İşe iade davası ve şartları iş kanunumuz çerçevesinde işçinin ve iş verenin belirli şartlar dahilinde kullanmaya hak kazandıkları ayrıca şartların oluşmaması durumunda dava şartı eksikliği olarak değerlendirilerek davanın reddi ile sonuçlanabilen bir dava türüdür.
İşe İade Nedir?
İş akdi, haksız fesih sebebiyle sonlandırılan işçinin tekrar işe alınmasına işe iade denir. Haklı ve geçerli bir sebep olmadan yapılan fesihler haksız fesihtir. İşe iade için işe iade davası açılmalıdır.
İşe İade Davasını Kimler Açabilir?
En az 30 işçinin bulunduğu yerde 6 aydan fazla süredir ve belirsiz süreli sözleşme ile çalışan işçiler önce arabulucuya başvurup buradan sonuç alamamış olma şartıyla işe iade davası açabilir. Aynı işverenin farklı bir işletmesine gönderildiği zaman 6 aylık süre baştan başlamaz, önceki çalışma süresine eklenir. Yine aynı işverenin tek bir işletmesinde 30 işçi şartı aranmaz, tüm işletmelerinin toplamında 30 işçi bulunması yeterlidir. Bu şartlar sağlandıktan sonra iş akdi feshedilen işçi önce arabulucuya gidip buradan sonuç alamaması durumunda işe iade davası açabilir.
İşe İade Davasını Kimler Açamaz?
Belirli süreli sözleşme ile çalışan işçiler işe iade davası açamaz. İstifa eden, iş akdini kendisi fesheden işçiler de işe iade davası açamaz.
İş akdinin feshedilmesi haklı ve geçerli bir sebebe dayanıyorsa işe iade davası şartları oluşmamış demektir.
Bu durumlar dışında bazı sıfatlara sahip olan işçiler de işe iade davası açamaz. Bunlar; tüm işyerini idare eden işveren vekilleri ve işveren vekili yardımcıları ile işçileri işe almada ve çıkarmada yetkili olan işçilerdir. Bu sıfatla çalışanlar işe iade davası açamaz.
Yeni İş Mahkemeleri Kanunu’nda işe iade davasında arabuluculuk zorunlu hale getirilmiştir. Yani haksız fesihten sonra arabulucuya gitmeyen işçiler işe iade davası açamaz.
İşe iade davası açmadan önce iş akdi haksız bir sebeple feshedilen ve gerekli şartları yerine getiren işçiler tarafından öncelikle arabulucuya başvurulmalıdır. Arabulucudan sonuç alınamadığı takdirde işe iade davası İş Mahkemeleri’ne verilecek dilekçe ile açılır. İşe iade davasının hatasız şekilde açılması ve ilerletilmesi açısından işe iade davasını açma aşamasında bir avukata vekalet vermek önemlidir. Bu sayede işe iade davasının olumlu sonuçlanma ihtimali artmaktadır.
İşe İade Davası Şartları Nelerdir?
İşe İade Davasında Tazminat
İşe iade davasında çeşitli tazminat hakları doğar. Şartları sağlayan işçiler işe iade davası esnasında bu tazminatları da isteyebilir. Çeşitli durumlarda çeşitli tazminat hakları doğduğu ve hesaplaması teknik bir iş olduğu için işe iade davasında tazminat taleplerinin avukat aracılığıyla yapılması daha doğru olacaktır.
Boşta geçen süre için işçilerin ücretin tazminatını talep hakkı vardır. Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.
İşe iade davası sonucunda işe iadesine mahkemece karar verilmiş olan işçiyi işe almayan işveren işe başlatmama tazminatı öder. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
İşçi kıdem tazminatını alacaksa kıdem tazminatı boşta geçen 4 aylık süre de sanki işçi orada çalışmış gibi normal süresine eklenerek yeniden hesaplanır.
İşe İade Davası Ne Zaman Açılır?
İşe iade davası açmadan önce bir sebep bulunmaksızın ya da haksız bir sebep ile iş sözleşmesinin feshedildiğini iddia eden işçi fesihten itibaren 1 ay içinde arabulucuya işe iade talebini iletmelidir. Arabulucu aşamasında sorun çözülemediği takdirde son tutanakların düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde İş Mahkemeleri’nde işe iade davası açmalıdır.
İşe iade davası kabul edilebilir, reddedilebilir veya dava konusuz kalabilir. Bu 3 halde de işçi açısından da işveren açısından da farklı sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
İşe iade davası kabul edilirse, işverenin haksız sebebe dayanan ya da hiçbir sebebe dayanmayan feshi geçersiz sayılır. Mahkeme işe iade davasını kabul ettiğinde işe iade kararı verir. Bu karar kesinleştikten sonra 10 gün içinde işçi işverene yazılı olarak başvurmalıdır. Başvuru sonucunda işveren 30 gün içinde işçiyi yeniden işe alabilir ya da yasal tazminatlarını ödeyip işe başlatmayabilir. İşe başlatmadığı halde boşta geçen süre ve işe başlatmama tazminatlarını ödeyecektir.
İşe iade davası reddedilirse, işçi yargılama masraflarını ve karşı tarafın avukatının yasal vekalet ücretini ödemekle sorumludur. İşe iade davası reddedilse dahi işçi yasal hakkı olan kıdem ve ihbar tazminatını talep edebilir.
İşe iade davasının konusuz kalması, işçinin İşe iade davasından feragat etmesi ve işveren tarafından işe alınması sonuçlarında ortaya çıkabilir. İşçi İşe iade davası sırasında işveren tarafından işe alınırsa boşta geçen süresi için tazminatını talep etmeye devam edebilir.
Taşeron İşçilerde İşe İade Davası
Taşeron işçiler işe iade davasını asıl işveren ile alt işverene birlikte açabilir. İşe iade kararı verilirse bu karardan alt işveren sorumlu olur. İşe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre için ödenecek olan tazminattaise hem alt işveren hem asıl işveren sorumludur.
İşe İade Davasında İspat Yükümlülüğü Kimdedir?
İşe iade davasında ispat yükümlülüğü işverendedir. İşveren feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispatlayamazsa işe iade davasını kaybeder.
İşe İade Davasında Zamanaşımı Süresi
İşçi fesihten itibaren bir ay içerisinde arabulucuya başvurmalıdır. Arabulucuda sonuçlanmayan uyuşmazlıklar için arabulucuda düzenlenen son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde işe iade davası açmalıdır.
İşe İade Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkemeler
İşe iade davasında görevli mahkemeler İş Mahkemeleri’dir. İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde İşe iade davası Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde görülür. Yetkili mahkeme ise davalı işyerinin bağlı bulunduğu yer mahkemesi ile davalının çalıştığı yerdeki yer mahkemesidir.
İşe İade Davasını Kazanan İşçi İşe Başlamazsa Ne Olur?
İşçi işe iade davasından çıkan işe iade kararına rağmen işe başvurmaz ya da işverenin çağrısına rağmen işe başlamazsa kıdem ve ihbar tazminatı dışındaki haklarını kaybeder. Boşta geçen süre için alacağı ücretinin tazminatını ve işe başlatmama tazminatını isteyemez. Fesih geçerli bir fesih kabul edilir.
İşveren işe iade davasını kazanan işçiyi işe almak zorunda değildir. İşveren bu durumda boşta geçen süre için tazminatı, işe başlatmama tazminatını ve fesih esnasında ödemediyse kıdem ve ihbar tazminatını ödemekle sorumlu olur.