İnşaat Dünyası Dergisi Kasım-Aralık 2022 sayısında “Özel Dosya” olarak “Akıllı Şehirler, Sürdürülebilir Malzemeler ve Veri Merkezleri”ni mercek altına aldı. Dosya kapsamında Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, şehirlerinin akıllı şehir yönetim modelini ve eylemlerini dergimize anlattı.
Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, “Konya’mızın akıllı şehir olma yolunda 2030 yılına kadar izlemesi gereken adımları belirlediğimiz Konya Akıllı Şehir Stratejisi ve Yol Haritası’nı şehrimizin yerelde ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak odağına insanı alan bir yaklaşımla hazırladık. Tüm paydaşların katılımıyla detaylı incelemeler sonucunda Konya’ya özel akıllı şehir yönetim modeli ve eylemleri oluşturduk” dedi.
Akıllı Şehir dediğimiz zaman; ortaya çıkan yeni ihtiyaçları karşılamak için teknolojiyi kullanarak şehir hayatını kolaylaştırmak, kaynakları daha verimli kullanmak ve şehir hayatına dair tüm ekosistemin hayat kalitesini yükseltmesi amacıyla yapılan çalışmaların bütününü ele alabiliriz. Akıllı şehirler yaklaşımı, üzerinde uzun bir süreden beri çalışmaların yapıldığı bir alan. Geçtiğimiz 20 sene içerisinde başlayan çalışmalar, seneler geçtikçe daha planlı hale geldi. Gelişmiş, yeni teknolojilerle beslenmiş ve hepimizin hayatını kolaylaştırmak için hayatlarımızın içine yavaş yavaş entegre oldu. Zamanla dünyanın odağı haline gelen bu projeler için yeni organizasyonlar, teknikler, fonlar doğdu ve günümüzde bu konu için fon ayıran kurumların hem sayısı hem de bütçeleri önemli ölçüde arttı.
Şehirlerde duyulan ihtiyaca binaen ortaya çıkan ve her şehir için aslında farklı öncelikler ve anlamlar ifade edebilen Akıllı Şehirlerin birçok farklı tanımı mevcut fakat bütün tanımların ortak olarak üzerinde durduğu çerçeveyi şöyle özetleyebiliriz: Ekonomi, ulaşım, çevre, insan, yaşam, yönetişimi sürdürülebilir ve hayat standartlarını yükseltmeye yönelik çalışmalarla geliştirmek. Bu hedeflere ulaşabilmek için kullanılan teknolojilerin başında nesnelerin interneti, veri analizi, yapay zeka, makine öğrenmesi, blok zincir, insansız hava araçları, yenilenebilir enerji kullanımı, robotlar ve dijital simülasyonlar geliyor.
Konya’mızın Akıllı Şehir olma yolunda 2030 yılına kadar izlemesi gereken adımları belirlediğimiz Konya Akıllı Şehir Stratejisi ve Yol Haritası’nı şehrimizin yerelde ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak odağına insanı alan bir yaklaşımla hazırladık. Paydaşlar ile yapılan toplantılar, vatandaşların görüş, ihtiyaç ve beklentileri ile farklı kurumlardan konusunda uzman arkadaşların detaylı incelemeleri sonucunda Konya’ya özel Akıllı Şehir Yönetim Modeli ve eylemleri oluşturduk.
Yapmış olduğumuz çalışmalarda Konya’daki birçok paydaşımızla birlikte belirlediğimiz vizyonumuzu, “İnsan ve çevre odaklı, gücünü yerel ve evrensel değerlerinden alan, akıllı teknolojilerden yararlanan, yenilikçi, öncü, sürdürülebilir ve iklim dostu Konya” şeklinde ifade edebiliriz.
Geçmişte yapılarda geliştirme faaliyetleri için genel eğilim yapıların yükseltilmesi şeklindeyken artık teknolojinin ilerlemesiyle, yüksek kalite beklentisi ve binalardaki bazı işlevlerin otomatikleştirilmesi üzerinde araştırmalar yapılıyor. Bu yıl içerisinde yapmış olduğumuz çalışma kapsamında şehrimizin Akıllı Yapılar ve Akıllı Mekan Yönetimi konusunda GZFT analizlerini gerçekleştirdik ve bu analizler doğrultusunda şehrimizle ilgili ortaya çıkan güçlü yönlerimizi ve fırsatları değerlendirmeye, zayıf yönlerimizi göz önünde bulundurarak önlem almaya ve fırsata dönüştürmeye çalışıyoruz.
