Suriye’de gerilimin azaltılması ve siyasi sürecin önününaçılması amacıyla başlatılan Astana platformunungarantörleri Türkiye, Rusya ve İran’ın Dışişleri Bakanları,28 Nisan’da Moskova’da bir araya geldi. Türk DışişleriBakanlığı’ndan yapılan açıklamada Astana platformunungarantörleri Türkiye, Rusya ve İran’ın DışişleriBakanları Mevlüt Çavuşoğlu, Sergey Lavrov ve CevadZarif’in 28 Nisan’da Rusya’nın başkenti Moskova’da biraraya geldi. Moskova’daki Dışişleri Bakanları toplantısındaAstana mekanizması bünyesinde yürütülen işbirliğininbütün boyutlarının ele alındığı ve bundan sonra atılabilecekadımların üzerinde durulacağı ifade edildi. Görüşmeyeilişkin olarak Rusya Dışişleri Bakanlığı SözcüsüMariya Zaharova tarafından yapılan açıklamadaysaşu ifadeler yer aldı: “Astana sürecinin garantörleri olanRusya, Türkiye ve İran’ın dışişleri bakanları 28 Nisan’daMoskova’da bir araya gelecek. Taraflar, Suriye’deki gelişmeleriele alacak ve BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılıkararı dahilinde Suriyeli taraflar arasında diyalog kurulmasınayardım edecek muhtemel adımları istişare etti.”Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı SergeyLavrov ve İranlı mevkidaşı Cevad Zarif ile Rusya’nınbaşkenti Moskova’da bir araya geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’da MevlütÇavuşoğlu ve İran Dışişleri BakanıCevad Zarif’le yaptıkları görüşmeninsonunda Suriye kriziyle ilgili ortak deklarasyonkabul ettiklerini açıkladı.Görüşmenin sonunda düzenlenenortak basın toplantısında konuşan Lavrov,“Bugünkü görüşmemizin sonuçlarınınyer aldığı bir ortak deklarasyonkabul ettik. Her halükarda BM GüvenlikKonseyi’nin (BMGK) 2254 sayılı kararıve Soçi’de Suriye Ulusal DiyalogKonseyi’nin tavsiyeleri doğrultusundasiyasi çözümün alternatifsizliğine sıkıbağlılığımızı koruyoruz” dedi. Lavrov,Rusya, Türkiye ve İran’ın Suriye’yi bölmegirişimlerini kabul edilemez bulduğunukaydetti. Lavrov, üç ülkenin Astanaformatı kapsamındaki çabalarınazarar verilmesine karşı koyacaklarınıbelirterek, “Bu çabaların devam etmesindekararlıyız. Üç ülkenin Suriye’dekidurumu 2254 sayılı karardaki hedeflereulaşma çizgisine yeniden getirmekiçin gerek müştereken gerekse demünferiden atacağı adımlar üzerindemutabakat sağladık” ifadelerini kullandı.Lavrov’a göre Rusya, Türkiye ve İran,Suriye muhalefetinin Cenevre müzakerelerininön koşulu olarak Şam’da iktidardeğişikliği talebini yıkıcı buluyor.Lavrov, “Cenevre müzakerelerinedönülmesine yönelik çabalar sürerkenbazı dış muhalefet temsilcilerinin açıklamalarınıson derece yıkıcı buluyoruz.Bu taraflar, Suriye krizinin çözümü ve siyasimüzakerelere geçiş için iktidar değişikliği,Suriye yönetiminin savaş suçlusuolarak mahkemeye sevk edilmesi gibiön koşullar öne sürüyorlar. Bu tür yaklaşımlar2254 sayılı kararın içeriğiyle çelişmeklekalmıyor, aynı zamanda da müzakeresürecini yeniden başlatmaya yönelikçabaları zora sokmak istiyor” dedi.Lavrov, bugün Türkiye Dışişleri BakanıMevlüt Çavuşoğlu’yla yaptıkları görüşmedeistihbarat kurumları arasında teröristlerinhareketleri hakkında istihbaratdeğişimi yapılması konusunda mutabakatsağladıklarının altını çizdi. Çavuşoğlu,Rus mevkidaşı Sergey Lavrov veİranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarifile başkent Moskova’da düzenlenenÜçlü Dışişleri Bakanları toplantısının ardındanbasın mensuplarına açıklamalardabulundu.Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu; ‘ABDbugüne kadar YPG terör örgütüne ciddidestek verdi. Arzumuz bir an evvel Rusyaile vizeleri kaldırmak.’ dedi. DışişleriBakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Suriye’nintopraklarının, arkasında kim olursa olsunbir terör örgütü tarafından kontroledilmesinin Suriye’nin toprak bütünlüğüiçin tehdit oluşturduğunu belirterek,“Bu terör örgütü, aynı zamandabizim güvenliğimize yönelik de tehditoluşturuyor. Dolayısıyla bu terör örgütlerinintıpkı DEAŞ gibi Suriye topraklarındanayrılması gerekiyor.” dedi. Astanasürecinin garantörleri Türkiye, İranve Rusya için Suriye’nin siyasi birliğininve toprak bütünlüğünün korunmasınınortak bir payda oluşturduğunu kaydedenBakan Çavuşoğlu, “Bu anlayışla,tüm terör örgütleriyle, DEAŞ, El Kaide,PKK, PYD, hepsiyle mücadeleyi sürdüreceğiz.Türkiye olarak Fırat Kalkanı veZeytin Dalı harekatıyla yaklaşık 4 binkilometrekareyi teröristlerden temizledik.Şimdi buralara, evlerini terk etmekzorunda kalan Suriyeli kardeşlerimizindönmesine hep birlikte yardımcıolmamız lazım. Buralara da Suriye’nin her yerinden insani yardımların ulaştırılmasıda ortak alanımızdır.” diye konuştu.Çavuşoğlu, Suriye’de yaşanan siyasikrize, siyasi bir çözümün bulunmasıgerektiğinin altını çizerek, “En önemliside Suriyeliler tarafından sahiplenecekve Suriyeliler tarafından yürütülecek birçözüm süreci olmasını istiyoruz. Bu anlayışlasürdürdüğümüz Astana toplantılarıSuriye’deki şiddetin kayda değer birşekilde azalmasını sağladı. Ateşkes ihlalleriazaldı. Astana sürecinin, Suriyekonusundaki etkili tek uluslararası girişimolduğunu söyleyebiliriz.” ifadelerinikullandı.Bazı çevrelerin, Astana’nın katmadeğerini teslim etmediklerini ve bu formatıdışlamaya çalıştıklarını görüyoruz.Bu son derece haksız bir yaklaşımdır veSuriye’deki siyasi çözüme de bir katkısıyoktur. Nitekim mevcut şartlar altında,Cenevre süreci, adeta Astana’dan çıkacaksonuçları bekler halde geldi. EsasenCenevre’deki son 6 görüşme turu, Astanasayesinde düzenlenebildi. DolayısıylaAstana’nın oynadığı rolü ve katkısınıkimse görmezden gelmesin.” şeklindekonuştu. Çavuşoğlu, Suriye’nintopraklarının, arkasında kim olursa olsunbir terör örgütü tarafından kontroledilmesinin Suriye’nin toprak bütünlüğüiçin tehdit oluşturduğunu belirterek,“Münbiç’te ve özellikle Fırat Nehri’nindoğusunda, Suriye topraklarının önemlibir kısmını YPG maalesef kontrol altındatutuyor. Burada demografik yapıyıda değiştirdiler. YPG/PKK bir terör örgütüdür.Bu terör örgütü, aynı zamandabizim güvenliğimize yönelik de tehditoluşturuyor. Dolayısıyla bu terör örgütlerinintıpkı DEAŞ gibi Suriye topraklarındanayrılması gerekiyor.” dedi.