Nafaka, kelime anlamı itibari ile geçimlik, geçinmek için gerekli olan iaşe şeklinde tanımlanabilir. Medeni Kanunda dört çeşit nafaka düzenlenmiştir:
Tedbir Nafakası: Boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra herhangi bir eşin veya ergin olmayan çocukların (18 yaşından küçük çocuklar) geçinmesini sağlamak üzere hükmedilen nafaka türüdür.
İştirak Nafakası: Boşanma davası neticesinde çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş aleyhine çocuğun giderlerine katılmasını sağlamak üzere hükmedilen nafakadır.
Yoksulluk Nafakası: Evliliğin boşanma kararı ile bitmesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş lehine, diğer eş aleyhine hükmedilen nafakadır.
Yardım Nafakası: Yardım nafakasının boşanma davası veya evlilik ile bir ilişkisi yoktur. Bir kimsenin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka çeşididir.
Nafaka davasına bakmaya 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahkemesi görevllidir.
Nafaka; yiyecek parası, geçimlik, birini geçindirmekle yükümlü bulunduğu kimselere, mahkeme kararıyla bağlanan aylık diyebiliriz. Nafaka yükümlülüğü şahsa bağlı haklardandır. Bu nedenle başkasına devredilemez. Nafaka hakkından feragat edilemez. Nafaka miktarı sözleşme ile de belirlenebilir. Nafaka borcu ölümle sona erer.
Nafaka evlilik devam ederken veya evlilik sona erdiğinden karşı tarafa nafaka davası açılır ve talep edilerek alınır.. Eşlerin güçleri oranında emek ve malvarlıklarıyla katkıda bulunması esası vardır. İştirak nafakası anne ve babanın evliliğin sona ermesinden itibaren ortak çocuklara ödemesi gereken nafakadır. İştirak nafakası evlilik gerçekleşmese bile çocuğun tanınması ve babalık davası kararına bağlı olarak nafaka istenir. Yoksulluk nafakası boşanma davasının ekidir.
Yoksulluk nafakası boşanma davasının her aşamasında yazılı yada sözlü olarak istenebilir. Yoksulluk nafakası boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek tarafa kusuru daha ağır olmamak kaydıyla geçimi için diğer tarafan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Kadında koşulları oluşmuş olmak kaydıyla erkek gibi yoksulluk nafası ödemekle yükümlüdür.
Nafaka Davası Nereye Nasıl Açılır; Evlilik birliğini koruyucu tedbirlerden olan tedbir nafakasına ilişkin davalar eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir (TMK. md. 201). Özel yetkili mahkeme söz konusu değildir. Türk Medeni Kanunu nun 168. maddesi gereğince; boşanma ve ayrılık davalarında ise yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Davada Aile Mahkemeleri görevlidir.
Bu içeriğimizde sizlerle nafaka nedir, nafaka davası nasıl açılır, nafaka almanın şartları nelerdir ve daha birçok önem düzeyi yüksek konularda bilgiler verdik.
Nafaka; Türk Medeni Kanunu’nda öngörülen gerekli koşulların oluşması durumunda nafaka vermekle yükümlü olan kişi ya da kişilerce ödenmesi gereken, kişilerin yaşamlarına devam edebilmeleri ve en azından asgari ihtiyaçlarını temin edebilmeleri için miktarı ve koşulları hakim tarafından belirlenen parasal katkıya ‘nafaka’ denir.
Medeni Kanunda dört çeşit nafaka düzenlenmiştir:
Tedbir Nafakası: Boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra eşlerden birinin ya da 18 yaşından küçük çocukların geçinmesini sağlamak üzere hükmedilen nafaka türüdür.
Medeni Kanun madde 169’a göre “Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır.” Bu kanun maddesi gereğince ve yine bu kanun maddesindeki koşulları sağladığı durumda mahkeme tedbir nafakasına hükmeder.
