ERKEN GEBELİK BULGULARI
Adet gecikmesi olduktan sonra ilk hissedilen gebelik bulguları yukarıda görülmektedir. Hepsi normal kabul edilir.
ERKEN GEBELİK BULGULARI
Diğer erken gebelik bulguları arasında olan bulantı-kusma, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, kasıklarda ağrı ve kramp, aşerme ve baş ağrısının şiddeti belli derecenin altında ise hastalık bulgusu kabul edilmez.
KASIK AĞRISI
Gebeliğin erken döneminde hormonal değişiklere, ilerleyen gebelik haftalarında ise rahimin büyümesine bağlıdır. Kasık ağrısının sıklaşma, şiddetlenmesi, düzenli olması veya kanamanın eşlik etmesi durumunda düşük tehdidi veya dış gebelik şüphesi akla gelmeli ve ayırıcı tanı için ileri tetkikler yapılmalıdır.
AŞIRI YORGUNLUK, UYKU HİSSİ
Erken gebelik döneminde en sık rastlanan şikayet, aşırı yorgunluk ve uyku hissidir. Gebeliğin bir çok değişikliği sonucu oluşur. Tansiyon düşmesi, kan şekeri düşmesi, progesteron hormonal etkileri, metabolik değişiklikler ve gebeliğin fizyolojik kansızlığı bu nedenler arasındadır. Doktorunuzla görüşerek ek tetkik, vitamin desteği veya demir takviyesi gerekip gerekmediğini tartışmalısınız. İşyerinde veya evde yardım tekliflerini reddetmeyin. Düzenli ve sağlıklı beslenin, sıkça dinlenin ve uykusuz kalmayın. Yorgunluk hissinin size veya bebeğe bir zararı yoktur, ancak henüz gebe olduğunuzu söylemediğiniz ortamlarda hayatınızı zorlaştırabilir.
BULANTI, KUSMA
En sık şikayetlerden. Bazen sadece bulantı, bazen buna eşilk eden kusma şeklindedir. İlk 12 haftada gebelerin yaklaşık yarısında kusma, %80’den fazlasında da bulantı görülür. Günün her saatinde olabilir. Bazen gün boyu devam eder. İlk trimesterde kilo almanız bebeğin gelişimi için gerekli değildir. Bu yüzden, bebeğinize zararı yoktur. Sıklıkla ilk 12 haftadaki hormonal değişiklere bağlıdır. 16-20. hafta arasında geçer. 0n gebeden birinde 20.haftadan sonra da devam edebilir. Çok şiddetli formu (hiperemezis gravidarum) tedavi, hatta hastaneye yatış gerektirebilir.
BULANTI, KUSMA: RİSK FAKTÖRLERİ
Birçok faktör gebelikte bulantı-kusma şikayetleri açısından riskinizi arttırabilir. Bunlar yukarıda görülmektedir.
BULANTI, KUSMA: TEDAVİ
İlk olarak öğün miktarını arttırıp daha az, ama daha sık yemek yiyin. Tercihan, kuru, katı ve karbonhidrattan zengin (ekmek, kraker, yağsız pilav ve makarna, haşlanmış patates) gıdalar tüketin. Yağlı yiyeceklerden uzak durun. Sıcak yemekler daha çok koktuğu için soğuk gıdaları tercih etmek mantıklıdır, çünkü koku da bulantıyı uyarır. Aç karnına çiğ yemek, örneğin salata, meyve gibi şeyler yemeğin. Suyu tok karnına ve azar azar için. Şekerli içecekler de bulantıyı uyardığı için önerilmez. Dinlenmeyi ihmal etmeyin çünkü yorgunluk bulantıyı şiddetlendirir. Mutlaka bir uğraş bulun. Sadece mide bulantısı-kusmaya konsantre olmanızın size bir faydası olmayacaktır. Yardım alabilirseniz yemekleri bu sürede başkası yapsın ki siz kokudan uzak durabilesiniz. Karını sıkan kıyafetler de giymeyin. Bol ve rahat şeyler giymeye dikkat edin. Bu işe yaramazsa, B6 vitamini 25 mg günde 3 defa önerilir. Ağızdan hiç gıda tüketilemez duruma gelirseniz hastaneye yatıp damar yolundan tedavi olmanız gerekir.
