Kanun bazı hallerde kat maliklerine haklarını korumak amacıyla mahkemeye başvurabilme imkanı sağlamıştır. Genel olarak aşağıdaki hallerde malikler mahkemeye başvurabilir:
Ortak giderlere katılma payının ödenmesini sağlayacak tebdirler olarak cebri icra, gecikme tazminatı, kiracıya başvurma, kanuni ipotek kurulması yollarına başvurulabilir. (Konu hakkında ayrıntılı bilgi almak için Kat Maliklerinin Hak ve Borçları adlı makalemize bakabilirsiniz.)
Borç ve yükümlülüklerine aykırı davranan kat maliklerine karşı uygulanabilecek bir yaptırımdır.
Bu şartların sağlanması durumunda, kat malikleri, yükümlülüklerine aykırı davranan malikin bağımsız bölümü üzerindeki mülkiyet hakkının devredilmesini mahkemeden talep edebilirler. Yani apartmandaki insanları huzuru ve birliğinin devamlılığı için, borcunu yerine getirmeyen daire sahibinin dairesini devretmesi mahkemeden istenir.
Genel olarak kat malikleri için durumun çekilmez hale gelip gelmediğine hakim karar verir. Ancak aşağıdaki hallerde kesinlikle, kat malikleri için çekilmez derece hak ihlali oluşmuştur:
Dava sonucunda bağımsız bölümün kat malikleri dışında başka bir kişiye satışı istenemez. Mahkeme orca aykırı davranan kat malikinin bağımsız bölümü üzerindeki mülkiyet hakkının, kat maliklerine arsa payları oranlarında ve hükme en yakın tarihteki değeri karşılığında geçirilmesine karar verir.
Hakim hüküm vermeden önce, devir bedelini ileride hak sahibine ödenmek üzere bir bankada üçer aylık vadeli hesaba yatırılması ve makbuzunun ibrazı için davacılara süre verir. Davacılar süresi içinde makbuzu mahkemeye ibraz etmelidir.
Hakim eğer dairenin devredilmesine karar verirse, dairenin mülkiyeti, davayı açan kat maliklerine arsa payları oranında devredilmesine ve devir bedelinin işlenmiş faizi ile birlikte davalıya ödenmesine karar verir.
Bağımsız bölümün cebren devrini talep hakkı, devir konusunda kat maliklerince alınan dava açma kararının öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde düşer. Yani 6 ay içinde davanın açılması lazım.
Her halde de maliklere dava açma hakkının doğmasından itibaren 5 yıl içinde dava açılmalıdır.
Eğer dava sebebi, yani kat malikleri için oluşan çekilmez hali, ortadan kalkarsa dava hakkı düşer.
Dava, taşınmazın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinde açılır.
Kat malikleri kurulunun ana taşınmazın yönetimiyle ilgili kararlarının iptalini kurul toplantısına katılan ancak iptal konusu kararla ilgili olumsuz, çekimser oy kullanan veya toplantıya katılmayan kat malikleri isteyebilir.( Konu hakkında ayrıntılı bilgi almak için Kat Mülkiyetinde Yönetim adlı makalemize bakabilirsiniz.)
Kat maliklerinden birinin borca aykırı davranışlarından dolayı bazı durumlarda diğer kat malikleri dava açılabilir. Örneğin: Ortak giderlere katılma borcunu yerine getirmemek, dairesinde gürültü yaparak diğer kat maliklerini rahatsız etmek, çekme kata camekan ilave etmek, konut olarak kayıtlı dairesini diğer kat maliklerinin rızası olmadan sendika merkezi veya noter dairesi olarak kullanmak, ortak yerlere haksız müdahalede bulunmak.
Davayı borca aykırı davranış yüzünden zarara uğrayan her kat maliki açabilir.
Yönetici de dava açabilir.
Davayı açma hakkı sadece kat malikine verilmemiştir, daireden devamlı olarak yararlanan kiracı, intifa hakkı sahibi, kapıcı dairesinde oturan kapıcı da zarar uğradığı takdirde dava açabilir.
Eğer dairesinden kat maliki yararlanıyorsa dava, borç ve yükümlülüklere aykırı davranan kat malikine karşı açılır.
Dairede kiracı, oturma hakkı sahibi varsa dava kat maliki ile birlikte bu kişilere karşı açılır. Ancak sigorta primleri borcunun yerine getirilmemesi halinde dava sadece kat malikine karşı açılmalıdır çünkü kiracının bu borcu ödeme yükümlülüğü yoktur.
Dava, taşınmazın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinde açılır.