Varlıkları ifade eden veya tanımlayan kelimelere sıfat denir. Sıfatlar bir isimden önce gelir ve o ismi farklı açılardan tanımlar veya ifade eder. İki ana sıfat türü vardır: tanımlayıcı sıfatlar ve tanımlayıcı sıfatlar.
İçindekiler
Varlıkların hallerini, şekillerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını gösteren kelimelere sıfat denir.
Örnekler:
Varlıkları farklı yönlerden ifade eden kelimelerdir. Aşağıda betimleyici sıfat türleri verilmiştir.
a) Gösterge niteliğindeki nitelikler
Varlıkları ifade eden kelimelerdir: “Bu adam, o giysi, o masa.”
b) sıfatların sayısı
Varlıkları sayılarla ifade eden sıfatlardır. Sayısal sıfat türleri şunlardır:
1) Ana sıfatların sayısı
Kaç isim gerekir sorusunun cevabı olan sıfatlardır.
Örneğin, “Yedi yüz öğrenci, yetmiş iki ülke.”
2) Sıra numarasının sıfatı
İsimler hakkında sorulan sorunun cevabı olan sıfatlardır.
Örneğin: “5. Sezon, 9. Sınıf” vb.
3) Dağıtım numarası özellikleri
Bunlar, bir ismin ne sıklıkta sorulduğu sorusuna cevap niteliği taşıyan sıfatlardır, örneğin, ‘beş kişilik bir grup, iki kalem’ vb.
4) Kesirli sıfatlar
İsime sayı ve sayı sorulduğunda alınan cevap kesirli sayının sıfatını belirtir. Örneğin, “Yüzde yirmi enflasyon, çeyrek porsiyon, çeyrek elma.”
5) topluluk özelliklerinin sayısı
Örneğin “ikizler, üçüzler” vb.
3. Belirsiz sıfatlar
Tam olarak değil, şu ya da bu biçimde varlığı bildiren sıfatlardır: “bazı kişiler, her mevsim, bir gün, bazı günler, her çocuk vs.”
4. Nitelikler sorunu
Varlıkların ülkelerini, yerlerini ve sayılarını soru yoluyla bildiren sıfatlardır.
Örnekler:
Bazı durumlarda sıfat tamlamasını oluşturan unsurların isim unsuru kullanılmaz, sadece sıfat unsuru kullanılır. İsmin aldığı ek sıfata gider. İsim yerine kullanılan bu sıfata aday sıfat denir.
5. Başlık özellikleri
İsimleri unvan bakımından tanımlayan sıfatlardır.
Örnekler:
Bayan Eileen sınıfımızı onurlandırdı.
Hastayı Doktor Rajib’e sevk edin.
Şeyhülislam Esat Efendi, Osmanlı döneminde yaşamış bir din adamıdır.
Not: “Bazı durumlarda sıfat tamlamasını oluşturan unsurlardan isim unsuru kullanılamaz, sadece sıfat unsuru kullanılır. İsmin aldığı ek sıfata gider. İsim yerine kullanılan bu sıfata denir. aday sıfat.
Örnek: Ivi insanları her zaman el üstünde tutulur. İyiler her zaman sevilir.
Hasta adam hemşireden bir bardak çay istedi. Hasta hemşireden bir bardak çay istedi. (Bu cümlede isim sıfatından sonra mutlaka virgül konulmalıdır. Aksi takdirde hemşire hastadır gibi yeni bir sıfat tamlaması oluşur ve anlam tamamen bozulur.
Bir isim ile onu niteleyen veya ona atıfta bulunan bir sıfat unsurundan oluşan bir ifade. Burada isim tümleyici, sıfat ise tümleyicidir.
Örnekler:
beyaz güvercin
tamamlandı tamamlandı
cesur çocuk
tamamlandı tamamlandı
çekme günleri
tamamlandı tamamlandı
Not: Sıfat tamlamaları bazen isim tamlamalarıyla iç içe geçer. Sıfat cümlelerinde tamlayıcı ya da tümleyici olarak kullanılabilir. Ek olarak, bazen sıfat tamlaması şeklinde formüle edilen isim tamlaması biçiminde olabilir.
Örnekler:
sıfat tamlaması şeklinde
Tamamlayıcı ve değiştirilmiş sıfat tamlaması durumunda
eski protokol yöntemi (sıfat tamlaması)
isim tamlaması şeklinde
Bazen iki sıfat tamlaması bir arada bulunabilir.
Örnekler:
sıfat tamlaması şeklinde
sıfat tamlaması şeklinde
tamamlayıcı bir sıfat biçiminde
Sıfatlar yapılarına göre üçe ayrılır:
Basit sıfatlar: Kök biçimindeki sıfatlardır. Örnek: İki tekne, eski yüzler, bu ev
Türemiş sıfatlar: Bir isim veya fiil tabanına farklı eklerin eklenmesiyle oluşan sıfatlardır. Örnek: çamurlu su, yorgun yüzler, kapıda bekçi, susuz yaz
Bileşik sıfatlar: Birden fazla kelimenin bir araya gelmesiyle oluşan sıfatlara yapı itibariyle bileşik sıfatlar denir. Birleşik sıfatlar iki grupta incelenir.
Birleşik Bileşik Sıfatlar: Bir kavramı anlam olarak gösterdikleri için bir biçimde yazılan bileşik sıfatlardır. Örnek: yalınayak çocuklar, aylak kadınlar
Düzenli Bileşik Sıfatlar: Ayrı ayrı yazılsalar da belirli bir kurala bağlı olarak anlam olarak birleşen sıfatlardır.
Düzenli bileşik sıfatlar genellikle aşağıdaki şekillerde oluşturulur:
Sıfat tamlaması durumunda isme “-lı, -li” eki getirilerek:
Misal :
sıfat tamlama sıfat
Büyük kapılı ev – güzel gözlü bir kız
Sıfat Sıfat Sıfat İsim
-lik eki ile ada -lı sayısal sıfatlardan oluşan sayısal sıfatların sıfat halinde:
Örnek: sıfat tamlaması sıfat tamlaması
On yıl bekleme süresi ve iki ay
Sıfat Sıfat Sıfat İsim
Vurgusuz bir isim tamlamasında, tümleyen durumda isme “-lı, -li” eki getirilerek:
Örnek: vurgusuz bir isim tamlaması bir vurgusuz isim tamlaması
Mermer sütunlu bir saray, deri paltolu bir çocuk
Sıfat Sıfat Sıfat İsim
Sıfat tamlamasında isim ve sıfatın yerini değiştirerek ve üçüncü şahıs zamir ekini (-i, -si) getirerek:
Örnek: harap bir evin duvarı, harap bir ev
sıfat tamlaması
kırık cam kırık pencere camı
sıfat tamlaması
Ayrı bir durum eki (of) içeren bir isimden sonra kullanılan aday fiiller, birleşik bir sıfat oluşturur.
Örnek: baba evi
Sıfat isim
doğuştan felç
Sıfat isim
Fiil zamirleri (eylem halindeki konum)
[wpcin-random-posts]