Şehrimize yapacağımız yaşam alanlarını planlarken, sürdürülebilir yapılar ortaya koymaya çalışıyor ve bunun için teknolojiden mümkün olduğu kadar çok faydalanıyoruz. Konya’da sektördeki tüm paydaşlarımıza daha verimli, sürdürülebilir, ekonomik, güvenli ve çevreci yapılar inşa etmeleri için öncü olmaya çalışıyor, bu alanda yaptığımız örnek uygulamaların yaygınlaşması için farkındalık çalışmaları yürütüyoruz. Belediyemiz bünyesinde örnek olarak yapmış olduğumuz dünya standartlarında akıllı yapılara birkaç örnek vermek gerekirse; UEFA-FIFA kriterlerine uygun olarak inşa ettiğimiz Konya Büyükşehir Stadyumumuz birçok özelliği ile akıllı bina olma özelliği taşıyor. Bir diğer örnek akıllı binamız yaklaşık 83.000 m2’lik bir alanda bulunan Büyükşehir Belediyesi Spor ve Kongre Merkezi Türkiye’nin ilk LEED Sertifikalı kapalı spor ve kongre merkezi olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin TÜBİTAK destekli ilk ve tek Bilim Merkezi olan Konya Bilim Merkezi yine akıllı bina statüsünde büyük bir önemi olan yapılardan biri. Konya Bilim Merkezi’miz yine Türkiye’nin ilk LEED Sertifikalı bilim merkezi konumunda.
Konya’da yaptığımız tüm çalışmaları Konya Modeli Belediyecilik ismini verdiğimiz bir bakış açısıyla hayata geçiriyoruz. Akıllı Şehircilik alanında da şehrimiz yıllardan beri birçok hizmeti vatandaşlarının hizmetine sunan ve bu alanda öncü rolü üstlenen bir şehir.
Akıllı Şehirlerle ilgili en önemli hususlardan birisi, şehir hizmeti sunan kurum ve kuruluşların ortak akıl ve planlama ile hareket ederek şehrin kaynaklarını daha verimli hizmetler için kullanabilmesinin sağlanmasıdır. Bu konuda da öncelikle yönetişim alanında Türkiye’de e-Devlet kapısına entegre olan ilk büyükşehir belediyesi olduğumuzu ifade etmek isterim.
Şehircilik hizmetlerinde ilk sıralarda gelen toplu ulaşımla ilgili öncü projelerimizden bahsetmek gerekirse; şehir içi toplu ulaşımı öz kaynakları ile yöneten tek büyükşehir belediyesi olarak Akıllı Toplu Ulaşım Sistemi ATUS ’u hemşehrilerimizin istifadesine sunduk. Hemşehrilerimiz ATUS’u, yıllık 55 milyondan fazla kullanıyor. Bunun yanında tramvay ve otobüslerimizde her türlü temassız bankacılık kartları kullanılabiliyor. Konya, her türlü bankacılık kartlarını toplu ulaşımın tüm vasıtalarında kullandıran Londra ile birlikte dünyada ilk şehir özelliğini taşıyor.
Konya’da vermiş olduğumuz tüm hizmetlerde olduğu gibi ulaşım hizmetlerimizde de özellikle dezavantajlı vatandaşlarımızın toplu ulaşımı daha rahat kullanabilmesi için Engelsiz Konya Mobil Uygulaması’nı hayata geçirdik. Bu projemiz ile “Uluslararası AUS Zirvesi 2022” kapsamında verilen Ulaşımda Aklın Yolu Belediyecilik Ödülleri’nde “Engelsiz Konya Mobil Uygulaması” ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanımız Sayın Adil Karaismailoğlu’dan ödül aldık. Uygulama sayesinde hazırlamış olduğumuz özel ekran tasarımları ile görme engelli vatandaşlarımız başta olmak üzere engelli ve okuma yazma bilmeyen vatandaşlarımız şoförlerimizin de ortaklaşa kullandığı panel ile sorunsuz bir şekilde toplu ulaşım hizmetlerimizden ve Konya’daki engellilere yönelik diğer tüm hizmetlerimizden yararlanabiliyor.
