SÜREKLİ YENİDEN DEĞERLEMEYE YÖNELİK 537 SERİ NO’LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞ UYGULAMASININ DETAYLARI

14.10.2021 tarihli ve 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Vergi Usul Kanunu mükerrer 298. Maddeye eklenen “Ç” fıkrası ile, enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının oluşmadığı dönemler için, amortismana tabi iktisadi kıymetler için sürekli yeniden değerleme uygulaması getirilmiştir.

Bu kapsamda, 14.05.2022 tarihinde 537 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği yayımlanmıştır. Tebliğ hükümleri ile detayları açıklanan sürekli yeniden değerleme uygulaması ile VUK Geçici 32. madde kapsamında yapılacak yeniden değerleme uygulaması bültenimizin konusunu oluşturmaktadır.

Geçici 32. Madde kapsamında yeniden değerleme uygulaması; enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşmadığı dönemlerde geçerli olmak üzere, VUK mükerrer 298/Ç kapsamında, amortismana tabi sabit kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutmak isteyen kapsamdaki mükellefler, sürekli yeniden değerleme uygulamasına başlanacağı hesap döneminden önceki herhangi bir hesap döneminde geçici 32. Madde kapsamında tek seferlik yeniden değerleme uygulaması yapmaları gerekmektedir. Söz konusu tek seferlik yeniden değerleme uygulamasında;

• Yeniden değerleme beyanı sonucu oluşacak net değer artışı üzerinden %2 oranında vergi hesaplanarak ilk taksiti son beyanname verme tarihinde, kalan iki taksit takip eden ikinci ve dördüncü aylarda olmak üzere üç taksitte ödenebilecektir.
• Kapsama giren mükellefler; tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleridir.
• Yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek varlıklar taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerdir.
• Yeniden değerleme sonrası yeni değer üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilecektir.
• Yeniden değerleme sonucu oluşan değer artış fonunun sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde vergiye tabi tutulacaktır. Değerlenen varlıkların elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır.

Mükerrer 298/Ç kapsamında yapılacak yeniden değerleme; kapsama giren mükellefler, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşmadığı dönemlerde geçerli olmak üzere, VUK mükerrer 298/Ç kapsamında, amortismana tabi sabit kıymetlerini dönemler itibariyle sürekli yeniden değerlemeye tabi tutabileceklerdir. VUK Geçici 32. madde kapsamında yeniden değerleme ile sabit kıymetlerinin değerlerini güncelleyen mükellefler, izleyen hesap dönemlerinde mükerrer 298/Ç kapsamında yeniden değerleyebileceklerdir. Söz konusu sürekli yeniden değerleme uygulamasında;

• Yeniden değerleme beyanı sonucu oluşan net değer artışı üzerinden herhangi bir vergi ödenmeyecektir.
• Kapsama giren mükellefler; tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleridir.
• Sürekli yeniden değerleme kapsamında sadece amortismana tabi sabit kıymetler değerlenebilecek olup, boş arsa ve araziler ile inşa edilerek aktife alınan binalar aktife kaydedildiği ilk yılda bu kapsamda yeniden değerlemeye tabi olmayacaktır.
• Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması (satış, devir, işletmeden çekiş, tasfiye gibi) halinde, bunlara isabet eden değer artış fonları aynen amortismanlar gibi değerlendirilecektir, yani satış karına eklenecektir. Sermayeye ilave edilen değer artış fonları için satış sırasında hiçbir işlem yapılmayacaktır, diğer bir ifadeyle bu fonlar satış karına ilave edilmeyecektir.
• İktisadi kıymetlerin maliyet bedellerine eklenen (iktisadi kıymetlerin aktifleştirildiği hesap dönemleri hariç) kur farkları ve kredi faizleri (bunlara isabet eden amortismanlar dahil) yeniden değerleme kapsamına alınmayacaktır.
• İlgili hesap dönemi içinde aktife giren kıymetler için, aktife girdiği hesap döneminde yeniden değerleme yapılmayacaktır.
• Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından önce enflasyon düzeltmesine tabi tutulması halinde, yeniden değerleme değer artış fonu öz sermayeden düşülecektir. Sermaye artışına konu edilen tutarlar sermaye artışı olarak dikkate alınmayacak ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır.
• Yeniden değerlemenin yapıldığı hesap döneminde sonra, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşması halinde, iktisadi kıymetler ile amortismanları yeni değerleri ile enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

Değerlemede dikkate alınacak yeniden değerleme oranının belirlenmesi nde üç husus ön plana çıkmaktadır. Bunlardan ilki daha önce VUK Geçici 31. madde kapsamında yapılan bir değerleme mevcut ise;

• VUK Geçici 31. maddenin birinci fıkrası kapsamında yapılan yani 25.05.2018 tarihli 7144 sayılı kanun kapsamında yapılan yeniden değerleme işlemi yapan mükellefler için, yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin 2018 yılı Mayıs Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,
• VUK Geçici 31. maddenin yedinci fıkrası kapsamında yapılan yani 09.06.2021 tarihli 7326 sayılı kanun kapsamında yapılan yeniden değerleme işlemi yapan mükellefler için, yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin 2021 yılı haziran Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınacaktır.

İkinci olarak en son bilançoda yer alan iktisadi kıymetler için, yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, söz konusu bilançonun ait olduğu tarihi takip eden aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunacak oran dikkate alınacaktır.

Üçüncü ve son husus ise en son bilanço tarihinden sonra iktisap edilen iktisadi kıymetler için, yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, bunların iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınacaktır.

7352 sayılı Kanun ile eklenen ve yayımlanan tebliğde de belirtildiği üzere VUK Geçici 33. madde ile 2021 ve 2022 hesap dönemlerinde şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı ve 31.12.2023 bilançosuna uygulanmak üzere, yine şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi gerçekleştirileceği hükmolunmuştur. Söz konusu hüküm neticesinde VUK mükerrer 298/Ç ve Geçici 32. Maddeler kapsamında yapılacak yeniden değerlemelerin 31.12.2023 bilançosuna uygulanamayacak olup, 2021 ve 2022 yılı bilançolarına uygulanabilecektir.

Her türlü soru ve görüşleriniz için bizlere [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.

Bilgiyi Tecrübeyle Güce Dönüştürüyoruz…