Üzüntü insan olma deneyiminin doğal bir parçası. İnsanlar sevdikleri birisi öldüğünde veya yaşamlarında boşanma veya hastalık gibi bir zorlukla karşılaştıkları zaman üzgün olabilir ve depresif hissedebilirler. Fakat bu hisler normalde çok uzun sürmezler. Birisi çok uzun süre devam eden ve yoğun bir üzüntü hissi yaşarsa, o zaman majör depresif bozukluk sahibi olabilir.
Klinik depresyon olarak da adlandırılan majör depresyon, yaşamınızın pek çok alanını etkileyebilen ciddi bir tıbbi rahatsızlıktır. Ruh hali ve davranışları etkilemenin yanında iştah ve uyku gibi çeşitli fiziksel işlevleri de etkileyebilir. Majör depresyon sahibi insanlar genellikle geçmişte keyif aldıkları aktivitelere olan ilgilerini kaybederler ve günlük aktivitelerini yapmakta zorlanırlar. Arada bir yaşamın yaşamaya değer olmadığını da hissedebilirler.
Majör depresyon ABD’de en yaygın ruh hastalığıdır. 2015 yılında 18 yaş üzeri nüfusun neredeyse %7’sinin majör depresyon nöbeti geçirdiği tahmin ediliyor.
Bazı majör depresyon hastaları hiç bir zaman tedavi aramıyorlar. Fakat bozukluğa sahip insanların büyük kısmı tedavi ile daha iyi hale gelebilmiştir. İlaçlar, psikoterapi ve diğer yöntemler majör depresyondaki insanları efektif olarak tedavi edebilir ve belirtilerinin yönetimini sağlayabilirler.
Majör Depresif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Doktorunuz veya bir ruh sağlığı uzmanı belirtilerinize, hislerinize ve davranış düzenlerinize göre majör depresyon tanısı koyabilir. Size bazı sorular soracaklardır veya bir anket vereceklerdir.
Majör depresyon tanısı almanız için DSM adı verilen kriterler listesindeki bazı belirtileri karşılamanız gerekiyor. Bu rehber tıp uzmanlarına ruh hastalıklarını tanımlamaları için yardımcı olur. Kriterlere göre aşağıdaki belirtilerden en az 5 tanesine sahip olmalısınız ve ayrıca 2 haftadan uzun süre boyunca onları her gün en az bir defa yaşamalısınız:
Majör Depresif Bozukluğa Ne Sebep Olur?
Majör depresyonun temel sebebi bilinmiyor. Ancak rahatsızlığın gelişiminde bazı faktörler riski arttırıyor. Genlerin ve stresin kombinasyonu beyin kimyanızı etkileyebilir ve ruh hali dengesini korumanızı zorlaştırabilir. Hormon dengesinde yaşanacak değişimler de majör depresyon gelişimine katkıda bulunabilir.
Ayrıca şunlardan kaynaklı olarak da tetiklenebilir:
Majör Depresif Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Majör depresyon genelde ilaçlar ve psikoterapi ile tedavi edilir. Bazı yaşam tarzı değişimleri de belli belirtilerin hafifletilmesini sağlayabilirler. Ağır majör depresyonu olanlar veya kendine zarar verme düşüncesi içerisinde olanlar tedavi süresince hastanede kalmak zorunda kalabilirler. Ayrıca belirtiler iyileşene kadar bir tedavi programı içerisine alınmaları da gerekebilir.
İlaçlar
Tedaviye genelde ilk olarak antidepresan ilaçlar ile başlanır.
Seçici serotonin geri emilim inhibitörleri sıklıkla yazılan ilaçlardır. Bunlar serotoninin beyinde parçalanmasını önlerler ve böylece bu nörotransmiter daha fazla miktarda bulunur.
Serotoninin insanların ruh halinden sorumlu olan beyin kimyasalı olduğu düşünülüyor. Ruh halini iyileştirmeye yardımcı olabilir ve sağlıklı uyku düzenleri sağlayabilir. Majör depresyonu olan insanlarda serotonin düzeyi genelde düşük olur. Bu ilaçlar majör depresyon belirtilerini beyindeki mevcut serotonin miktarını değiştirerek hafifletebilirler.
Görece düşük yan etkilere sahiptirler ve pek çok insan iyi tolerans gösterir.
Diğer ilaçlar arasında trisiklik antidepresanlar bulunuyorlar ve bunlar diğer ilaçlar işe yaramadığında kullanılabiliyorlar. Ancak kilo alımı ve uyku hali gibi ciddi yan etkileri vardır.
Not: Majör depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar hamile ve emziren kadınlar için güvenli değiller. Eğer hamile kaldıysanız, hamile kalmayı planlıyorsanız veya emziriyorsanız doktorunuza danışın.
Psikoterapi
Psikoterapi veya diğer adıyla konuşma terapisi, majör depresyonu olan insanlarda etkili bir tedavi olabilir. Bir terapistle buluşmanızı ve düzenli olarak rahatsızlığınız ve alakalı konularda konuşmanızı gerektirir. Psikoterapi size şu konularda yardımcı olabilir:
Doktorunuz aynı zamanda bilişsel davranış terapisi veya kişiler arası terapi gibi diğer terapi türlerini de önerebilir. Diğer muhtemel tedavi seçenekleri arasında grup terapisi de var ve bu terapi türü yaşadığınız şeyleri anlayabilecek diğer insanlarla görüşmenize imkan tanır.
Yaşam Tarzı Değişimleri
İlaç alma ve terapilere katılmanın yanında majör depresyon belirtilerinizi günlük alışkanlıklarınızda bazı değişimler yaparak da iyileştirebilirsiniz.
Doğru yeme: Somon gibi omega-3 yağ asitleri içeren gıdalar yemeyi düşünün. Baklagiller ve tam tahıllar gibi B vitamini bakımından zengin gıdaların da majör depresyonu olan insanlara yardımcı olabilecekleri biliniyor. Magnezyum da majör depresyon belirtileri ile savaşta önemli. Kuruyemişlerde, çekirdeklerde ve yoğurtta bulunuyor.
Alkol ve belli işlenmiş gıdalardan kaçının: Alkolden kaçınmak faydalı çünkü alkol bir sinir sistemi baskılayıcı olduğundan belirtilerinizi daha kötü hale getirebilir. Ayrıca rafine, işlenmiş ve kızarmış gıdalardan kaçının çünkü bunlarda majör depresyona etki edebilecek omega-6 yağ asitleri var.
Bol spor yapın: Majör depresyon size oldukça yorgun hissettirebilse de, fiziksel olarak aktif olmak önemli. Spor, özellikle de gün ışığındaki dış mekân sporları ruh halinizi iyileştirebilir ve size daha iyi hissettirebilir.
İyi uyuyun: Her gece en az 6-8 saat uyku hayati. Eğer uyuma zorluğu çekiyorsanız doktorunuza danışın.
Majör Depresyondan Kurtulmak Mümkün mü?
Majör depresyon sahibi insanlar zaman zaman umutsuz hissedebilirler ancak bu bozukluğun genelde başarıyla tedavi edilebildiğini hatırlamak önemli. Fakat tedavi planına bağlı kalmak önemlidir. Doktorunuzla buluşmalarınızı kaçırmayın ve terapi seanslarınıza gidin. Ayrıca aksi söylenmediği sürece ilaçlarınızı almayı bırakmayın.