BULANTI, KUSMA: ACİLLER
Mutlak doktorunuza başvurmanız gereken durumlar yukarıda görülmektedir.
SICAKLIK HİSSİ
Gebelikte vücud ısısı normale göre bir derece artar. Hem hormonların hem de hızlanan metabolizma sonucu cilde olan kan akımının artışının burada rolü vardır. Bu yüzden terleme ile daha fazla su kaybedersiniz. Rahatlamak için daha doğal dokulu malzemelerden yapılmış rahat kıyafetler giyin. Bunlar hem daha fazla ter emer hem de cildin nefes almasına izin verir. Oda ısısını düşürün. Sık duş alın.
SIK İDRARA ÇIKMA
Erken gebelik bulgularından biridir. Tüm gebelik boyunca da devam edebilir. Büyüyen rahimin mesaneye basısına bağlıdır. Gebelik sonlarına doğru da bebeğin önde gelen kısmının ki sıklıkla baştır basısı etkendir.
Ne yapabilirsiniz? Gece uyanmanıza neden oluyorsa geç saatlerde bir şey içmemeye çalışın. Bazen gebeler tuvalette mesanelerini tam boşaltamaz. Özellikle son dönemde tuvalette oturduğunuzda, öne-arkaya doğru hareket ederek mesaneyi tam boşaltabilirsiniz.
Ne zaman yardım almalısınız? İdrar yaparken yanma, kanlı idrar, idrar yaptıktan hemen sonra hala idrar yapma hissi varsa enfeksiyon olabilir. Bol su içerek idrarın yoğunluğunu azaltın ve doktorunuza haber verin.
KABIZLIK
Gebeliğe bağlı hormonal değişiklikler erken dönem de kabızlık da yapabilir. Önleyici olarak, tam buğday, meyve, sebze, kuru fasülye, mercimek gibi bol lifli yiyecekler tüketin. Düzenli egzersiz ile dolaşımını arttırın. Bol su için. Demir ilaçları da kabızlık nedeni olabilir. Ancak gebelikte demir takviyesi olmazsa olmazdır. Piyasada birçok alternatif olduğundan başka bir demir ilacına geçerek deneyebilirsiniz.
İKİNCİ TRİMESTER
BEL AĞRISI: NEDENLER
Gebede bel ağrısı nedenleri yukarıda görülmektedir.
BEL AĞRISI: Önlemler
Önlem olarak her gün hatırlamanız gerekenler yukarıda görülmektedir.
Karın kaslarınız güçlendiren egzersizler sırt ağrısına da iyi gelecektir. El ve dizlerinizin üstünde kutu pozisyonu alın. Dizler kalçanın, eller omuzun altında, el parmakları öne uzanıyor olmalı, sırtınız düz olarak yere paralel olmalı. Karın kaslarını içe çekin ve sırtınız tavana doğru yükseltin, gövdeniz kamburlaşırken başınızı öne doğru gevşek bırakın. 3-5 saniye böyle kalıp ilk pozisyona dönün. Sırtınız hiç boşta kalmamalı, hep düz pozisyona geri dönmeli. Bu hareketi 10 defa tekrarlayın ritmik olarak Sırtınızı yapabildiğiniz kadar yukarı kaldırın her seferinde. En çok önerilen suda egzersiz ve sırtüstü yüzmedir. Masajın da faydası vardır.
BACAKLARDA KRAMP
Ani, keskin ağrılı kasılma şeklindedir. Sıklıkla dizaltı kasları veya ayaklarda görülür. En sık geceleri olur, hatta uykudan uyandırır. Nedeni net değildir. Krampları önlemek için düzenli, hafif, özellikle ayak bileği ve bacak egzersizleri önerilir. Böylece, dolaşımınız iyileşecek ve kramplar önlenebilecektir. Şu egzersizi uygulayabilirsiniz: Ayaklarınızı 30 defa uzatıp gerin, ayağınızı saat yönünde ve aksi yönde 8 defa çevirin.
ÜÇÜNCÜ TRİMESTER
MİDE YANMASI: NEDENLER
Üçüncü trimesterde mide yanmasına yol açan nedenler yukarıda yer almaktadır.