Ayrıca otobüslerimize koyduğumuz sesli anons sistemi ve sesli anons yapan akıllı durak ekranlarımız da görme engelli ve okuma yazma bilmeyen vatandaşlarımıza yönelik hizmetlerimizden birkaçını teşkil ediyor. Türkiye’de 580 kilometre ile en uzun bisiklet yoluna sahip şehir olan Konya, bisikletliler için özel olarak tasarlanmış bisiklet tramvaylarını hizmete alan ve daha güvenli ve konforlu bisiklet kullanımı için ihtiyaç duyulan sinyalizasyon, bisiklet parkları, tamir istasyonları, üstgeçitleri, akıllı bisiklet kiralama sistemleri gibi birçok hizmeti de sunan şehir niteliği taşıyor. Ayrıca Konya’da bisiklet yolları ve bisikletle ilgili diğer faydalı bilgilere ulaşılabilen Akıllı Bisikletli Ulaşım Sistemi’ni (ABUS) vatandaşlarımızın hizmetine sunduk.
Bunların yanında Büyükşehir olarak, Türkiye’de ilk olan “Gönüllü Hayvan Dostları Projesi” ile Geçici Hayvan Bakımevinde rehabilite edilen köpekleri Konya ili kırsalındaki mahallelerde belirlenen gönüllülere sahiplendiriyoruz. Gönüllülerin desteklendiği proje kapsamında sahipsiz köpekler bir yuvaya kavuşurken hayvanların sağlık durumları ve gelişimleri “e-pati” programı ile sürekli takip ediliyor. Mobil cihaz uyumlu olan e-Pati Uygulaması ile ekiplerimiz, köpeğin aşılarını, sağlık durumlarını, gıda desteklemelerini, yaşam koşullarını sürekli olarak takip edebiliyor. Ayrıca Türkiye’de örnek bir proje olarak sokak hayvanları için ‘CANBULAN’ adı altında 5 adet tam donanımlı hayvan ambulans araçlarını 2021 yılından itibaren hizmete aldık.
Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Yol Haritası ile uyumlu, yerli ve milli kaynaklarla yapılan ilk Yerel Akıllı Şehir Stratejisi ve Yol Haritası’nı ASELSAN ile birlikte hazırladık. Bu çalışma sonucunda şimdiye kadar hayata geçirdiğimiz birçok örnek ve öncü uygulama ile birlikte şehrimizde 2030 yılına kadar yapılmasını planladığımız birçok örnek projenin de ülkemiz ve şehrimiz adına hayırlı olmasını diliyorum.
Tüm bunların yanında Akıllı Şehircilik alanındaki teknolojik gelişmeleri de yakından takip ediyor, bu alanda vizyoner projeler ortaya koymak için çalışıyoruz. Son dönemlerde adından sıkça söz edilen Metaverse teknolojisinin şehir hizmetlerinde kullanımına dair planlamamızı yaptık. İlk adım olarak blockchain tabanlı olarak hazırlanan Metaverse platformunda belediyemiz yöneticileri ile toplantımızı yaptık, bundan sonra da bu teknolojiden farklı hizmetlerimizde yararlanmayı düşünüyoruz.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız tarafından hazırlanan Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı’nda akıllı şehirler toplam 21 başlıkta değerlendirilmekte. Bu başlıklardan en büyük ve birbiri ile ilişkili olanları Akıllı Ulaşım ve Akıllı Altyapı’dır. 42 bin kilometrekare sorumluluk alanıyla dünyanın en büyük yerel yönetim teşkilatı olarak bu iki başlık bizim en büyük sorumluluklarımızdan. Aslında burada entegrasyondan çok tam da Akıllı Şehirler kavramının en büyük yapıtaşlarından bahsediyoruz. Akıllı ulaşımla ilgili yaptığımız çalışmalardan biraz önce bahsettim. Burada şunu belirtmek isterim;
Konya’daki tüm altyapı çalışmalarının tek noktadan koordine edilmesi amacıyla belediyemiz bünyesinde Altyapı ve Koordinasyon Merkezi (AYKOME) Şube Müdürlüğümüz hizmet veriyor. Konya il genelinde altyapı yatırım, izleme ve denetlenmeye esas olmak üzere Altyapı Koordinasyon Merkezi faaliyetlerinin etkin olarak yerinden gerçekleştirilmesi, iş zekasına dayalı karar-destek yapısının oluşturulması, e-imza süreç yönetimi ile 7/24 anlık süreç takibinin yapılması ve vatandaş bilgilendirmesini sağlayan AYKOME BIS altyapısı ile sisteme entegre olan su işletmemiz KOSKİ, elektrik işletmemiz MEDAŞ, doğalgaz işletmesi ENERYA, ilçe belediyeleri, GSM operatörleri ve diğer altyapı çalışması yapan kurum ve kuruluşların faaliyetleri tek noktadan kontrol ediliyor. Yapılan tüm altyapı çalışmaları ulaşımdan sorumlu birimlerimiz ile birlikte koordineli bir şekilde yürütülüyor.
