İşçi Avukatı İşçi alacakları, 4857 Sayılı İş Kanunu ’muzda düzenlenmiş olup, işçinin, iş sözleşmesinin sona ermesi sonucunda ortaya çıkan bazı hak ve alacakları olarak tanımlanmaktadır..
İş Mahkemesi İşçi Alacağı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi hükümlerine göre işçinin haklı nedenle işten çıkması halinde işverenin tazminat ödemesi gerekmektedir. İşçi alacaklarının tazmini için 1 Ocak 2018 tarihi itibariyle işçi alacakları ve tazminat davaları için zorunlu arabuluculuk şartı getirilmiştir. Mevzuata göre başvurucu taraf öncelikle arabulucuya başvurusunu yapacak, arabuluculuk müessesinde tarafların uzlaşamaması halinde başvurucu iş davasını açacaktır. Sonuç olarak arabuluculuk, iş davasının açılmasının ön koşulu haline getirilmiştir.
İşçi alacaklarının bir kısmı feshe bağlı alacaklar olup iş akdinin son bulmasıyla talep edilebilir kalemlerdir. İşçi alacaklarının bir kısmı ise feshe bağlı olmayıp, iş akdi feshedilmiş olsun veya olmasın işçinin hak kazandığı zaman talep edebileceği alacak kalemleridir.
· Kıdem tazminatı,
· ihbar tazminatı,
· yıllık izin ücreti alacağı,
· kötü niyet tazminatı vs.
Feshe bağlı olmayan işçi alacakları
· Ücret,
· fazla mesai ücreti,
· ulusal bayram ve genel tatili ücret alacağı,
· hafta tatili ücret alacağı vs.
İşçinin, iş güvenliği hükümlerinin kapsamına girebilmesi için;
· İşyerinde toplam 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olması ve
· İşçinin en az altı aydır o işyerinde çalışıyor olması gerekir.
İşçi, iş güvenliği kapsamına giriyorsa öncelikle işe iade davası açma hakkına sahip olur. İşe iade davası, işçi işten çıkarıldıktan sonra otuz gün içinde açılmalıdır.
İş sözleşmesi haklı bir neden olmaksızın işveren tarafından feshedilen yahut haklı bir nedene dayanmak sureti ile iş sözleşmesini tek taraflı fesheden işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İş akdinin iş veren tarafından ihbar süresi kullandırılmadan feshedilen işçiler kıdem tazminatına ek olarak ayrıca ihbar tazminatını da almaya hak kazanacaklardır.
Ayrıca haklı ve geçerli bir neden göstermeden işten çıkarılan işçiler, eğer iş güvencesine sahiplerse işe iade davası açarak işe geri dönebilirler. Mahkemenin işe iade kararını tatbik etmeyen işveren, işe başlatmama ve işçinin boşta geçen süresi için tazminat ödemekle yükümlü olacaktır.
Önceden haber vermeden ve haksız olarak işten çıkarılan işçi, ihbar tazminatı almaya hak kazanır.
İstifa eden işçi, ihbar süresine uymadan işten çıkarsa, işverene ihbar tazminatı öder.
Çalışma sürelerine göre yasal bildirim süreleri şu şekildedir:
Bir işçi bir haftada 45 saatin üzerinde çalışıyorsa bu durum fazla mesai kapsamına girer. Fazla mesai için, normal ücretin yüzde elli fazlası işçiye ödenir.
İşçi ücretleri ayda bir kez ödenir. 20 günden fazla maaş alamayan işçi, edimini ifa etmekten kaçınabilir ya da iş sözleşmesini haklı sebeple feshederek kıdem tazminatı ve ödenmeyen ücretlerini talep edebilir.
Ulusal bayramlar, kurban ve ramazan bayramları, resmi tatiller gibi genel bayramlarda işçi iş görme borcunu yerine getirmese de işçiye tam ücret ödenir.
Her çalışan mola hakkına sahiptir. 4 saat ya da daha kısa süreli işlerde 15 dakika, 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar süreli işlerde yarım saat, 7,5 saatten fazla süreli işlerde 1 saat mola verilir.
Kadın işçilere 1 buçuk yaşından küçük çocuklarını emzirmek içinde günde 1 buçuk saat süt izni verilir. Bu süre de çalışma süresinden sayılır ve işçiye tam ücret ödenir.
İşçi, deneme süresi dahil en az 1 yıl süredir aynı iş yerinde çalışıyorsa yıllık izin hakkına sahip olur. Yıllık izin hakkından vazgeçemez. Ama yıllık izin kullanmadan istifa eder ya da işten çıkarılırsa yıllık izinlerine ait ücretlerini alabilir.
İşçinin Kıdem tazminatı hesaplamasında son brüt ücreti (giydirilmiş ücreti) esas alınır. İşçinin son brüt ücretine, yol yardımı, yemek yardımı, prim vs. gibi düzenlilik arz eden sosyal yardım ve benzere ücretlerin eklenmesiyle giydirilmiş ücret elde edilir ve bu ücret kıdem tazminatı hesaplamasında esas alınır.
Bu konu hakkında benze makaleler için tıklayın