Kalıp tasarım çalışmaları, oldukça eski dönemlerden günümüze kadar geçen süre içerisinde ciddi anlamda popüler. Ve gelişim göstermeyi başarmış olan konular arasında kendine yer buluyor. Kalıplar, genel olarak oldukça eski dönemlerden günümüze kadar geçen süre içerisinde kullanıldu. Ve birbirinden farklı sektörlerin içerisinde sıklıkla kullanılmakta olan ürünler olarak biliniyor. Kalıp konusunda yapılmakta olan araştırmalar sonucunda da görülebileceği üzere insanlar aslında ilk zamanlardan itibaren kalıp olarak isimlendirilmiş ürünlerin farkında olmuş ve bu konuda çalışmalar yapmıştır. Tunç Devri ve Demir Devri olarak da adlandırılmış tarih öncesi dönemlerde dahi taşlardan oyulmuş olan kalıpların yanı sıra birtakım basit biçimlendirme araçlarının kullanılmış olduğu da araştırmalar sonucunda ortaya çıkartılmıştır.
Ortaya çıkmakta olan bu farklı alternatiflerin ön plana çıkmaya başlaması ile beraber de kalıp tasarım işlemleri konusunda deneyim sahibi olan isimler, istenilen sonuçların elde edilmesini sağlamaktadır. Alanında yeteri kadar uzman isimler, firmaların kalıp tasarımı ile alakalı isteklerini net olarak elde edecek ve daha sonrasında da bu isteklerin yerine getirilmesi konusunda gerekli olan adımların atılması sağlanacaktır. Kalıp tasarımı ile alakalı düşünülenlerin aksine bu çalışmalar bir kere de yapılarak sonuçlandırılan bir işlem değildir. Öncelikli olarak verilen bilgiler ışığında ön hazırlıkları yapılacak olan tasarım işlemleri, üzerinde gerçekleştirilecek revizyon ve yenileme çalışmaları ile beraber firmalar tarafından tam olarak istenilen tasarımın ortaya çıkması da sağlanmış olmaktadır. Kaliteli bir kalıp tasarım çalışmasının yapılabilmesi adına dikkat edilecek olan konuların başında şüphesiz ki iletişim gelmektedir.
Kalıplar ile alakalı fonksiyonların öneminin tam olarak anlaşılması önemlidir. Ve kalıp tasarımı konusunun üzerinde durulması ise endüstri devriminin ortaya çıkması ile beraber meydana gelmiştir. Özellikle de teknolojinin gelişmeye başlaması ve bununla beraber de seri üretim kavramının ortaya çıkması söz konusu oldu. Bununla da beraber artık kalıpların önemi ciddi anlamda artmış ve kalıp makinelerinin kullanılmaya başlanmıştır. Çeşitli malzemeleri tanımlanmış olan sınırların içerisinde arzu edildiği biçimde ve şekilde olmuştur. Ve insan gücünden mümkün olduğu kadar tasarruf edilerek üretimin yapılmasını sağlamakta olan araçlar kalıp olarak tanımlanmaktadır. Günümüzün gelişmiş olan teknolojisi ile beraber üretilen makineler ile beraber kalıp üretimi, seri ve malzeme israfının mümkün olan en az düzeylerde olacağı şekilde meydana gelmektedir.
Seri üretiminin gerçekleştirileceği bir kalıp tasarım çalışması ile beraber ortaya çıkacak olan sonuçlar tam anlamıyla istekleri yerine getirecek ve üretim çalışmalarının oldukça hızlı bir şekilde yapılmasını da sağlamış olacaktır. Kalıp tasarımı çalışmaları ile ortaya koyulacak olan kalıpların insanlara sunmakta olduğu en büyük avantajların başında seri üretim işlemini oldukça kolay bir hale getirmesidir. Kalıbın başarılı şekilde hazırlanması ve daha sonrasında da kullanılmaya başlanması ile beraber bu kalıplardan istenilen sayıda ürünün elde edilmesi de mümkün hale gelmiş olacaktır. Aynı zamanda kalıp kullanılması ile beraber üretim esnasında iş başına düşecek olan insan gücünde de gözle görülür bir azalım ortaya çıkacaktır.
