4857 sayılı İş Kanunu’nun “Geçici iş göremezlik” başlıklı 48’inci maddesinde “İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir.
Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri” başlıklı 53’üncü maddesinde “İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
Az olamaz.
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “Yıllık ücretli izne hak kazanma ve izni kullanma dönemi” başlıklı 54’üncü maddesinde “Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.
Bir yıllık süre içinde 55’inci maddede sayılan haller dışındaki sebeplerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına aktarılır.
İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru ve yukarıdaki fıkra ve 55’inci madde hükümleri gereğince hesaplanır.
İşçi yukarıdaki fıkralar ve 55’inci madde hükümlerine göre hesaplanacak her hizmet yılına karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır.
Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesine dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında göz önünde bulundurulur.” hükmü,
Söz konusu Kanun’un “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” başlıklı 55’inci maddesinde “Aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılır: a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25’inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz.).
b) Kadın işçilerin 74’üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler.
c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.).
d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).
e) 66’ncı maddede sözü geçen zamanlar
f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.
g) 3153 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan yönetmeliğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.
h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.
ı) Ek 2’nci maddede sayılan izin süreleri,
j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri.
k) Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi” hükmü,
4857 sayılı İş Kanunu’na 4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanun ile eklenen “Mazeret izni” başlıklı 2’nci ek maddede “İşçiye;… eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.” hükmü yer almaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Geçici iş göremezlik ödeneği” başlıklı 18’inci maddesinde “Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla;
a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,
b) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5’inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,
c) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,
d) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için,
geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
4’üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara iş kazası veya meslek hastalığı ya da analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartıyla yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği olarak istirahat raporu aldıkları sürede ödenir. Ancak bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre doğum öncesi ve doğum sonrası çalışmadığı sürelerde geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenebilmesi için yatarak tedavi şartı aranmaz.
İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17’nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir.
Sigorta prim ve ödeneklerinin hesabına esas tutulacak günlük kazançların alt sınırında meydana gelecek değişikliklerde, yeniden tespit edilen alt sınırın altında bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanların veya almaya hak kazanmış veya kazanacak olanların bu ödenekleri, günlük kazançlarının alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak değiştirilmiş günlük kazançların alt sınırına göre ödenir.
Bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilir.
Geçici iş göremezlik ödenekleri, toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri ile kamu idarelerinin işverenleri tarafından Kurumca belirlenen usûl ve esaslara göre Kurum adına sigortalılara ödenerek, daha sonra Kurum ile mahsuplaşmak suretiyle tahsil edilebilir.
Geçici iş göremezlik ödeneklerinin ödeme zamanı ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesinde “İhale dokümanında günlük olarak belli sayıda personelin idarenin iş yerinde bulunması gerektiğine ilişkin düzenleme yapılan ihalelerde, 4857 sayılı Kanunun 55 inci maddesi uyarınca izne hak kazanan işçilerin izin hakları idarenin belirleyeceği takvim çerçevesinde kullandırılacak ve izin kullanan işçiler fiilen çalışan işçi sayısına dahil kabul edileceğinden, izin kullanan işçilerin yerine başka işçilerin getirilerek sayının tamamlanması talep edilmeyecektir. İdarelerin, ihale konusu işte çalıştırılması istenen personel sayısını bu hususu dikkate alarak belirlemeleri gerekmektedir. Ayrıca idareler ve yükleniciler, işçilerin yıllık ücretli izin haklarını kullanmasına ilişkin olarak 4857 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinde öngörülen yükümlülüklere uymak zorundadır.” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “ … 25.3.1. 1- Çalışacak personel sayısı ve çalışma süresi aşağıda belirtilmiş olup, bu işçilere verilecek ücretler;
1-) Üretim Sorumlusu (Gıda Mühendisi) (Brüt asgari ücretin %100 fazlası) 1 kişi 24 ay
2-) Üretim Sorumlusu (Diyetisyen) (Brüt asgari ücretin %100 fazlası) 1 kişi 24 ay
3-) Aşçıbaşı(Brüt asgari ücretin %75 fazlası) 1 kişi 24 ay
4-) Aşçı (Brüt asgari ücretin %50 fazlası) 2 kişi 24 ay
5-) Tatlı ve Pasta Ustası (Brüt asgari ücretin %50 fazlası) 1 kişi 24 ay
6-) Aşçı Yardımcısı (Brüt asgari ücretin %25 fazlası) 3 kişi 24 ay
7-) Kasap (Brüt asgari ücretin %25 fazlası) 1 kişi 24 ay
😎 Garson(Brüt asgari ücret) 16 kişi 24 ay
9-) Depo Sorumlusu (Brüt asgari ücret) 1 kişi 24 ay
10-) Şoför (Brüt asgari ücret) 1 kişi 24 ay
11-) Bulaşıkçı ve Temizlikçi (Brüt asgari ücret) 3 kişi 24 ay
3- Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü, 15 Temmuz Demokrasi ve Direnme Hakkı Günü ve yılbaşı günü) Çalışacak personel sayısı ve çalışma süreleri ile fazla mesai saati;
1-) Aşçıbaşı-Ulusal ve Dini Bayram Günleri Çalışma Ücreti (Brüt Asgari Ücretin %75 Fazlası) 30 gün
2-) Aşçı-Ulusal ve Dini Bayram Günleri Çalışma Ücreti (Brüt Asgari Ücretin %50 Fazlası) 60 gün
3-) Aşçı Yardımcısı-Ulusal ve Dini Bayram Günleri Çalışma Ücreti (Brüt Asgari Ücretin %25 Fazlası) 90 gün
4-) Garson-Ulusal ve Dini Bayram Günleri Çalışma Ücreti (Brüt Asgari Ücret) 480 gün
5-) Şoför-Ulusal ve Dini Bayram Günleri Çalışma Ücreti (Brüt Asgari Ücret) 30 gün
6-) Bulaşıkçı ve Temizlikçi-Ulusal ve Dini Bayram Günleri Çalışma Ücreti (Brüt Asgari Ücret) 90 gün
4- Çalışacak personele ilişkin yemek, giyim ve yol bedelleri;
-Yemek: Personelin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Ancak yükleniciye yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılaması için hastanede çıkan yemekten bedelsiz olarak 1 (Bir) öğün faydalanması imkanı verilecektir. İstekliler tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir.
