Metaverse’in temeli, yazar Neal Stephenson’un 1992 yılında yazdığı Snow Crash kitabına dayanıyor. İlk kez Metaverse terimi orada kullanılıyor. Terim iki farklı kelimeden oluşuyor. Meta ve Universe kelimelerinin birleştirilmesi ile evren ötesi olarak Türkçeleştirebileceğimiz bir anlama sahip. Peki bu yeni kavram neden birden gündem oldu?
Son yıllarda Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality-AR) ve Sanal Gerçeklik (Virtual Reality-VR) terimleri sıkça karşımıza çıkmaya başladı. Birbirlerine çok yakınmış gibi gözükseler de farklı özelliklere sahiptirler. Sanal Gerçeklik tamamen gerçek hayattan soyutlanmış bir ortam sunarken Artırılmış Gerçeklik gerçek hayatın üzerine bir şeyler katmaktadır. Sanal Gerçeklikte yaratılan ortam tamamen yeniden oluşturulurken, Artırılmış Gerçeklikte ise gerçek ortamın üzerine eklemeler yapılmaktadır. Daha bir çok farklılık sayabiliriz. Bu farklılıkların yanında da bir o kadar benzerdir bu iki kavram.
Metaverse bugüne kadar gördüğümüz teknolojileri birleştiren ve farklı bir deneyim sunan bir ortamdır. Bugüne kadar bilim kurgu filmlerinde çokca rastladığımız tamamen sanal bir ortamda oluşturduğumuz yeni bir kişilikle yaşamaktır. Linden Research firması tarafından 2003 yılında oluşturulan ve piyasaya sunulan Second Life isimli internet tabanlı oyun bu kapsamda belki de ilk örnek olarak görülmektedir. Sanal kimlik olarak tanımlayabileceğimiz Avatar terimi de Second Life isimli oyunda karşımıza çıkmaktadır.
Tüm özelliklerini oyuncunun belirlediği bir sanal kimlik oluşturarak oyuna başlayan oyuncu dilediği bir hayatı yaşamaktadır. Fiziksel özelliklerini kendisi belirleyerek istediği bir görünüme kavuşmakta ve dilediği bir hayatı yaşamaktadır. Oyun içerisinde serbestçe dolaşmakta ve kendine bir yaşam tarzı yaratmaktadır. Bilgisayar üzerinden 2 boyutlu olarak oynanan Second Life oyunu gelişen teknoloji ile yerini çok daha güzel grafiklere sahip Fortnite, Pubg gibi günümüzde çok popüler olan oyunlara bırakmıştır. Benzer yönleri kişinin oyunda kendisini seçtiği bir avatar ile temsil etmesidir.
Metaverse tüm bu oyunların ötesinde bir sanal dünyadır. İçerisine yarattığınız avatarınız ile gireceğiniz ve özgürce yaşayacağınız paralel bir evren. Yaratılan sanal dünya içerisinde diğer avatarlar ile sosyalleşeceksiniz ve seçimlerinizi yaşayacaksınız. Avatarınız sanal dünya içerisinde bir konsere katılabilecek. Dünyanın farklı köşelerinde yaşayan insanlar bu konseri yan yana oturarak seyredecek ve sohbet edebilecekler.
Şubat 2019’da, Amerikalı bir elektronik müzik yapımcısı olan Christopher Comstock ya da bilinen adıyla Marshmello, internetin ilk sanal konserini Epic Games’in sahibi olduğu Fortnite isimli oyunda milyonlarca seyirci karşısında verdi. Firma tarafından açıklanan bilgiye göre yaklaşık 10 milyon avatar bu konsere katıldı. Yaklaşık 10 dakika süren konser bu alanda ilk oldu. Amerikalı rapçi Travis Scott Nisan 2020 tarihinde Fortnite platformunda yaklaşık 12.3 milyon kişi tarafından seyredilen ve avatarı ile katıldığı bir konser verdi. Önümüzdeki günlerde bu sanal dünyadaki etkinlikler aratrak ve çeşitlenerek devam edecek gözüküyor.
Teknolojinin gelişmesi ile bu dünyaya girmek için gerekli donanım ve cihazlarda hızla yenilenmekte ve küçülmektedir. İnsanlar giyilebilir teknolojilerin de bu anlamda geliştirilmesi sonucunda çok daha kolay bir şekilde sanal dünyaya erişme imkânı bulabileceklerdir. Kripto varlıkların hayatımıza girmesiyle bu sanal ortamdaki ekonomik kısıtlamalarda ortadan kalkamaya başlamıştır. Rahatlıkla sanal ortamda kullanılabilecek bir durumda olan kripto paralar sayesinde sanal dünyadan gerçek dünyaya ekonomik geçiş sağlanabilecektir.
Peki hala gerçek dünyada kullanımı tam olarak oturmayan kripto paraların sanal dünyada durumları ne olacaktır? Sanırım Metaverse ve hukuk ilk olarak bu alanda karışılacaktır. Hukuk bu sanal dünyada nerede olacaktır? Siber ortamda işlenen siber suçlar ile ilgili tam olarak düzenlemeler yapılamamışken Metaverse dünyasında bizleri hukuk kapsamında neler beklemektedir?
Tüm bu soruların cevapları verilmeden oluşturulacak bu yeni evren de kaos kaçınılmaz olacaktır. Avatarı bir başka avatar tarafından kasıtlı olarak yaralanan kişi hangi kuruma nasıl başvuracaktır? Yüzlerce hatta binlerce bu şekilde sorular cevapsız beklemektedir. Metaverse dünyasının en büyük özelliği özgürlüktür. Bu dünyada insanlar seçimlerini özgürce yapabilecektir. Mesleklerinden milliyetlerine kadar özgürce seçim yapabileceklerdir. Yüzlerce yıldır gelişmesine rağmen hala evrensel kurallar bağlamında ortak noktaya ulaşamayan hukuk kuralları bu evrende nasıl uygulanacaktır. Ya da hukuk kuralları olacak mıdır?
İlgili Yazılar: