İş kazası işçilerin çalışma esnasında iş yerlerinde veya iş yerleri dışında karşılaştıkları planlı olmayan kazalara denir. Kaza işçi veya çalışma kaynaklı olarak gerçekleşebilir. Beklenmedik şekilde gerçekleşen kaza sonucunda işçinin yaralanması, ölmesi, uzvunu kaybetmesi ve çalışamayacak duruma gelmesi mümkün olur.
İş kazasının tanımı ve kazanın zararları İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda belirtilmiştir. Buna göre yaşanan kazanın iş kazası olarak ifade edilebilmesi için unsurların var olması gerekir. Bu unsurlar işçinin sigortalı çalışması, kazanın bir nedenle yaşanması, işçinin kaza etkisiyle (ruhsal/bedensel) zarar görmüş olmasıdır.
İçindekiler
Çalışma hayatında yaşanan kazaların iş kazası olarak sayılması için SSGSS Kanunu’nun 13.maddesinde belirtilen özelliklerin taşınması gerekir. Kaza işyerinde (sigortalı çalışılan), işveren emriyle gönderilen yerde, işyeri aracıyla yolculuk esnasında ve işveren isteği ile iş yapıldığı esnada yaşanırsa iş kazasından söz edilir. Bunun dışında emziren bir annenin süt izninde kazaya karışması iş kazasının varlığını ortaya koyar.
İşçilerin maruz kaldığı ve yaygın görülen iş kazası örnekleri ise şunlardır;
Bu kazalar sigortalı işçi tarafından yaşanan kazalardır. Bu nedenle kazanın yükümlülüklerinin işveren ve SGK tarafından karşılanması gerekir.
Sosyal Güvenlik Kurumu’na çalışanların yaşadığı iş kazası bildirim süresi 3 gün olarak belirlenmiştir. Kazanın yaşandığı günü takip eden 3 iş gününün içinde bildirimin yapılması gerekir.
SGK’ya bildirimi yapması gereken kişiler işverenlerdir. İşveren süre içinde bildirimi yapmak zorundadır. Bildirimi yapmadığı takdirde cezai işlem uygulanır. Bu işlem idari para cezası olur. Ayrıca işveren tarafından SGK’ya kazayla ilgili bildirim yapılmadığı sürece kaza geçiren işçinin alması gereken geçici iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edilir.
Sigortalı işçinin kaza geçirdiği durumlarda iş kazası bildirimi yapılmadığı durumlar vardır. İşveren bu yönde çalışma yapmadığında sigortalı işçi SGK’dan haklarını alamayarak mağdur duruma düşer. Bu nedenle de iş kazasının mutlaka bildirilmesi gerekir.
Kazanın 3 gün içinde bildirilmediği durumlarda işçinin şikayette bulunması mümkündür. İşçi tarafından işverene karşı yapılacak şikayetin süresi 6 aydır. Kazanın olduğu tarihi takip eden 6 ay içinde işçinin şikayet etmesi gerekir.
Şikayetin bu süre içinde yapılmaması durumunda ise hak düşer. Bu tarihten sonra işçinin işveren ve SGK üzerinden haklarını araması ve hakkını alması mümkün olmaz. Kaza geçiren işçinin iş kazası tazminat hakkı vardır. Bu kazanmak için işverene tazminat davası açması mümkündür.
İşveren tarafından iş kazası bildirimi SGK’ya yapılır. Bildirimin yapılması için işverenin kullanabileceği 3 yol vardır.
Bu bildirim yolları;
Tercih edilen 3 yolda da doldurulan iş kazası bildirim formu aynıdır. Doldurulan formda iş yeri bilgileri ve sigortalı bilgileri bulunur. İş yeri bilgilerini; iş yeri no, iş yerinin bulunduğu il, vergi dairesi no, kaza günü vardiya başlangıç-bitiş saati, işyeri adresi, işyeri unvanı ve telefonudur.
Sigortalı bilgileri ise; tc no, ad-soyad, sicil no, doğum tarihi, medeni hali, uyruğu, son işe giriş tarihi, öğrenim durumu-mesleği-görevi, ücretli izin sayısı, prim ödeme durumu ve iletişim bilgileridir.