Çavuşoğlu, sözlerine şöyle devametti: “Esasen, ABD ile konuştuğumuzkonu da budur. Bugüne kadar ABD, buterör örgütüne ciddi destek verdi. Şuanda bu desteğin kesilmesinin yanında,bize de YPG’nin buralardan, özellikleMünbiç’ten başlayarak ayrılması konusundada 2016’da sözü var ve o gündenbu yana o söz sürekli teyit ediliyor. Bizimşimdi üzerinde durduğumuz konu, busözün tutulması ve YPG’nin buralardanayrılması.” Çavuşoğlu, Suriye krizi veileriye yönelik atılması gereken adımlarındeğerlendirileceği Türkiye-RusyaİranÜçlü Dışişleri Bakanları toplantısınakatılmak üzere Moskova’ya geldi. Ziyaretikapsamında Zarif ile ikili görüşmelerdebulunan Çavuşoğlu, görüşmede,Türkiye ile İran arasındaki ekonomi ileturizm iş birliğini ve Suriye başta olmaküzere bölgesel konuları görüştü. Görüşmeninardından Rus mevkidaşı Lavrovile ikili toplantıya geçen Çavuşoğlu,burada yaptığı açıklamada, Türkiye veRusya arasındaki ikili ilişkilerin her geçengün daha iyiye gittiğini vurgulayarak,bölgesel konularda da birlikte başarılıçalışmalar yürütüldüğüne işaret etti.Toplantının basına açık bölümündekonuşan Lavrov, Suriye’de normalleşmeiçin Astana formatı kapsamında acilolarak kolektif önlemler almaları gerektiğinibelirtti. Lavrov, “Bu toplantıyı Suriyeve çevresindeki zorlu durumu istişareetmek için yapmaya karar verdik.Suriye’nin bu zorlu koşullar altında barışve normalleşme yolunda ilerlemesiiçin bir yılı aşkın süre önce oluşturulanAstana formatı kapsamında acil olarakkolektif önlemler almalıyız” dedi. Rusya,Türkiye ve İran’ın Suriye krizinin bölgedekiuluslararası sınırlara yönelik birtehdit oluşmadan çözülmesinden yanaolduğunu kaydeden Lavrov, üç ülkeninde Suriye’nin toprak bütünlüğünü desteklediğiniifade etti. Rusya Dışişleri Bakanı,Moskova, Ankara ve Tahran’ın Suriyehükümetine ülkeyi teröristlerdentemizleme konusunda yardımcı olabileceğininaltını çizdi. Bu arada Lavrov,Rusya’nın Suriye’de diyaloğu engellemegirişimleri tespit ettiğini söyledi.Lavrov, “Son haftalarda yaşanan gelişmeler,herkesin Suriye’de barışa ihtiyaçduymadığını gösteriyor. Suriye’de çözümiçin umutların yeşerdiği her seferde,umuda saldırı düzenlendi. Diyaloğuve anayasa komisyonu kurulmasını engellemekiçin girişimler var” ifadelerinikullandı.Lavrov, bu kapsamda ABD, İngiltereve Fransa’nın 14 Nisan’da kimyasalsaldırı iddialarına dayanarak Suriye’yedüzenlediği füze saldırısını anımsatarakşöyle konuştu: “Biz sizlerle birlikteinşa ederken diğer meslektaşlarımızise uluslararası hukuk ihlallerindebulunmaktan kaçınmadan ortakyapıcı çabaların sonuçlarını ortadankaldırma girişiminde bulunuyor.14 Nisan’daki saldırı da bu girişimlerdenbiri. Zira bu saldırı, sadece ülkedekive uluslararası arenadaki durumuetkilemedi, barışçıl çözüm yolundailerleme perspektifine de zarar verdi.”Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da, Suriyekrizinde her türlü askeri çözümünyasadışı olacağını savundu. Çavuşoğlu,“Astana sürecinin garantör ülkeleriolarak amacımız, Suriye krizine çözümbulmak. En iyi çözüm, siyasi çözümdür.Her türlü askeri çözüm yasadışıdır vekalıcı olmayacaktır” diye konuştu. Çavuşoğlu,Suriye’de yaşanan son gelişmelerinbu amaca ulaşmak için çalışmalaraivme kazandırmaları gerektiğineişaret ettiğini vurguladı.Genel Sekreterin bu anlayışta olduğunubiliyoruz ve kendisine teşekkürediyoruz. Terörle mücadelede ayrımcılığakarşıyız. Tüm terör örgütleriylemücadeleye devam edeceğiz. Bugünbiz yine görüşmelerimizde, SuriyeIrak ve Libya gibi bölgesel konuları da konuştuk. Zirvede bunları da ele alacağız.Bölgesel konularda görüş alışverişiyapma şansı bulduk.” Çavuşoğlu,Fransa Cumhurbaşkanı EmmanuelMacron’ın Türkiye açıklamalarına ilişkin,şunları söyledi:“Maalesef birçok Avrupalı dostumuzişin ciddiyetinden uzak popülizmitemsil ediyorlar. FransaCumhurbaşkanı’nın yaptığı açıklamalarfarklı ülkeler tarafından yalanlandı.Bir Cumhurbaşkanı’na yakışır açıklamalarbekliyoruz. Macron, Rusya veİran’la yapılan zirveye gelmek istedi.Üçlü toplantıya dahil edilmeyince gelmedi.Bizim farklı düşüncelerimiz olabilirama Rusya ile ilişkilerimiz, FransaCumhurbaşkanı’nın sözleriyle bozulacakdeğildir. Bu tür açıklamalar doğruaçıklamalar değil” ifadelerini kullandı.Görüşmenin sonunda düzenlenenortak basın toplantısında konuşan Lavrov,“Bugünkü görüşmemizin sonuçlarınınyer aldığı bir ortak deklarasyonkabul ettik. Her halükarda BM GüvenlikKonseyi’nin (BMGK) 2254 sayılı kararıve Soçi’de Suriye Ulusal DiyalogKonseyi’nin tavsiyeleri doğrultusundasiyasi çözümün alternatifsizliğine sıkıbağlılığımızı koruyoruz” dedi. Lavrov,Rusya, Türkiye ve İran’ın Suriye’yi bölmegirişimlerini kabul edilemez bulduğunukaydetti. Lavrov, üç ülkenin Astanaformatı kapsamındaki çabalarınazarar verilmesine karşı koyacaklarınıbelirterek, “Bu çabaların devam etmesindekararlıyız. Üç ülkenin Suriye’dekidurumu 2254 sayılı karardaki hedeflereulaşma çizgisine yeniden getirmekiçin gerek müştereken gereksede münferiden atacağı adımlar üzerindemutabakat sağladık” ifadelerinikullandı. Lavrov’a göre Rusya, Türkiyeve İran, Suriye muhalefetinin Cenevremüzakerelerinin ön koşulu olarakŞam’da iktidar değişikliği talebiniyıkıcı buluyor. Lavrov, “Cenevre müzakerelerinedönülmesine yönelik çabalarsürerken bazı dış muhalefet temsilcilerininaçıklamalarını son derece yıkıcıbuluyoruz. Bu taraflar, Suriye krizininçözümü ve siyasi müzakerelere geçişiçin iktidar değişikliği, Suriye yönetimininsavaş suçlusu olarak mahkemeyesevk edilmesi gibi ön koşullar önesürüyorlar. Bu tür yaklaşımlar 2254 sayılıkararın içeriğiyle çelişmekle kalmıyor,aynı zamanda da müzakere süreciniyeniden başlatmaya yönelik çabalarızora sokmak istiyor” dedi. Lavrov,Suriye’deki gerilimi azaltma bölgelerindesaklanmaya çalışan teröristlerlemücadelenin taviz verilmeden sürdürüleceğinibelirtti. Lavrov, vatansevermilitanların teröristlerden derhal ayrılmasıgerektiğini sözlerine ekledi