5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 25. maddesinde (Değişik: 17/4/2008-5754/13 m.) kimlerin malul sayılacağı şöyle belirtilmiştir: “Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını kaybetmiş olmaları veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malul sayılır.’’
Malullük sigortasından yararlanabilmek için 5510 sayılı Kanun’un 26. Maddesinde düzenlenen şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için gereken şartlar şu şekildedir: Malul sayılma, belirli bir süreden itibaren sigortalı olma, belirli bir süre prim bildirmiş olma, malullüğün çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkması ve işten ayrılarak sosyal güvenlik kurumuna başvuruda bulunma. Bu şartların tamamı birlikte gerçekleştiği takdirde kişi malullük aylığı almaya hak kazanır.
5510 sayılı Kanun’da bir kişinin malul sayılabilmesine ilişkin şartlar 4/I(a)’lılar ve 4/I(b)’liler için ayrı, 4/I(c)’liler için ayrı olmak üzere iki grupta ele alınmıştır. Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için öncelikle malul sayılması gerekmektedir.
5510 sayılı Kanunun 25. Maddesi uyarınca 4. maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar açısından çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybedenler malul sayılır.
Çalışma gücünün kaybına sebep olan olayın iş kazası, trafik kazası ya da başka bir sebep sonucu meydana gelmesi fark etmez. Söz konusu olayda kişinin kusurunun olup olmaması da önemli değildir. Bu anlamda kişinin trafik kazası geçirmesi veya ev kazası geçirmesi ya da intihara teşebbüs etmesi sonucu çalışma gücünü %60 üzerinde kaybetmesi halinde kişi malul sayılır. Çalışma gücünün %60 oranında kaybedilmesi şartı, aynı uygulama esasları çerçevesinde 4/I(a) 4/I(b) ve 4/I(c) kapsamındaki sigortalıların tamamı için, sigortalılık ilişkisini doğuran faaliyetin özelliğinden bağımsız biçimde kabul edilmiştir.
Malullüğe sebep olan ikinci neden ise iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü %60 oranında yitirmektir. Burada önemli olan husus meslekte kazanma gücünün %60 oranında kaybına neden olan olayın iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meydana gelmiş olmasıdır. Çalışma gücü kaybından farklı olarak meslekte kazanma gücü kaybına yol açan olayın iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meydana gelmesi gerekmektedir.
Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malul sayılır. Yedek subay veya er olarak ya da talim, manevra, seferberlik veya harp dolayısıyla görevleri ile ilgileri kesilmeksizin silah altına alındıkları dönemde malul olup, bu malullükleri asıl görevlerini veya işlerini yapmaya mani olmayanlar hakkında, bu hastalık veya engellilik halleri sebebiyle malullük sigortasına ilişkin hükümler uygulanmaz. (m.25)
5510 sayılı Kanun’un 26. maddesi uyarınca malullük sigortası kapsamında sağlanan yardımlardan yararlanabilmek için en az on yıldan beri sigortalı olmak gerekmektedir.
Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için en az on yıldan beri sigortalı olması ve 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekmektedir. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması yeterlidir. Burada aranacak husus primlerin ödenmiş olması değildir. Prim ödeme gün sayısının bildirilmiş olması yeterli görülmüştür. Fakat 4/I(b) kapsamındaki sigortalıların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
Sigortalının ilk defa çalışmaya başladığı tarihte malul sayılmasını gerektirecek beden gücü kaybı veya hastalığı bulunuyorsa malullük sigortası yardımlarından yararlanamaz. Yargıtay da sigortalılığın başladığı tarihte malul sayılacak derecede hastalık ve arızası bulunduğu önceden veya sonradan tespit edilen sigortalının bu hastalık veya arızası nedeniyle malullük sigortası yardımlarından yararlanamayacağına hükmetmiştir.
Sigortalının, maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan ya da devrettikten sonra Kurum’dan yazılı istekte bulunması gerekmektedir.
Sayılan tüm bu şartlar gerçekleştiği taktirde sigortalı malullük aylığı almaya hak kazanacaktır.
Malullük aylığı, prim gün sayısı 9000 günden az olan sigortalılar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29. madde hükümlerine göre hesaplanır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılır. Ancak 4/I(a) kapsamında sigortalı sayılanlar için 9000 prim gün sayısı 7200 gün olarak uygulanmaktadır.
Detaylı bilgi için bize ulaşın…