İşverenlerin sigortalı işçilerinin yaşamış olduğu iş kazası bildirimlerini yapması gereken 2 yer vardır. Bunlar SGK ve kolluk kuvvetleridir. Kazanın olduğu an itibariyle kolluk kuvvetlerine hemen bildirimin yapılması gerekir.
SGK bildiriminin süresi ise 3 iş günüdür. Bu süre kazanın olduğu tarihten itibaren başlar. Araya hafta sonu girdiği durumlarda hafta içi günler dahil edilerek bildirimin yapılması sağlanır.
Kaza işverenin bulunmadığı bir yerde gerçekleşmiş ve hemen haber alınamamışsa bildirim için süre haberin alınması itibariyle başlar. Böylelikle 3 iş günü sınırı geçilmemiş olur.
Tarım işçisi çalıştıran kişilerin SGK’ya bildirim süresi ise 2 gün olarak belirlenmiştir. Tarımda yaşanan kazalarda 2 iş günü içinde bildirim zorunludur.
İşverenlerin dışında işçilerin de bildirim yapması gerekir. İşçi tarafından bildirim yapılma süresi yine 3 iş günüdür. İşçi bu süre içerisinde SGK’ya bildirimde bulunmak zorundadır.
İş kazası bildirimlerinin doğrudan yapılacağı durumlarda hafta sonlarında yapılması mümkün değildir. Bu nedenle hafta içini beklemek ve mesai saatlerinde bildirimi yapmak gerekir.
Kaza geçiren işçiler için iş kazası tutanağı tutulması gerekir. Bu tutanak doğru şekilde hazırlanarak SGK’ya bildirilir.
Hazırlanan tutanak sayesinde yaşanan iş kazasının değerlendirilmesi ve incelenmesi sağlanmış olur. Kaza için tutanak hazırlanmadığı durumlarda tutanak tutmakla görevli olan kişilere idari para cezası verilir.
SGK’ya bildirilmesi gereken iş kazası tutanağı işveren tarafından tutulur. Bu tutanağın tutulması kanun tarafından işveren için mecburi kılınmıştır. Kazayı takiben tutanağın hazırlanarak kuruma bildirilmesi şarttır.
İşverenin tarafından hazırlanması gereken tutanakta yer alması gereken bilgiler şunlardır;
Bu tutanak kazanın olduğu gün hazırlanarak SGK’ya bildiri yapılır. İşveren tutanak hazırlamamışsa işçi kaza geçirdiğini kanıtlamak için hastaneye giderek rapor alır Böylece iş kazasının olduğunu ve zararının bulunduğunu kanıtlamış olur.
İş kazalarında bildirim yapılmadığı durumlarda işverene ceza verilir. Bu cezanın tutarı işyeri sınıfına ve çalışan işçi sayısına bağlı olarak farklılık gösterir.
Buna göre ceza tutarları;
İdari para cezası ödemesine karar verilen işverenler ödemelerini SGK anlaşmalı olan bankalar aracılığıyla ödeyebilirler. Bunun dışında PTT aracılığıyla SGK hesabına ödeme yapmaları da mümkündür.
İş kazaları herhangi bir iş yerinde çalışan kişilerin maruz kalabilecekleri kazalardandır. Bu kazalara bağlı olarak işçilerin yaralanmaları, ölmeleri, uzuvlarını kaybetmeleri ve psikolojik açıdan zarar görmeleri mümkündür. Kaza gerçekleştiğinde işverenlerin yerine getirmesi gereken yükümlülükler ortaya çıkar. Bunlar kazayla ilgili tutanak hazırlamak ve bildirim yapmaktır. Bildirim yapmadıkları durumlarda ise haklarında idari işlem başlatılarak para cezası alırlar.
Sinaneroglu.av.tr iş kazalarında işçi ve işverenin yanında olur. Kaza tutanağının hazırlanması ve bildirim işleriyle ilgili yol gösterir. Ayrıca işçiler tarafından açılabilecek tazminat davalarını yürütür. Böylelikle yaptığı iş nedeniyle kayıp yaşayan işçilerin hayat standartlarının daha iyi olması için davanın kazanılmasına çalışır.
İş kazaları ve kaza sonrası işlenecek prosedürde sıkıntı yaşıyorsanız sinaneroglu.av.tr bürosuna ulaşmalısınız. Sizler için en doğru ve en uygun hizmeti alarak kaza mağduriyetinden kurtulabilirsiniz.