Ölçemediğiniz, yani verisine sahip olmadığınız konuyu yönetemezsiniz. Bu kapsamda şehrimizde yapılan tüm altyapı çalışmaları, envanterleri ve üstyapı çalışmalarını dijitalleştirerek ortak bir veri tabanında tutmak, veriye dayalı analizini yapmak, yeni gelişen teknolojiler ile dijital bir platform oluşturmak ve planlamamızı burada oluşan veriye dayalı bir şekilde hayata geçirmek istiyoruz. Bölgelere göre artan nüfus yoğunluğu, trafiğe çıkan araç sayısı, cazibe merkezlerinin yoğunluğu, hava kalitesi, gürültü istatistikleri gibi birçok parametre bizim hem ulaşım hem de altyapı planlamamızı etkileyen en önemli unsurlardır. Daha sürdürülebilir ve daha güvenli yarınlara kavuşması için elde ettiğimiz verilere dayalı analizler yaparak vatandaşlarımızın hayat kalitesini artıran, tüm kesimleri kapsayan, çevre odaklı, gücünü yerel ve evrensel değerlerden alan, yenilikçi, öncü ve iklim dostu Akıllı Şehir Konya’yı inşa etmek istiyoruz.
Konya Büyükşehir Belediyesi olarak şehirdeki Akıllı Şehircilik faaliyetlerinin takip edilmesi, paydaşlar arası koordinasyonun sağlanması ve yeni projelerin hayata geçirilmesi amacıyla özelleşmiş olan Akıllı Şehir Yönetimi Şube Müdürlüğü’nü kurarak bu alanda daha aktif bir şekilde faaliyetlerimizi sürdürüyoruz.
Konya Akıllı Şehir Stratejisi ve Yol Haritası Hazırlanması çalışmaları kapsamında Akıllı Şehircilik alanında şehrimizdeki tüm paydaşlarımızı belirledik. Belirlediğimiz paydaşlarımızla şehrimizin mevcut durumu, mevcut ve planlanan uygulamalar, paydaşlarımızın Akıllı Şehircilik ile ilgili farkındalığı, bilgi birikimi, stratejileri ve hedefleri, görüş ve önerileri gibi hususları tespit etmek amacıyla odak grup toplantıları yaptık. Akıllı şehir projelerinin sürdürülebilirliği ve birimler arası iletişim sağlamak üzere kurumlarımızın, üniversitelerimizin, özel sektör ve STK’larımızın sorumlu ve uzman personellerini belirlenmesini sağladık. Hizmete almış olduğumuz uygulamalarımızın geliştirilmesi ve yeni hayata geçireceğimiz projeler için belirlenmiş olan bu kadro ile iletişim ve istişarelerimizi sürdürmekteyiz. Ayrıca şehirde hizmet veren sistemlerin birbiri ile sorunsuz bir şekilde çalışabilmesi, veri alışverişi yapabilmesi amacıyla Referans Ulusal Akıllı Şehir Mimarisi ile uyumlu olacak şekilde Yerel Akıllı Şehir Mimarisi oluşturmaktayız.