YARIŞARAK, YARIŞTIRARAK GELİŞMEK, GELİŞTİRMEK, DEĞİŞTİRMEK
Her alanda olduğu gibi mimarlık mesleğinde de her mimarlık öğrencisinin ya da mimarın hedefi olan ödüller, yarışmalar vardır. Bu ödüller bireylerin kendi kişisel gelişimi için faydalı olurken mimari yapıların, kentlerin gelişimine de katkı sağlar. Mimarlık, şehircilik, gayrimenkul projeleri alanında olan yarışma ve ödüller bunun en güzel örneğidir. Bu yarışmalara katılanlar kendi sınırlarını aşarken geliştirdikleri projeler dünya üzerinde dikkat çekici, sanatsal, özgün yapıların yükselmesini sağlar. Her mimar adayının hayallerini süsleyen Schindler Ödülü de uluslararası düzeyde yapılan bir yarışma olarak iyi bir örnek teşkil etmektedir. 2008’de Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğrencilerinin üçüncülük elde etmeyi başardığı yarışmanın bu yılki konusu, 131 bin nüfusu ile 1983 yılından beri UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Bern şehrini vatandaşların engelsiz hareket edebileceği bir şekilde tasarlamak üzerine kurulu. “Herkes için erişim” ana temasını taşıyan yarışma, dünyada ve Türkiye’de değişen mimari anlayışın yeni halini anlatıyor. Yaşam kalitesi açısından dünyada ilk on şehrin içinde yer alan İsviçre’nin Bern şehri, bu özelliğine rağmen neden değişmek istiyor ya da neye ihtiyaç duyuyor? Kent, farklı grupların, marjinal bireylerin, değişik kültürlerin bir arada olacakları kentsel onarımlara ihtiyaç duyuyor. Kentteki farklı grupların, toplulukların hepsini içine alan, hiç kimseyi sahip olduğu özellikler nedeniyle dışlamayan, bireylere daha fazla özgürlük sunan bir kamusal alan yaratmak yarışmanın ortaya çıkarmayı amaçladığı unsurlar.
Alanında önemli bir uluslararası ödül olan Schindler’in bireylere kamusal alanda daha fazla özgürlük sunma, farklı kültürleri birleştirme üzerine kurulu bir yarışma düzenlemesi aslında pek çok ülke kentlerinde görülen değişimin, birbiri ardı sıra yükselen gayrimenkul projelerinin de ana teması. Kentsel dönüşüm denilen ve hemen her büyük şehrimizde görülen projeler de daha fazla özgürlük, kamusal alanda herkesi toplayabilme, her kesimden insana belli bir hayat standardını sunabilme isteklerine hizmet ediyor. Yine gayrimenkul projeleri de, bireylere daha fazla özgürlük vaat ederken lüksü orta hallilerin de satın alabileceği bir seviyeye çekiyor.
Kent dokusu bu tür yarışmalarda ödül alan projelerle değişirken ofis, konut, otel vb. yapılar da mimarileri ile yarışıyor. İstanbul’da son beş yılda yükselen gökdelenler, birbirinden iddialı konut projeleri bunların en güzel örnekleri. Projeler, daha yüksek olanı, daha lüks olanı, daha kullanışlı olanı inşa edebilmek için yarışıyor.
Kentsel dönüşüm projeleri ise bu tür yarışmalar sonucunda belirlenebiliyor. Örneğin Ankara Mamak’taki kentsel dönüşüme alternatif olması açısından TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin açtığı “Sosyal@Sosyalkonut” temalı mimari fikir projesi yarışması, Ankara’nın kent dokusundaki değişime katkı sağlamayı hedefliyor. Yine bundan önceki yıllarda Bursa Osmangazi’de Kızyakup denilen bölge için yarışma açılmış ve bölgenin yeni yüzü bir yarışma sonucu belirlenmişti. İzmir Büyükşehir Belediyesi de Opera binasının yenilenmesi için bu tür bir proje yapmıştı. İstanbul’da Kartal bölgesi için de bir yarışma açılmıştı.
Ülkemizde de örneklerini gördüğümüz üzere, bu tür proje yarışmaları, sektörün gelişimini ve sektörde uzman kişilerin gelişimini sağlamakta, fikirler sınırlarını zorlamaktadır. Bu da çehresi değişen, daha fazla ihtiyaca cevap veren, çıtası yüksek kentler ve mimariler ortaya çıkartmaktadır. Yarışmaların konusu ise yaşam biçimlerindeki değişimin ne yönde olduğunun, bireylerin ihtiyaçlarının ne olduğunun ipuçlarını veriyor. Bu bağlamda yarışmaların takip edilmesi, desteklenmesi gayrimenkul sektörünün de önemle üstünde durması gereken bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Yarışmalar farklı bakış açılarına, farklı renklere, farklı hayallere yer verdiği için rakiplerden ayrılacak bir konut projesine sahip olmak açısından da firmalar için önem taşıyor. Kamu kurumları da bu tür yarışmalar sayesinde kentlerin gelişimine, değişimine farklı fikirlerin, renklerin, tarzların katkı sağlamasının önünü açıyor.
Ebru ÖZ-Mimar,Gayrimenkul Değerleme Uzmanı
14.10.2011, www.emlakkulisi.com