hakaret suçunun yazı ile olmasının yanı sıra görsel veya sesli olarak da karşımıza çıkabilir. Burada her şekilde sosyal medayada hakaret suçu işlenebileceği belirtilmektedir. Bunu mahkeme imkanlar dahilinde tespit edip, karar verecek ve cezaya hükmedecektir.
Yukarıda ve sitemizde açıklandığı üzere internet-sosyal medya ortamında maruz kalınan hakaretlerde ceza kanunu kapsamında suç teşkil eder ve Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerine göre cezalandırılması söz konusudur. Hakarette hakimin re’sen dikkate alıp dava açması özellikle günümüz şartlarını da dikkate alacak olursak pek mümkün değildir. Bu sebepledir ki kişilerin böyle bir şeye maruz kalmaları halinde kendileri şikayet etmeleri gerekmektedir.
Başınıza sosyal medyada bu tarz bir hakaret durumu geçmesi halinde sitemizde iletişim bilgileri yer alan avukatlarımızla iletişime geçebilir ve gerekli işlemler için yardım alabilirsiniz.
İnternet ortamında, sosyal medyada bir kişinin şahsına yönelik yapılan her türlü şeref ve haysiyete saldırı hakaret suçu kapsamına girer. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyi şahit göstermesi gerekir. Ancak sosyal medyada işlenen hakaret suçunda böyle bir şart yoktur. Sosyal medyada kaydedilen hakaret suçlarının savcılığa bildirilmesi veya sosyal medyada tespit edilen bir hakaret suçunu savcılığın tespiti ile birlikte savcı kendiliğinde bu suç için inceleme başlatmak durumundadır. Failin hakaret suçu işlemesi halinde hakim burada 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilmesine hükmedebilir.
İnternette hakaret suçunun tespiti çokça karşılaşılan ve belirlenmesi güç bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde birçok internet sitesi ve sosyal medya adresleri açılması ile birlikte çok yaygın şekilde internet kullanılması ve bu kullanım sırasında kişilerin sahte ya da bilinen ifade ile fake hesap açarak sosyal medyada saldırıda bulunması ile birlikte hakaret suçu işleyenlerin tespiti güçleşmektedir. Ancak şikayet ile birlikte yetkili merciler ip adresi üzerinden kişilere ulaşabilmektedir. Ancak internette VPN, sahte kimlik kullanımı vb uygulamalarla kişiler bu durumunda önüne geçebilmektedirler.
Şayet kimlik bilgileri internet ortamında veya olayın yaşandığı sosyal medyada bulunan bir kişiden hakaret suçu alındıysa doğrudan savcılığa gidilerek bu kişiler hakkında suç duyurusunda bulunulabilir.
İnternet üzerinden veya sosyal medyada kimlik bilgileri belirli bir kişinin yapmış olduğu hakaret nedeniyle işleri bozulan kişi veya iç dünyasında bu saldırı nedeniyle yıkım yaşayan kişi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Bir kişinin başka bir kişiye hakaret etmesinin ardından kişinin itibarında oluşan zarar nedeniyle edilen hakaret ile işlerin bozulması arasında illiyet bağı bulunması halinde kişilerin oluşan bu zararı hakaret edenden yani failden talep etmesi mümkündür.
Bununla birlikte hakareti oluşturan haksız fiilin gerçekleşmesiyle oluşan kişinin iç dünyasındaki yıkımla birlikte kişi internet-sosyal medyada başına gelen bu durum için manevi tazminat davası talebinde bulunabilirler.
İnternet yolu ile veya sosyal medyada işlenen hakaret suçu internetin içerisinde bulunan insanların yorumuna, mesaj atmasına yani kısacası ulaşmasına imkan tanıyan herhangi bir sosyal medya yoluyla dahi oluşabilir. Burada hakaret suçunun whatsapp, twitter, instagram, gmail, hotmail, messenger, facebook ve benzeri internet uygulamalarının hangisinde olursa olsun, işlenmesi halinde Türk Ceza Kanununca yaptırımlar uygulanacaktır. Failin adı soyadı ve mümkün olduğu takdirde fotoğrafı, yerleşim yeri ve diğer iletişim bilgileri internet sitesinde ya da sosyal medyada olması halinde suçun fail unsurunun da gerçekleşmesiyle birlikte suç ortaya çıkacaktır.
İnternette-Sosyal medyadaişlenen suçlar bakımından da zaman aşımı süresi verilecek cezanın boyutuna göre Türk Ceza Kanununun 66.maddesinde yer alır. Buna göre: Kanunda başka türlü yazılmış olan hâller dışında kamu davası;
Geçmesiyle düşer.
e-) fıkrasından anlayacağımız üzre internette veya sosyal medyada işlenen hakaret suçları 8 yılın ardından zaman aşımı süresine uğrar ve dava süresi de düşmüş olur.
İnternette Hakaret Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Bilişim suçları çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak Türk Ceza Kanununda özel bir durum bulunmamaktadır. Dolayısıyla internette-sosyal medyada maruz kalınan hakaret suçlarında yetkili mahkeme bölgede bulunan Asliye Ceza Mahkemeleri olacaktır.