Gebeliğin her döneminde gelişebilir. Sıklıkla 27. haftadan sonra gelişir. Daha önce mide sorunu olanlarda daha erken gelişebilir. Önceki gebeliğinde bu şikayeti olanlarda tekrarlama riski artar. Yanma hissi, göğüs kafesine de yansır. Mide yanması ayrıca, karında şişkinlik, hazımsızlık, bulantı ve kusma hissi de uyandırır.
MİDE YANMASI: Önlemler
Yeme alışkanlıkları ve yaşam tarzı değişiklikleri ile önlem alabilirsiniz. Bunlar yukarıda özetlenmiştir. Gebelikte güvenle kullanabileceğiniz ilaç şeçenekleri (antiasidler, proton pompa inhibitörleri: ranitidin, omeprazol) de vardır.
VARİSLER
Toplar damarlardaki genişlemelerdir. En sık bacaklarda görülür. Dış genital bölgede de olabilir. Sıklıkla doğum sonrası gerilerler.
VARİSLER: Önlemler
Gebelikte varis gelişmesini önlemek için yapılabilecekler yukarıda yer almaktadır
HEMOROİD (BASUR)
Kalın barsağın son kısmı ve makat etrafında genişleyen toplar damarlar. Gebelerde hormon etkisiyle damarlar daha gevşek olma eğiliminde olduğundan daha sıktır. Ele gelen kitle, kaşıntı, ağrı, hassasiyet, kanama, dışkılamada ağrı ve rahatsızlık, kanlı gaita ve sonrasında akıntı şikayetlerine neden olurlar. Sıklıkla doğum sonrası geriler.
HEMOROİD: Önlemler
Kabızlık, hemoroide neden olabilir. Bazı yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri ile hemoroidleri geriletir ve önlersiniz. Bol lifli yiyecekler olan tam buğday, meyve ve sebze tüketin. Bol su için. Böylece kabızlığı önlersiniz. Uzun süre ayakta kalmayın. Dolaşımı hareketlendirmek için düzenli egzersiz yapın. Ağrı varsa buza sarılı bez uygulayabilirsiniz. Ele geliyorlarsa kayganlaştırıcı jel ile nazikçe geri itebilirsiniz. Çok fazla ıkınmamaya çalışın. Makat temizliğini ıslak mendil ile yapın. Makatı sürtme hareketi ile değil, nazik dokunuşlar ile temizleyin. Makat etrafına, ağrı ve yangıyı alacak kremler sürülebilir.
AYAK BİLEĞİ, AYAK VE EL PARMAKLARINDA ŞİŞME
Gebelikte vücud hormonların etkisiyle daha çok su tuttuğu için ayak bileği, ayaklar ve el parmaklarında sıklıkla şişme olur. Gün sonuna doğru vücudun alt kısımlarında ekstra su birikimi olur, özellikle hava sıcaksa veya çok uzun süre ayakta kalırsanız. Gün içinde yavaşça gelişen bu şişkinliklerin bir zararı yoktur. Sadece rahatsızlık uyandırır.
Önlem olarak ya da olan ödemi rahatlatmak için uzun süre ayakta kalmaktan kaçının. Rahat ayakkabılar giyin. Mümkün olduğunca ayaklarınızı uzatın. Günde bir saat kalp seviyesinden üstte olarak ayaklarınızı yükseltin. Ayak egzersizleri ayaktayken de otururken de yapabilirsiniz.
Ellerde, yüzde veya ayaklarda ani şişme olursa doktorunuza başvurun. Gebelikte hipertansiyon hastalığının bulgusu olabilir.
İDRAR KAÇIRMA
Hem gebelik hem de lohusalıkta sık rastlanan bir şikayettir. Gebeler özellikle karın içi basınç artışına neden olan gülme, öksürme, hapşırma, merdiven çıkma, otururken aniden ayağa kalkma gibi eylemler sırasında idrar kaçırır. Bu durum geçici olabilir çünkü mesane etrafını döşeyen kaslar doğuma hazırlandığından hafif gevşeyebilir. Bu bölgedeki kas gücünü arttıran egzersizler önerilir.