-Giyim: Teknik şartnamede ayni olarak karşılanacağı belirtilen giyim bedelleri.
-Yol Ücreti: Personele kişi başı nakdi olarak 26 gün üzerinden, günlük brüt 15,39 TL, yol ücreti ödenecek olup, ücret bordrosunda gösterilecektir.
5- Yemek üretiminde kullanılacak her türlü malzeme giderleri,
6- Besin zehirlenmelerine karşı kişi başına 20.000,00 TL, tutarındaki 250 (İkiyüzelli) kişilik şahıs sorumluluk sigorta giderleri,
7- İşin yapıldığı mutfak ve yemekhaneleri kapsayacak şekilde (bina makine teçhizat diğer ekipman dahili dekorasyon v.b) yangın, infilak, dahili su, duman, hırsızlık, savaş, terör vb.den kaynaklanan sorumluluklar için 1.000.000,00 TL tutarındaki Yangın Paket Sigortası giderleri,
8- Taahhüdün yerine getirilmesine ilişkin çalıştırılacak personele ait; eğitim, SGK primi, ihbar ve kıdem tazminatı, portör muayenesi vb. bütün giderler ile İhale kapsamında yapılacak olan malzeme dahil yemek pişirme dağıtım ve sonrası hizmetleri ile ilgili olarak teknik şartnamede istenen sayıda ve nitelikte makine, araç, gereç, tesis ve ekipmanları ile her türlü tüketim malzemelerinin gideri ile bunların hastanemiz ambarına getirilmesi için yapılan masraflar, muayene, tahlil ve tahlile gönderme giderleri ayrıca şekli-içeriği teknik şartnamede belirtilen ve yüklenicin sorumluluğunda olan vb. giderler ile KİK payı teklif fiyata dahildir. ” düzenlemesi yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin “Personele İlişkin Genel Hükümler” başlıklı bölümünde “… 3. Yüklenici, her ay çalıştıracağı personelin isim listelerini, hangi görevlerde kaç kişi çalıştıracağını gösterir çizelgeyi Kontrol Teşkilatına verecektir. Ayrıca her ay iş bırakma, başlama, rapor-izin halinde anlık olarak Kontrol Teşkilatına bilgi verilecektir. Personelin iki günden fazla rapor veya ücretsiz izin alması durumunda yüklenici firma unvanına uygun eleman çalıştıracaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesine göre 4857 sayılı Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca yıllık izin kullanan işçilerin fiilen çalışan işçi sayısına dahil kabul edilmesi ve yıllık izin kullanan işçilerin yerine başka işçilerin getirilerek sayının tamamlanmasının idarece talep edilmemesi ve idarece ihale konusu işte çalıştırılması istenen personel sayısının bu hususun dikkate alınması suretiyle belirlenmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen Teknik Şartname maddesinde; yıllık izinli personel yerine başka personel getirilmesine ilişkin bir düzenleme yapılmadığı, ihale konusu işte çalışacak işçi sayısının yıllık izin kullanacak işçiler de göz önüne alınarak belirlediği anlaşılmıştır. İhale dokümanında yapılan düzenlemede rapor veya ücretsiz izin nedenleriyle 2 ve daha fazla gün raporlu veya ücretsiz izin alan personelin yerine eleman temin etme yükümlülüğü getirildiği, bu personelin geçici iş göremezliğinin yukarıda aktarılan mevzuat çerçevesinde karşılanacağından yüklenici için herhangi bir maliyete neden olmayacağı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesine göre ise yıllık izne hak kazanan işçilerin yerine başka işçilerin getirilerek sayının tamamlanmasının talep edilmemesi gerektiğinin açıklandığı anlaşıldığından, yapılan düzenlemenin mevzuat ile çelişkili olmadığı ve söz konusu düzenlemenin teklif hazırlanmasına engel nitelikte olmadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idarenin cevap yazısında “… İdarenin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak takdir yetkisini kullanması, idare hukukunun genel bir ilkesidir. Ayrıca İdarenin anılan kanunda belirtilen ilkeleri gözetmek zorunda olduğu ve İdaremizce, yapılacak olan “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı” ihalesi personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında olmadığı da göz önünde bulundurularak ihtiyacın uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak adına sağlık tesislerine verilecek olan yemek hizmetinin aksamadan zamanında yapılabilmesinin temini için eksiksiz personel çalıştırılmasının istenmesinde mevzuata aykırı bir durum bulunmamaktadır.” ifadelerine yer verilerek 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler gözetilerek ihtiyaçların uygun şartlarda ve zamanında karşılanması ile kaynakların verimli kullanılmasının amaçlandığı açık bir şekilde belirtilmiş, ayrıca ihale dokümanı düzenlemelerinde personelin işten çıkarılarak yerine yeni personelin işe alınacağına ilişkin herhangi bir ifadeye yer verilmediği görülmüş olup, açıklanan nedenlerle başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.