Sadece boşanma değil ayrılık halinde de tedbir nafakasına hükmedilebilir.
Tedbir nafakası boşanma davası devam ederken verilmiş ise bu tedbir nafakası boşanma davası sonuçlanıncaya kadar devam eder ve boşanma davası sonunda iştirak ya da yoksulluk nafakası olarak devam edip etmeyeceğine tekrardan hakim karar verir. Boşanma davası dışındaki tedbir nafaka kararları ise hakimin takdirine bağlı olup, miktarını, süresini ve ne zaman kaldırılacağına yine hakim karar verir.
İştirak Nafakası: Boşanma avukatı himayesinde yürütülen boşanma davası neticesinde çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş aleyhine çocuğun giderlerine katılmasını sağlamak üzere hükmedilen nafakadır.
Medeni Kanun madde 182/2’e göre “Velâyetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.” Bu kanun maddesi gereğince mahkeme iştirak nafakasına hükmeder.
İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da mahkeme kararı ile ergin kılınması ya da vefatı ile son bulur. Ancak çocuk ergin olmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa, eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir.
Medeni Kanun madde 182/3’e göre hâkim, istem hâlinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir. Yani hakim iştirak nafakasının gelecek yıllarda ne miktarda arttırılacağına da karar verebilir.
Yoksulluk Nafakası: Evliliğin boşanma kararı ile bitmesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş lehine, diğer eş aleyhine hükmedilen nafakadır.
Medeni Kanun madde 175’e göre “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.”
Medeni Kanun madde 176’da açıklandığı üzere yoksulluk nafakası; nafaka alan eşin yeniden evlenmesi ve taraflardan birinin ölümü durumunda kendiliğinden; yoksulluğun ortadan kalkması, nafaka alacaklısının evlenme olmadan fiilen evliymiş gibi başka birisi ile birlikte yaşama ve haysiyetsiz hayat sürme durumunda ise mahkeme kararı ile kaldırılabilir.
Nafakadan önceden vazgeçilmesi ya da feragat edilmesi kesin hüküm oluşturmaz. Boşanma davasından ayrı bir dava ile de talep edilebilir.
Yardım Nafakası: Yardım nafakasının ise boşanma davası veya evlilik ile bir ilişkisi yoktur. Bir kimsenin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka çeşididir.
Medeni Kanun madde 364’e göre “Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür. Kardeşlerin nafaka yükümlülükleri, refah içinde bulunmalarına bağlıdır. Eş ile ana ve babanın bakım borçlarına ilişkin hükümler saklıdır.”
Nafaka davasına bakmaya 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahkemesi görevlidir.
Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri davaya Aile Mahkemesi sıfatıyla bakacaktır.
Tedbir nafakası için açılacak davada yetkili mahkeme eşlerden birisinin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesidir. Yoksulluk nafakası için açılacak davada yetkili mahkeme ise nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir.
Boşanma sürecinde ve boşanma davası sonrası nafaka alabilecek olan kişiler; düşük gelire sahip ya da geliri olmayanlar, işsiz kişiler, ev hanımları, asgari ücretle çalışan eşler, geçici işlerde çalışan düzenli bir işi ve geliri olmayan eşlerdir.
Yoksulluk nafakası alacak eşin ekonomik durumu boşanma sebebiyle bozulmalı ya da yoksulluğa düşmeli. Ayrıca boşanma konusunda kusuru karşı taraftan daha ağır olmamalıdır, eşit kusurlu da olabilir.
Boşanacak ya da boşanmış olan tarafların iş hayatı, aldıkları ücret, sahip oldukları malvarlıkları, çocukların yaşı ve eğitim durumları, ortak konutun kirada olup olmaması, ortak konutu boşanma davası süresince kimin kullanacağı, yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım gibi ihtiyaçları nafaka borçlusunun mali gücü oranında hakim belli miktarda nafakaya hükmeder.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın