İş Kazası Nedeniyle Tazminat; bir işyerinde çalışan kişinin ölümlü veya yaralanmalı iş kazası sonucu işverenden kendisinin veya yakınlarının talep edebildiği tazminat türüdür. İş kazası sonucu tazminat davası açacak kişilerin, maddi veya manevi tazminat talep edebilmeleri mümkün olup,ayrıca her iki tazminat türünü de talep edebilmektedirler.
İş kazası tazminatı, işçinin ölümlü veya yaralanmalı iş kazası geçirmesi sonrası, asıl işverenden veya alt işverenden talep edebileceği maddi ve manevi tazminatları ifade eder. Bu bağlamda iş kazası geçiren işçinin veya işçinin ölümü halinde yakınlarının iş kazası nedeniyle tazminat davası açmaları gerekir. Tazminat davası açmak isteyen kişiler açısından öncelikle kazanın iş kazası olup olmadığının bilinmesi gerekir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ‘nun 13. maddesinde iş kazası düzenlenmiştir. Buna göre iş kazası;
Meydana gelen ve işçinin hemen veyahut sonradan, bedenen ya da ruhen özre uğramasıyla sonuçlanan kazalardır.
İş kazası sonucu tazminat alma süreci karmaşık bir süreç olup bu süreçte adil bir yargılama yapılabilmesi için öncelikle, kazanın iş kazası olup olmadığının tespit edilmesi, ardından iş kazasında sorumlular ve kusurluların belirlenmesi gerekir. Bu süreçte iş kazasından kaynaklı olarak sorumlu kişilere ceza davası açılır. Örneğin inşaat işçisinin iş kazası nedeniyle ölmesi durumunda sorumlulara taksirle öldürme suçu kapsamında ceza davası açılır.
İş kazası meydana geldiğinde gerekli prosedürlerin doğru bir şekilde yerine getirilmesi gerekir. Bu prosedürlerin yerine getirilmediği durumlarda işçi ve işveren açısından kusur oranlarının belirlenmesi noktasında sakatlıklar doğabilmektedir. İş kazası gerçekleştiğinde yapılması gerekenler;
İş kazalarında bu işlemler yerine getirilmelidir. Aksi durumda bu işlemleri yapması gereken sorumlular hakkında soruşturma yürütülür.
İş kazası meydana geldiğinde işveren, kolluk kuvvetlerine gerekli bildirimi yapmak zorundadır. İş kazasının olduğu yerin bağlı olduğu kolluk kuvveti, polis olabileceği gibi jandarma da olabilmektedir. Gerekli bildirimin yapılmasından sonra ilgili kolluk kuvveti gerekli soruşturmayı yürütmekte ve neticesinde kovuşturma aşaması yani ceza davası açılır. Ölümlü iş kazalarında soruşturma cumhuriyet savcısı tarafından yürütülmektedir. Eğer ölümlü iş kazasında sorumlulara kusur atfedilmiş ise TCK ilgili hükümlerince ceza davası açılır. Bu süreçte örneğin taksirle ölüme neden olma sebebiyle kusurlu kişiler sanık olarak yargılanır.
Ölümlü veya yaralanmalı iş kazası tazminat davası sorumlulardan mağduriyetin giderilmesi yönünde tazminat talep edilebilmesine olanak sağlar. İş kazaları yaralanmalı olabileceği gibi ölümlü iş kazası da olabilir. Bu süreçte yaralanmalı iş kazalarında maddi ve manevi tazminat talep edilebilmektedir. Ölümlü iş kazalarında ise, manevi tazminat talep edilebilirken, bunun yanı sıra destekten yoksun kalma tazminatı da talep edilebilir.
İşçinin iş kazası sonucu bedenen veya ruhen zarara uğraması neticesinde maddi tazminat talep etmesi mümkündür. Buna göre işçinin iş kazası nedeniyle maddi tazminat talep edebileceği durumlar farklılık göstermektedir. Örneğin ölümlü iş kazası nedeniyle maddi tazminat; cenaze giderleri, işçinin ölmeden önce hastane ve tedavi giderleri, çalışma gücünden yoksun kalınması veya azalmasından kaynaklı kayıplar ve ölüm sonrası yakınlarının destekten yoksun kalması ile ilgili talep edilebilir. Aynı şekilde yaralanmalı iş kazalarında da maddi tazminat talep edilebilecek hususlar; tedavi masrafları, çalışmadığı süreye ilişkin kazanç kayıpları, çalışma gücünden yoksun kalınması veya azalması durumunda maddi kayıplar… gibi maddi zararlar talep edilebilir.
İş kazası sebebiyle maddi tazminat, işveren aleyhine açılacak dava ile talep edilebilmektedir. Bu bağlamda maddi zarara uğrayan işçi (işçinin vefat etmesi durumunda yakınları) işverene açacakları tazminat davası ile, maddi kayıplarının telafisini talep edebilirler.
İş kazalarında manevi tazminat, kaza sonrası manevi anlamda zarara uğrayan, kaza sebebiyle çekilen üzüntü ve kederin telafisini amaçlar. Örneğin yaralanmalı iş kazasında uzuv kaybına uğrayan bir işçinin bu durumdan ötürü yaşadığı üzüntü ve keder neticesinde manevi tazminat talep etmesi mümkündür. Ya da ölümlü iş kazası nedeniyle manevi anlamda işçinin yakınlarının yaşadığı üzüntü ve kederin telafisi için manevi tazminat talep edilmesi mümkündür. İş kazası sonucu manevi tazminat alınabilmesinin belirli şartları vardır. Buna göre haksız fiil nedeniyle iş kazasına uğrayan işçinin cismani bir zararının olması gerekir. Yaralanmalı iş kazalarında manevi tazminatı işçi talep edebilirken, ölümlü iş kazalarında işçinin mirasçıları olan eşi ve çocukları manevi tazminat talep edebilirler.
Destekten yoksun kalma tazminatı ile ilgili yazımızda ayrıntılı olarak belirtmiştik. İş kazalarında destekten yoksun kalan aile fertleri işçinin ölümü ile birlikte açacakları tazminat davası sayesinde bu tazminat türünden yararlanabilirler. Destekten yoksun kalma tazminatının amacı, işçinin sağlığında baktığı ve geçimini üstlendiği kişilerin, iş kazası sonrası işçinin vefat etmesiyle bu destekten yoksun kalmalarını telafi etmektir. İsminden de anlaşılacağı üzere iş kazası nedeniyle vefat eden işçinin, sağlığında maddi destek sağladığı kişiler, işçinin ölümüyle birlikte bu destekten mahrum kalmaktadırlar. Bu noktada Türk hukuk sistemi, ölen işçinin yakınlarının bu mağduriyetinin giderilmesi noktasında, ölümlü iş kazalarında destekten yoksun kalma tazminatı talep edilebilmesini mümkün kılmıştır. Destekten yoksun kalma tazminatı hakkında hesaplanması, şartları, kimlerin yararlanabileceği, davanın nasıl açılacağı gibi ayrıntılı bilgiyi “destekten yoksun kalma tazminatı” yazımızda edinebilirsiniz.
Yaralanmalı iş kazalarında işçi, haksız fiil neticesinde mağduriyet yaşamış ise, tazminat davası açarak bu mağduriyetinin gideirlmesini talep edebilir. Yaralanmalı iş kazaları geçiçi iş göremezlik gibi bir sonuç ortaya çıkarabileceği gibi, sürekli iş gücünde kayba da neden olabilir. Örneğin iş kazası sonucu parmak kaybı veya uzuv kaybı gibi bir durum söz konusu olabilir. Bu gibi durumlarda yaralanan işçi, iş gücü kaybına uğrar. Neticede bu durum maddi bir zarar anlamına gelebileceği gibi cismani zarar sebebiyle manevi bir takım sonuçlar da doğurur. Yaralanmalı iş kazası tazminat davası açılarak mağduriyetin giderilmesi yönünde hukuki adımlar atılabilir. İşçi açısından bu süreçte hukuki bilgi ve deneyim önemlidir. Zira kimi durumlarda işçinin bilgisizliğinden dolayı, hak kaybı yaşanabilmektedir.
İş kazasının ölümlü olduğu durumlarda vefat eden işçinin mirasçıları tazminat davası açma hakkına sahiptirler. İşçinin vefatı, bir takım maddi ve manevi zararın ortaya çıkmasına sebep olur. Bu süreçte işçi yakınları yaşadıkları üzüntü ve keder sebebiyle manevi tazminat talep edebilirler. Diğer yandan işçinin sağlığında maddi destek sağladığı ailesi, işçinin vefatıyla birlikte bu maddi destekten mahrum kalmaktadır. Maddi anlamda zarara uğrayan işçi yakınları ölümlü iş kazası nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler.
İş kazası tazminat hesaplama işlemi yapılırken bir çok farklı kriter göz önünde bulundurulur. İşçinin yaşı, aylık geliri, aktif ve pasif çalışma süreleri, ortalama ömür… gibi bir çok değer tazminat hesaplama işlemi yapılırken dikkate alınmaktadır. Buna göre iş kazası tazminat hesaplaması yapılırken,
Gibi kalemler hesaplanarak iş kazası nedeniyle tazminat miktarı belirlenmektedir. İş kazası tazminat hesaplaması oldukça karmaşık olmakla birlikte bu süreçte hak kaybı yaşanmaması adına ayrıntılı bilgi için bizimle iletişim e geçebilirsiniz.
İş kazalarında maddi ve manevi olarak zarara uğrayan işçi ve yakınlarının, bu zararı telafi edebilmeleri adına hukuki süreci doğru yürütebilmeleri gerekir. Adil bir yargılama yapılabilmesi için bu süreçte hukuki prosedürlerin etkili bir şekilde yerine getirilmesi önemlidir. Çoğu zaman işçi ve yakınları açısından bu dönem zor bir süreç olmaktadır. İş kazası avukatı ile dava sürecinin yürütülmesi, maddi ve manevi olarak yaşanabilecek hak kayıplarını önleyeceğinden bu süreçte mutlaka uzman bir avukat tarafından destek alınması önerilir.
İş Kazası nedeniyle tazminat davası, kazanın gerçekleştiği yerde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesinde açılabileceği gibi, işçinin ikamet ettiği yerde mahkemesinde de açılabilmektedir.
İş kazalarında tazminat davası açmak için zamanaşımı süresi 10 yıl olmaktadır. Fakat bu süreçte bir ceza davası açılmış ve açılan ceza davasının zaman aşımı süresi daha fazla ise, tazminat davası açma süresi ceza davasının zamanaşımı kadar olmaktadır.
İş Kazası sonrası tazminat alınabilmesi için belirli şartların varlığı aranır. Buna göre hukuka aykırı bir fiil neticesinde zarara uğrayan işçi kusur oranları belirlendikten sonra tazminat talep edebilmektedir.
Yaralanmalı iş kazalarında tazminatı işçi talep ederken, ölümlü iş kazalarında mirasçılar maddi ve manevi tazminat talep edebilirler.
Taşeron işçinin iş kazası geçirmesi durumunda, iş kazası nedeniyle tazminat talep etmesi durumunda, asıl işveren ya da alt iş verenden bu tazminatı talep edebilmektedir.