Özellikle de teknolojik makinelerin ortaya çıkmaya başlaması ile beraber plastik tasarıma duyulan ilgi artmıştır. Ve artık plastik kalıp tasarım ankara yapıldıktan sonra üretimi otomatik bir şekilde, herhangi bir sorun ortaya çıkmadan yapılabilmektedir. Aynı zamanda doğru şekilde kalıplanmış olan parçaların üretim oranları da son derece yüksektir. Kalıp tasarımı esnasında gerekli olan detayların her birinin üzerinde özenle durulması ile beraber kalıplanmış olan parçaların yeniden işlenmesi gibi bir durum da söz konusu olmayacaktır. Üretim esnasında firmaların yaşadıkları sorunların başında, parça ölçülerinin birbiri ile doğru ölçülerde olmaması geliyordu. Bundan dolayı da pek çok ürünle alakalı yapılmakta olan üretim, istenilenleri tam olarak karşılamıyor ve ürünler arasında ciddi anlamda ölçü farkları meydana gelebiliyordu.
Günümüzde ise artık dikkatli bir şekilde ölçüm işlemlerinin yapılmakta olduğu kalıp tasarım çalışmaları ile beraber kendi isteklerini tam anlamıyla yerine getireceğini düşündükleri kalıpları hazırlatmalarından sonra artık istenilen sayıda üretilecek olan ürünlerin sahip olacakları parça ölçüleri tam anlamıyla arzu edilen sınırlar dahilinde yapılarak kontrol işlemleri istenildiği gibi gerçekleştirilmiş oluyor. Çok küçük boyutlarda üretilmek istenilen parçalarda çoğu zaman arzu edilen başarılı sonuçları almak pek de mümkün hale gelemiyor. Çünkü birçok farklı metot deneniyor olsa da bu parçalar boyut anlamında çok küçük olmalarından ötürü üretimleri esnasında farklı sorunlar baş gösterebiliyor. Bu aşamada kalıp tasarım işlemlerinden yararlanılması sonrasında ise artık bu durum ile alakalı yaşanılan sorunlar da başarılı şekilde ortadan kaldırılmış oldu.
Firmalar, kalıp tasarım esnasında hangi ölçülerde parçaların hazırlanmasın istenmesini belirtmeleri ile beraber de kısa süreler içerisinde belirlenen ölçülerdeki kalıplar kullanılması adına hazır bir hale getirilmiş olacaktır. Klasik tarzlarda hazırlanmakta olan kalıpların yanı sıra özellikle de son dönemlerde artık pek çok firma değişim biçimlerdeki parçaların üretilmesi ile alakalı araştırmalar yapıyorlar. Ortaya çıkacak ürünleri ayrı ayrı üretmeye çalışmak pek çok kişi için ne yazık ki tam anlamıyla istenilen sonuçların ortaya çıkması anlamına gelmeyecektir. Böylesi durumlarda ise devreye kalıp tasarımları geliyor. Bilindik tarzdaki ürünlerin yanı sıra günümüzde artık akla gelen gelmeyen birçok farklı ürün ile alakalı kalıp işlemleri yapılarak ürünlerin üretimleri rahatlıkla yapılabilecektir.
Yapılacak hesaplamalarının oldukça önemli olduğu kalıp tasarım işlemlerinde kalıpların aşınma oranları ve boyutların doğru şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Kimi zaman kullanılacak materyalin bu tarzdaki tasarım işlemlerinde çok fazla önemi olmadığını düşünebiliyorlar. Gerçekte ise her bir materyalin kendine özgü özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler ne kadar doğru bilinirse, yapılacak olan hesaplama ve tasarım çalışmaları da o denli sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmiş olacaktır. Kalıp tasarımı yapılırken firma ile tasarımı yapacak olan kişiler arasındaki iletişim her zaman önemlidir. Çünkü istenilen tarzda kalıpların başarılı bir şekilde tasarlanabilmesi adına nelerin istendiğinin net olarak bilinmesi gerekmektedir. Aksi durumda yani iletişim yetersizliğinin olduğu durumlarda hazırlanılan kalıp firmanın arzu ettiği gibi olmayacak ve bu durum da revizyon çalışmaları düşünülenden çok daha uzun sürecektir.
Her geçen gün çok daha fazla firma tarafından tercih edilmekte olan kalıplar, bundan dolayı kalıp tasarım alanında yapılmakta olan çalışmaların önemini de gözle görülür şekilde arttırmıştır. Birçok farklı sektörde yer almakta olan firmalar günümüzde artık standart tarzdaki ürünlerin kalıplarının yanı sıra farklı ürünler için de özel kalıplar hazırlanıyor. Buna bir de farklı materyallerin kullanılması adına kalıpların tasarlanması eklendiği zaman ortaya oldukça farklı tarzlarda kalıp tasarımları çıkabiliyor. Bu aşamada önemli olan şeylerin başında, hangi materyalde kalıplar için tasarımların yapılacağı olacaktır. Fakat genel olarak kalıp tasarımı söz konusu olduğu zaman atılacak olan ana adımlar belli hale gelecektir.
Hemen her işte var olduğu gibi kalıp tasarım firmaları ile alakalı da üzerinde durulması gereken birçok önemli konu bulunmaktadır. Bunların başında ise deneyim geliyor. Çünkü imalat bilgisi ve malzeme bilgisinin yanı sıra aynı zamanda tasarım yeteneğinin de öne çıkması gerekmektedir. Özellikle de çok fazla detayın ön plana çıkmakta olduğu özel ürünler için kalıp tasarım çalışmaları yapılmak istendiği zaman sahip olunacak olan tecrübenin önemi çok daha büyük olacaktır. Bu konuda yeteri kadar deneyim sahibi olmayan kişilerin yapmış olacakları kalıp tasarım işlemleri sonrasında ortaya çıkacak ürünler devamlı olarak revizyon yapılmasına neden olacaktır. Ortaya çıkacak olan bu sorun ile beraber ise yalnızca iş süresi uzamayacak aynı zamanda kalıp üretim maliyeti de ciddi anlamda artış gösterecektir.
Yapılacak olan kalıp tasarım için hangi kalıp malzemesinin kullanılacağı oldukça önemli bir detaydır. Son dönemlerde kalıp tasarımı ile alakalı yapılmakta olan çalışmaların neticesinde artık bilindik malzemelerin yanı sıra pek çok farklı malzeme ile kalıp çalışmaları rahatlıkla yapılabilmektedir. Dolayısıyla hangi tarzda ürün için yapılacağı ön planda tutularak bu ürünün herhangi bir sorun olmadan kalıpta hazırlanabilmesi adına malzemenin doğru şekilde seçilmesi son derece önemlidir. Bununla beraber kalıp tasarımı esnasında kullanılacak soğutma sistemleri, maça sistemleri ve ürünün ayrım hattı gibi kalıp tasarımı esnasında son derece önemli olan detaylar arasında yer almaktadır.
Hangi amaç ile üretiliyor olursa olsun fark etmez kalıp tasarımı esnasında üretilecek olan parçaların yüksek kalitede olacak şekilde ve özellikle de eşit özelliklerde üretilmesi konusunun üzerinde durulması gerekmektedir. Teknolojinin ciddi anlamda gelişmeye başladığı günümüzde artık kalıp tasarımı ile alakalı çalışmalar da bu gelişmelerden olumlu anlamda nasibini almıştır. Pek çok farklı yazılım bu çalışma için kullanılıyordur. Ve bu yüzden CAD yazılımları yani bilgisayar destekli olan tasarım yazılımları bu amaçta sıklıkla tercih edilmektedir. Ve popüler yazılımlar olarak bilinmektedir. CAD yazılımların tercih edilmesindeki en büyük etkenlerin başında ise bu yazılımlarda özelleştirilmiş kalıp tasarım araçlarının yer alması gelmektedir.
Bununla beraber kalıp tasarım işleminin başarılı bir şekilde yapılmasından sonrasında kullanıma sunulmuş olan simülasyon yazılımlarının kullanılması ile beraber de ürünlerin akış analizleri etkili şekilde yapılabilmektedir. Bu sayede de kalıplar daha üretilmeden tamamen bilgisayar ortamında tasarım ve simülasyon işlemi yapılarak direkt olarak nihai kalıba gidilebilecektir. Her ne kadar yazılımlar aracılığı ile artık kalıp tasarımı için mükemmele en yakın sonuçların elde edilmesi son derece kolay bir hale gelmiş olsa da tüm bunların etkili şekilde kullanılabilmesi adına bu konuda deneyim sahibi isimler ile çalışılmasının önemi büyüktür.
Günümüzde kalıp tasarımı ile alakalı yapılacak olan incelemeler esnasında da görülebileceği üzere bu alanda çalışma yapmakta olan pek çok farklı isim bulunmaktadır. Fakat bu isimlerin hepsi ne yazık ki istekleri yerine getirme konusunda tam anlamıyla gerekli olan çalışmaları eksiksiz şekilde yapmamaktadır. Böyle olunca da ister istemez kalıp tasarımı esnasında oldukça farklı sonuçların ortaya çıktığını görmek mümkün olmaktadır. Oldukça kolay şekilde gerçekleştirileceği düşünülen kalıp tasarım işlemleri esnasında her bir detay ciddi anlamda önemlidir. Bunlardan bir tanesinin bile üzerinde olması gerektiği gibi durulmaması ile beraber ortaya çıkartılacak olan tasarım istekleri ne yazık ki yerine tam olarak getirilemeyecektir. Her ne kadar şimdilerde klasik tarzdaki tasarımlar yerine teknolojinin etkili şekilde kullanılması ile beraber tasarım işlemleri esnasında tasarımcılara büyük avantajlar ortaya koyuluyor olsa da bu yazılımlar oldukça hassas şekilde ayarlamalar yapmaktadır.
