Pu-erh almak için alışveriş yapmak kafa karıştırıcı olabilir. Süre ve fermantasyon gibi ekstra özelliklerle, pu-erh piyasadaki en çeşitli kategoriye ayrılan çaydır ve bu değişik çeşitlerin popüler olmasıyla beraber kötü pu-erh çayı satın olmak daha da kolaylaştı. Pu-erh satın alırken tahmin oyunu oynuyor gibi hissedebilirsiniz, bu yüzden çayın preslenmiş mi yoksa yaprak çay (loose tea) olarak mı paketlendiği gibi görsel ipuçlarıyla kalite testi yapmak size uzak gelebilir. Çayın paketlenme şekliyle neleri anlayabileceğinizi merak ediyorsanız okumaya devam edin.
Preslenmiş Pu-erh Çayı (Pu-erh cakes)
Çay yapraklarını düz bir şekilde preslemenin asıl amacı eski zamanlarda taşımasını ve saklanmasını kolaylaştırmaktı. Güney Çin’de yetişen çay, tuğla şekli verilip insanlar ya da atlar tarafından merkezi Asya’ya taşınıyordu ve burada da Tibet midillileriyle takas ediliyordu. 20. yüzyılda, Yunnan’dan gelen mülteciler evlerinden Hong Kong’a çay ithal etmeye başladıklarında, preslenmiş çayı gemilerde götürmek ve evlerin kilerlerinde saklamanın daha kolay olduğunu fark ettiler. Presleme yöntemleri yalnızca yerden tasarruf etmiyor, aynı zamanda çayın olgunlaşması için hava giriş çıkışını da sağlıyordu.
Bu taşıma geleneği, bugün bize pu-erh olarak geri döndü. Preslenmiş Pu-erh çayı saklamak ve olgunlaştırmak bu işin duayenleri tarafından daha çok tercih ediliyordu çünkü baskılanmış çay yaprakları Hong Kong’un nemli ikliminde yavaşça fermente oluyordu. Preslemenin bir diğer avantajını yine burada gördük: havayla temas eden miktar ne kadar azsa, fermentasyon süreci o kadar yavaş ilerliyordu ve daha lezzetli ürün çıkarıyordu. Küflenme riski de en aza indirilmişti.
Bugün, preslenmiş çay işin duayenleri tarafından daha çok tercih ediliyor çünkü çayın üzerinde yetiştiği ve işlendiği yer hakkında etiket bulunuyor. Kalitesiyle saygın belirli bölgeler ve fabrikalar çayın ambalajında ve etiketinde görebilirsiniz ve birçok preslenmiş çayın üzerinde parti numarası da bulunur. Böylece pu-erh içicileri büyük miktarlarda çay alırlarsa karşılarına ne çıkacağını önceden bilmiş olurlar. Fakat benzer ya da birbirinin aynı tasarımlar birçok preslenmiş çay markasında kullanılıyor ve saklanma koşullarına göre aynı tarladan gelen çayın tadında bile değişiklikler meydana gelebiliyor.
Serbest Yapraklı Pu-erh (loose tea)
Pu-erh çayı aynı zamanda preslenmeden salaş durumda da saklanabilir. Bu yöntem genelde Shou Pu-erh’de kullanılır çünkü preslenmeden önce her çayın geçmesi gereken hızlandırılmış bir fermantasyon sürecinden geçerler. Daha modern sayılabilecek bu yöntem, çayı yerden tasarruf etmek amacıyla sıkıştırmadan uzun süreli saklama olanağı tanır. Aynı zamanda modern taşıma yöntemleri ile beraber çay yaprağı konteynerlerini taşımak daha da kolaylaştı.
Genel olarak günlük içecek tercihleri arasında düşük ücretli olarak kabul edilse de, Shou Pu-erh markette daha pahalıya satılmaktadır. Çünkü bunları üretmesi daha kolaydır ve yaprak görünümüne ve paketlenmesine bakarak kalitesini anlamak zordur. Çayı direkt olarak tarladan ya da fabrikadan alıyorsanız, yaprak formda almak daha mantıklı olacaktır. Preslenmiş çayı fazla miktarda aldığınızda konteynerin ortasındaki çayın kalitesinden emin olamıyorsunuz ama yaprak çay, çayın tamamen kaliteli ya da kalitesiz olduğunu gösterebilir.
Ayrıca serbest çay yaprakları kuru iklimde daha iyi olgunlaşır. Çin’in geleneksel sıcağı ve nemi olmadan, pu-erh çiğ ve yeşil formunu bırakıp kararmayacaktır. Preslenmiş çayla bu fermantasyon sürecini yavaşlatmaktansa, serbest çay yapraklarıyla daha çok hava giriş çıkışı yaparak çayın daha hızlı bir şekilde olgunlaşmasını sağlayabilirsiniz. Kuru bir ortamda olgunlaşan çay Güney Çindekilerin aksine daha meyvemsi bir tada sahiptir. Serbest çayı demlemek de preslenmiş çaya göre daha kısa sürer.
Bu tarz bir çaya yeni başlayacaklar için serbest yaprakları (loose tea) öneriyoruz çünkü denemek için daha az miktarda alınabilir ve preslenmiş çayı ayırmak için gereken özel aparatlara gerek duymaz. Diğer taraftan preslenmiş çay ise bu çayı uzun süre içecekler ve saklamak için yeri olanlar için daha iyi bir seçenektir.
Sonuç olarak çayın paketlenmesinin ya da işlenme şeklinin son ürünün kalitesi ile bir alakası yoktur. Tadı güzel olan bir pu-erh kaliteli yapraklardan, dikkatli bir ustalıktan ve doğru saklama şeklinden gelir. Üzerindeki etiketin ya da satıcıların size söylediklerinin bununla bir alakası yoktur. Pu-erh’i güvendiğiniz bir satıcıdan alın, bu tavsiyemiz tüm çay çeşitleri için geçerli. Böylece çayın nereden geldiğini, nasıl yapıldığını ve saklandığını bilmiş olursunuz.
Siz hangi tür pu-erh tercih ediyorsunuz, serbest mi preslenmiş mi? Yorum bırakmayı unutmayın!