Soru ve Cevaplarla Covid-19 Sebebiyle Kısa Çalışma Ödeneği

Kısa Çalışma Ödeneğinin yasal dayanağı nedir?

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu Ek 2. Maddesi bu uygulamanın yasal dayanağını oluşturmaktadır.

Kısa çalışma uygulaması nedir.

Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle;

işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması (Örnek: Haftada 6 işgünü çalışan bir işletmenin çalışılan gün sayısını 4’e düşürmesi)

veya

süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen

veya

kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması, (Örnek: Üç adet üretim bandına sahip bir fabrikanın iki üretim bandında üretimi durdurarak, yalnızca tek bir üretim bandında üretimine devam etmesi) hallerinde

işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

Kimler faydalanabilir?

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işverenler sektör ayrımı olmaksızın bu uygulamadan faydalanabilirler. Zorlayıcı sebep kapsamında bir restoran işletmesi yahut bir fabrika kısa çalışma uygulamasından faydalanabilir.

Kısa çalışma kapsamına giren işçiler için bir sınırlama bulunmakta mıdır?

Kısa çalışma uygulanacak iş yerleri için asgari bir istihdam şartı öngörülmemiştir. Aynı şekilde uygulamadan yararlanabilecek işçi sayısı için üst sınır belirlenmemiştir. İşyerimizde istihdam edilen işçilerin tamamı için bu uygulamaya başvurabiliriz.  Yabancı işçilerimiz için de 4447 sayılı Kanun kapsamında yatırılması gereken işsizlik sigortası primlerinin yatırılmış olması hâlinde bu uygulamadan yararlanabiliyoruz.

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) sebebiyle kısa çalışma ödeneğinden nasıl faydalanabilirim?

23 Mart 2020 tarihi itibariyle kısa çalışma ödeneğinden “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep” kapsamında faydalanılabilir. Bunun için işverenin;

Zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması,

İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir.

Kısa çalışma ödeneği başvurusunda hazırlamam gereken formlar nelerdir?

Coronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işveren; buna ilişkin kanıtlarla birlikte Kısa Çalışma Talep Formu ile kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine, elektronik posta göndermek suretiyle kısa çalışmaya başvuru yapabilir. Söz konusu formların bilgisayarda ya da elde doldurulduktan sonra mutlaka imzalanıp, kaşelenmesi gerekmektedir. Kısa çalışma uygulamasına başvuru ve eksik evrakların tamamlanması işlemleri elektronik ortamda yapılacak olup İŞKUR Müdürlüğüne kargo yoluyla yahut elden herhangi bir evrak sunulmayacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumuna ve vergi dairesine vadesi geçmiş sigorta prim borçlarım var. Bu uygulamadan faydalanabilir miyim?

Evet. SGK’ya ve vergi dairesine vadesi geçmiş borcunuzun olması uygulamadan faydalanmanıza engel teşkil etmez.

Kısa çalışma ödeneğine başvurabilmesi için işyerinin önceden İŞKUR’a kayıtlı olması gerekir mi?

Hayır. Daha önce işyerinin İŞKUR kaydı yoksa bile başvuru anında İŞKUR kaydı oluşturulması yeterlidir.

Birden fazla işyerim ya da şubem olması durumunda hangi İŞKUR Hizmet Merkezine başvuru yapmalıyım?

Kısa çalışma ödeneği SGK sicil numarası bazlı bir uygulamadır. Her sicil numarası için ayrı bir talep açılacak ve her talep için bağlı bulunan hizmet merkezi mail adresine belgeler gönderilerek başvuru yapılacaktır.

İş müfettişleri uygunluk tespitini nasıl yapar?

İş müfettişleri elektronik ortamda kendilerine iletilen evrak üzerinden inceleme yapacak, ayrıca işyerine gidip fiili tespit gerçekleştirmeyecektir.

Başvuru evrakındaki eksiklikler işverenler tarafından elektronik ortamda tamamlanır.

İş müfettişlerince hazırlanan uygunluk yazısı ıslak imzalı olarak işverene bilahare gönderilir.

İşyerimin faaliyeti kamu kurumlarınca yayımlanan bir genelge ile durduruldu. Bu durumda hangi evrakları hazırlamam gerekiyor?

Eğer işyerinizin faaliyetleri bu şekilde durdurulduysa, ilave bir belge hazırlamaksızın ilgili genelge kapsamında olduğunuzu belgelemeniz uygulamadan yararlanmak için yeterli olacaktır.

Örnek: (A) ilinde faaliyet gösteren ve İçişleri Bakanlığınca yayımlanan Genelge doğrultusunda faaliyeti durdurulan restoran işletmesine ilişkin olarak Bay (B) Belediyeden almış olduğu işletme ruhsatı ile kısa çalışma ödeneğine başvurabilecektir.

Faaliyeti kamu kurumlarınca yayımlanan genelge ile durdurulan işyerleri için kısa çalışma uygulaması ne kadar sürer?

İlgili kamu kurumunca yayımlanan genelgenin yürürlük süresi boyunca bu uygulamadan faydalanılabilir. Bu süre aksi kararlaştırılmadıkça 3 ayı aşamaz.

Kısa çalışma ödeneği kapsamında faydalanılabilecek destek unsurları nelerdir?

Bu kapsamda işçilere kısa çalışma ödeneği ödemesi ve genel sağlık sigortası primleri ödemesi yapılmaktadır.

İşçi olarak kısa çalışma ödeneğinden nasıl faydalanabilirim?

İşçi olarak kısa çalışma ödeneğinden faydalanılabilmesi için;

İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması,

İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, çalışma süreleri ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması,

İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması gerekmektedir.

Kısa çalışmanın başladığı tarihte sağlamak zorunda olduğum çalışma süresi ve prim ödeme şartları nelerdir?

İşçinin kısa çalışma ödeneği başlama tarihinden itibaren geriye dönük son 60 gün sigortalı olması,

İşçinin kısa çalışma ödeneği başlama tarihinden itibaren geriye dönük son 3 yılında en az 450 gün sigorta priminin yatmış olması gerekmektedir.

İşçi olarak şahsen kısa çalışma ödeneğine başvurabilir miyim?

Hayır. Kısa çalışma başvuruları, işçiler adına işverenler tarafından yapılır. İşçiler kısa çalışma talebinde bulunamaz.

2020 yılında işçilerin faydalanabileceği kısa çalışma ödeneği tutarı ne kadardır?

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez.

Örnek Hesaplama Tablosu:

Son 12 Aylık PEK Ortalama (TL)	Damga Vergisi	%60’lık sınır	Aylık Ödeme Tavanı*	Ödenecek Ödenek Miktarı
3.000,00	22,77	1.786,34	4.380,99	1.786,34
8.000,00	60,72	4.763,57	4.380,99	4.380,99

*Aylık Ödeme Tavanı=(2020 yılı ilk altı ay için belirlenen asgari ücret*%150-Damga vergisi)

Bu kapsamda bir işçinin faydalanabileceği kısa çalışma ödeneği aylık en az 1.752,40 TL en yüksek 4.380,99.TL’dir.

İşveren olarak kısa çalışma ödeneğinden faydalanan işçiler için sigorta primi ödeyecek miyim?

Hayır. Kısa çalışma ödeneği alınan sürede genel sağlık sigortası (GSS) primleri İşsizlik Fonu’ndan yapılacak, ayrıca kısa ve uzun vadeli sigorta primleri yatırılmayacaktır. Bu dönemde işverenin prim yatırma yükümlülüğü bulunmamaktadır.

İşveren olarak kısa çalışma kapsamında eksik çalışılan günleri SGK’ya nasıl bildireceğim?

Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir.

İşveren olarak kısa çalışma dönemi boyunca hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ödemesi yapacak mıyım?

Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir. Buna göre işyerinde faaliyetin kısmen durdurulması halinde çalışılan günler ve çalışılmayan günler birbirine orantılanacaktır. Faaliyetin tamamen durdurulması halinde böyle bir orantılama yapılmaksızın işveren tarafından herhangi bir ödeme yapılmayacağı tabiidir.

Örnek: Normal faaliyet döneminde haftada beş işgünü çalışan işverenin çalışma süresini iki gün azaltması halinde, tatil günlerine ilişkin ücret ödemelerinin %40’ı İŞKUR tarafından, %60’ı işveren tarafından yapılacaktır.

Kısa çalışma uygulamasından süresi dolmadan vazgeçebilir miyim?

Normal faaliyete başlamaya karar vermeniz halinde, 6 gün öncesinden

Bağlı bulunduğunuz İŞKUR hizmet birimine,

Varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına

İşçilere

yazılı bildirimde bulunarak kısa çalışma uygulamasından vazgeçebilirsiniz. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

Kısa çalışma ödeneği kapsamında ödemeler ne zaman başlar?

Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde ödemeler, işçinin işyerinde çalışmasını alıkoyan zorunlu sebebin başlamasından itibaren bir hafta sonra başlar. Bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir. Bu bir haftalık süre zarfında işveren bir haftaya kadar işçiye her gün için yarım ücret öder.

İşçi olarak kısa çalışma ödeneği ödememi nasıl alabilirim?

Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde PTT aracılığıyla ödenir.

Kısa çalışma ödeneğim ne zaman kesilir?

Kısa çalışma ödeneğiniz;

İşe girmeniz,

Yaşlılık aylığı almaya başlamanız,

Herhangi bir sebeple silâh altına alınmanız,

Herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işten ayrılmanız,

Geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kesilir.

Yersiz ödemeye sebebiyet verilmemesi açısından işverenlerimizin işçilerin durumlarında meydana gelen değişikliği İŞKUR Hizmet Merkezine bildirmesi faydalı olacaktır.

Kısa çalışma sürence işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıt tutmak zorunda mıyım?

Evet. Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.

Kısa çalışma uygulaması tamamlandıktan sonra İŞKUR’a ödemem gereken bir tutar olacak mı?

Kısa çalışma ödeneğine ilişkin şartları ihlal etmemek şartıyla, uygulamanın sona ermesi halinde İŞKUR’a ödememiz gereken herhangi bir tutar bulunmuyor. Haksız şekilde bu uygulamadan faydalanıldığı tespit edilirse yersiz ve fazla ödenen tutarların işverenden tahsil edileceği tabiidir.

Kısa çalışma ödeneğinden faydalanılan dönemde istihdam teşviklerinden faydalanabilir miyim?

Kısa çalışma ödeneğinden faydalanılan dönemde istihdam teşviklerinden yararlanmaya devam edilir, ancak kısa çalışma uygulamasından yararlanan iş yerleri, bu uygulamadan yararlandıkları dönemde işbaşı eğitim programı katılımcı talebinde bulunamazlar.