Bundan dolayı da Kalıp Tasarımı Esnasında Dikkat Edilmesi Gerekenler konusu için, ön çalışmaların başarılı bir şekilde yapılmasın önemi son derece büyüktür. Yazılıma gerekli olan bilgilerin net olarak girilmesi ve bununla beraber ön çizimlerin gerçekleştirilmesi, ancak bu konuda gerekli olan bilgilerin tamamına eksiksiz olarak sahip olacak kişilerin yapabilecekleri işlemler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla firmaların isteklerini başarılı şekilde yerine getirebilmesi adına araştırmalarını mümkün olduğu kadar dikkatli yapmaları gerekmektedir. Kalıp tasarımın başarılı bir şekilde yapılabilmesi adına üzerinde durulması gereken bazı faktörler bulunmaktadır. Bunların başında, ayırma yüzeyi gelmektedir.
Kalıp kapalı pozisyondayken zımba ile kalıp arasındaki temas yüzeyi, kalıp makina tasarımı ve ankara plastik enjeksiyon yapılırken üzerinde durulması gereken önemli faktörler arasında yer almaktadır. Başta ortaya koyulacak olan ürünün şekli olmak üzere görünümü baştadır. Ve duvarın sahip olduğu kalınlık, kalıplama işlemi için seçilecek yöntem, işlem sonrasında kullanılacak teknoloji, tercih edilecek kalıbın tipi ve yapısı, kalıbın ayrılma yöntemi ile yapısının net olarak seçilmesi gerekmektedir. Ve konum ile biçimin seçiminden ayırma yüzeyi ciddi anlamda etkilenecektir. Tasarım aşamasında üzerinde durulacak olan diğer bir detay ise yapısal parçalardır. Karmaşık kalıp slayt, düz üst blok ve eğik üst blok gibi yapısal parçaların tasarımları son derece kritik olmaktadır. Tasarımı yapılacak olan kalıbın ömrü, işlem döngüsünün yanı sıra maliyet ve ürünün kalitesi ile ilgilidir.
Çok uzun zamanlardan günümüze kadar geçen süre içerisinde kalıp tasarım işlemlerinin önemi her geçen gün artış göstermeye başladı. Bundan dolayı da birbirinden farklı sektör içerisinde yer almakta olan firmalar çeşitli parçaların üretilmesi adına kalıp tasarımı işlemini gerçekleştiren isimler ile iletişime geçmeyi istiyorlar. Daha önceki dönemlere bakıldığı zaman da görülebileceği üzere kalıp tasarımı yapan kişilerin sayısı günümüze oranla çok daha azdı. Dolayısıyla firmaların büyük bir kısmı bu konu ile alakalı ne kadar istekli olursa olsun fark etmez isteklerini net bir şekilde yerine getirebilecek isimler ile iletişime geçemiyorlardı.
İlerleyen zamanlar ile beraber ise artık kalıp tasarım çalışmalarını yapmakta olan isimlerin sayısında da artış ortaya çıkmaya başladı. Bu sefer de firmalar çoğu zaman doğru ismi nasıl seçebileceklerini net olarak bilemiyorlar. Oldukça hassas tasarımların ve hesaplamalarının yapılmasının gerektiği bu çalışmalar esnasında ortaya çıkacak olan en ufak bir yanlış ile beraber ortaya çıkartılacak sonuçlar firmaları hiçbir şekilde tatmin etmeyecektir. Son dönemlerde kalıp tasarımı ile alakalı meydana gelmekte olan gelişmeler ışığında da görülebileceği üzere pek çok farklı tarzda kalıplar için tasarım çalışmaları eksiksiz olarak yapılmaktadır.
