Hayatınızın bir ya da birden fazla döneminde akademik kariyerinizde, iş hayatınızda ya da özel hayatınızda başarılı olabilmek için bir uzmandan yardım almış olabilirsiniz. Özellikle iş dünyasında emin adımlarla ilerlemek için profesyonel düşünen insanlar basamakları yalnız başlarına çıkmak istemez, kendilerini geliştirmek istedikleri alanda bir rehberden yardım alırlar; bu ilham veren ve destek olan kişilere de “mentor” denilmektedir. Etkili bir iletişim, etkin dinleme ve öğretme başarılı bir mentorluk için gerekli temel bileşenlerdir. Başkalarına mentorluk yapmak isteyen bir insan mentorluğunu geliştirebilmek için ne gibi niteliklere ihtiyacı var ve neler yapması gerekiyor inceleyelim:
Öğrettiğiniz bir şeyin karşıdaki kişi tarafından gerçekten anlaşılıp anlaşılmadığı ya da kalıcı bir öğrenmeye dönüşüp dönüşmediğini öğrenmek için kişiyi okuyabilmekte usta olmanız gerekiyor. Bunu yapabilmek de sabırlı olmayı ve çok iyi dinleme becerilerine sahip olmayı gerektiriyor. Başarılı bir mentor-menti ilişkisinin %99’u kaliteli bir iletişimdir. Fikirler, görüşler ve geri bildirimleri karşılıklı olarak net bir biçimde paylaşabilmek karşılıklı güveni geliştirir.
Mentinize iletmek istediğiniz geribildirimler konusunda diplomatik olmanız önemlidir. Güvenlerini sarsmadan ve özgüvenlerini azaltıp gücendirmeden de iletmek istediğiniz eleştiri ve geribildirimleri iletebilirsiniz. Örneğin yaşadığınız olay ve durumlar üzerinden deneyimlerinizi aktarmak yoluyla yapılan bir hatayı ve bundan ne öğrenildiğini ve bu hatanın nasıl telafi edilebileceğini anlatabilirsiniz, illa onları doğrudan eleştirmenize gerek yoktur zira burada mentor için önemli olan şey mentiyi yıpratmak değil, eğitmektir. Tavsiye vermeden önce ne zaman bekleyeceğinizi bilin.
Birine mentorluk yaparken, onlara hemen tavsiye vermek için baskı hissedebilirsiniz. Ancak tüm geri bildirimler yararlı geri bildirim değildir ve yararsız geri bildirim vermek ilişkinize zarar verebilir. Harika bir akıl hocası, bir durumun kendiliğinden geri bildirime mi yoksa gerçekten düşünceli bir geri bildirime mi uygun olduğunu nasıl belirleyeceğini bilir.
Danışanınızın bakış açısı ve duygularını anlamaya önem verin. Empati kurabilme başarılı bir mentorun olmazsa olmaz bir özelliği olmalıdır. Menti kötü bir gün geçiriyorsa halden anlamalı, günü atlatmalarına yardımcı olmalısınız. Empatik olma konusunda sıkıntılarınız varsa bu özelliği pratik yaparak geliştirebilirsiniz. Mentinizin sözlü ya da sözsüz verdiği mesajları anlamaya çalışmak, bolca dinlemek, sizden farklı olan görüş ve bakış açılarını da kabul edebilmek, önyargılara karşı daha esnek davranabilmek için kendinizi eğitebilirsiniz.
Mentinize karşı sabırlı olmak sizi etkili bir mentor haline getirir. Sizin uzun zamandır bildiğiniz, çabucak kavrayabildiğiniz şeyleri mentorunuz sizin kadar çabuk kavrayamaması olasıdır dolayısıyla herkesin bir öğrenme hızı olduğunuzu görmeniz ve bu konuda sabırlı davranmanız önemlidir.
Hem siz hem de mentiniz karşılıklı oturup beklentilerinizi gözden geçirmek, özellikle birbirinizi daha önceden tanımıyorsanız, gerçekleşmesi istenen şeylerin netleşmesi açısından faydalı olacaktır.
Çoğu zaman davranışlarla bir rol model olmak mentinizin kalıcı bir kazanım kazanmasında daha etkili olabilir. Davranışlarınızı gözlemlemek mentinize çok şey öğretebilir. Başkalarıyla nasıl etkileşime girdiğinizi ve işleri ele alış biçiminizi gözlemleme yaparak anlayabilirler. Mentinizin doğru yolda ilerlemesini sağlamak için onlara zor durumlarla başa çıkmanın çeşitli yollarını gösterin ve süreciniz boyunca onlarla konuşun. Kötü giden durumlara ya da başarısız bir projeye nasıl tepki verecekleri konusunda bir alternatifleri olduğunu bilmelerini sağlayın. Bu, bir hata yaptıklarında amirleriyle konuşmak veya bir görevde başarısız olduklarında yeniden gruplaşmayı öğrenmek olabilir. Deneyiminizle, onları engelleyecek veya zor zamanlarında onlara yardımcı olacak tepkileri tanıyabilirler.
Duygusal bir zekaya sahip olmak başarılı bir akıl hocası olmanın önemli bir parçasıdır. Duygusal zekâ geliştirebilir. Bir kişinin mentoru olduğunuzda sadece onda gerçekleşmesini istediğiniz teknik konulardan sorumlu değilsiniz; mentinizin kendine has kişilik ve duygu durumlarını kavrayabilmek önemlidir.
Danışanınızı sadece yüzeysel olarak tanırsanız bunun sonucunda da ona vasat tavsiyeler vermeniz olasıdır. Mükemmel bir akıl hocası olmak danışanınızı daha derinden tanımayı gerektirir. Mentinizin çalışma tarzı, hayalleri, hedefleri neler? Mentinizi daha iyi bir seviyede tanımak ilişkinizi güçlendirerek onun hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları şeyleri, başkalarıyla nasıl etkileşim içinde olduklarını anlamanıza yardımcı olur. Daha derine inmek için danışanınıza açık sorular sorun ve söylediklerini yakından dinleyin.
Kendi yaptığınız hataları ve başarısızlıkları itiraf edip paylaşabilmek aranızda güven oluşturmaya yardımcı olur ve ilişkiyi kuvvetlendirir.
Mentinizin hatalarını düzeltmek kadar başarılarını da kutlamanız onun güvenini geliştirir, olumlu davranışları pekiştirir ve onların yaptıkları işe karşı motive olmalarını sağlar.
En iyi akıl hocaları planladıkları zamandan ve vermeyi düşündükleri bilgiden daha fazlasını gönüllü olarak sunabilen kişilerdir.
Kaynaklar:
https://blog.hubspot.com/marketing/mentor-tips-positive-impact