Firma ile kalıp tasarım çalışmalarını gerçekleştirecek olan isim arasındaki görüşmeler ne kadar iyi bir şekilde gerçekleştirilirse, daha sonrasında yapılan çalışmalar ile beraber kendini gösterecek sonuçlar da o denli başarılı bir hale gelecektir. Tasarım işlemini gerçekleştirecek isim ile firmanın yapacağı görüşmeler sırasında kalıp tasarımı ile alakalı beklentilerinin net bir şekilde belirlenmesi, kalıp tasarımını yapacak olan kişilerin doğru bilgiler ile istenilen ürünleri ortaya koymasını sağlamış olacaktır. Bununla beraber tasarım işlemi gerçekleştirilirken yapılacak olan ara görüşmeler esnasında firmalar onlara sunulan tasarım çalışmalarını inceleyerek gerekli görüldüğü durumlarda diledikleri konular ile alakalı arzu ettikleri değişimleri yaptırabiliyorlar. Böylece kalıp tasarımı sona ermeden her türlü eksiklik ya da düzeltme rahatlıkla gerçekleştiriliyor.
CAD yazılımları gibi bilgisayar destekli Kalıp Tasarımı Yazılımları yazılımlar kalıp tasarım çalışmaları alanında tasarımcıların çok daha etkili çalışmaların yapılmasına olanak tanımaya başladı. Çünkü daha önceki dönemlerde yapılmakta olan tasarım işlemleri genel olarak insanların el emeği ve hesaplama yeteneklerinin çok daha fazla ön plana çıkartılması anlamına geliyordu. Çalışmaların bu şekilde yapılması sonrasında ise ne yazık ki ortaya istenilen kalıpların çıkması pek mümkün olmuyordu. Kimi zaman da hazırlanılan kalıplar daha sonrasında ölçüldüğü zaman daha öncesinde yapılan planlama işlemleri esnasında ortaya çıkartılmış ölçüler arasında tutarsızlıklar ortaya çıkıyordu. Bunun sonucunda da imalatı yapılacak olan kalıp asla üretilecek ürünün olması gereken boyutlarına sahip olamıyordu.
İlerleyen zaman ile beraber ise bu konuda oldukça ciddi anlamda değişimler kendini göstermeye başladı. CAD programlarının artık ön plana çıkmaya başlaması ile beraber artık yalnızca belli başlı firmalar tarafından değil akla gelen gelmeyen her sektörde yer almakta olan firmalar tarafından kalıp tasarım çalışmaları çok daha kısa sürede ve arzu edildiği gibi mümkün olan en kesine yakın sonuçlar ile işlemler sona ermektedir. Programların bu tarzdaki tasarım çalışmalarının yanı sıra artık tasarımların gerçekleştirileceği makineler ile alakalı da değişimler kendini gösterir hale geldi. Kimi zaman insanlar bu durumun kalıp tasarımı konusuna etki etmeyeceği düşüncesine sahip oluyorlar.
Farklı sektörlerde yer alan firmaların artık daha öncesinde olmadığı kadar fazla şekilde kalıp tasarım fiyatları konusunun üzerinde duruyorlar. Onların isteklerinin yerine getirmek adına çok daha fazla ismin bu tarzda çalışmalar yapmaya başlaması ile beraber de kalıp tasarım işlemlerinin fiyatları ile alakalı da firmalar ciddi anlamda merak içerisinde kalıyorlar. Bu konuda yapılacak olan araştırmalar esnasında da görülebileceği üzere fiyatlar oldukça geniş bir yelpaze üzerinden firmalara sunuluyor. Tasarımın çeşidi ve hangi tarzdaki materyaller için kalıp tasarımı yapılacağı ile alakalı detaylar genel olarak fiyat değişimindeki etken nedenler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla firmalar istedikleri kalıbın tasarımı ile alakalı gerekli detaylar üzerinden fiyat araştırmalarını yapabileceklerdir.
Gerçekte ise kalıp tasarım ile bu kalıpların üretilecekleri makineler arasında ilişki bulunmaktadır. Çünkü tasarımı yapacak olan kişinin bir yandan da ortaya çıkartılacak olan tasarımı hangi makinenin ortaya çıkartacağını net olarak bilmeleri de son derece önemlidir. Çünkü gerekli konuların üzerinde özenle durulmaması halinde ortaya koyulmuş olan tasarımın makinede rahatlıkla üretilip üretilmeyeceği ile alakalı net olarak bilgiler elde edilmeyecektir. Kimi zaman da ne yazık ki üretimi yapılması istenilen kalıp ne kadar iyi bir şekilde tasarlanmış olursa olsun fark etmez bu kalıbın makineden üretilmesi pek de mümkün olmayacaktır. Dolayısıyla böylesi sorunların ortaya çıkmaması adına tasarımı yapacak olan kişinin aynı zamanda kalıp makineleri ile alakalı da bilgi sahibi olması son derece önemli hale gelmektedir.